00:00
01:00
02:00
03:00
04:00
05:00
06:00
07:00
08:00
09:00
10:00
11:00
12:00
13:00
14:00
15:00
16:00
17:00
18:00
19:00
20:00
21:00
22:00
23:00
00:00
01:00
02:00
03:00
04:00
05:00
06:00
07:00
08:00
09:00
10:00
11:00
12:00
13:00
14:00
15:00
16:00
17:00
18:00
19:00
20:00
21:00
22:00
23:00
Ուղիղ եթեր
09:00
4 ր
Ուղիղ եթեր
09:22
3 ր
Ուղիղ եթեր
09:25
34 ր
Ուղիղ եթեր
10:00
4 ր
Ուղիղ եթեր
10:04
38 ր
Ուղիղ եթեր
11:00
4 ր
Ուղիղ եթեր
13:00
4 ր
Ուղիղ եթեր
14:00
5 ր
Ուղիղ եթեր
17:00
6 ր
Ուղիղ եթեր
18:00
5 ր
5 րոպե Դուլյանի հետ
18:06
7 ր
Ուղիղ եթեր
19:00
5 ր
Ուղիղ եթեր
09:00
5 ր
Ուղիղ եթեր
09:21
5 ր
Ուղիղ եթեր
Լուրեր
10:00
0 ր
Ուղիղ եթեր
Լուրեր
12:00
46 ր
Ուղիղ եթեր
Լուրեր
13:00
46 ր
Ուղիղ եթեր
Լուրեր
14:00
46 ր
Исторический ликбез
Из офицера флота в писатели-фантасты: жизнь Александра Конкевича
15:33
24 ր
Ուղիղ եթեր
Լուրեր
17:00
46 ր
Ուղիղ եթեր
Լուրեր
18:00
46 ր
Ուղիղ եթեր
Լուրեր
19:00
46 ր
ԵրեկԱյսօր
Եթեր
ք. Երևան106.0
ք. Երևան106.0
ք. Գյումրի90.1

Ութուջյանի ստորերկրյա քաղաքը. հայն իր գաղափարներով վարակեց ֆրանսիացիներին ու ամերիկացիներին

© Sputnik / Asatur YesayantsПодземный храм дедушки Левона в Ариндже
Подземный храм дедушки Левона в Ариндже - Sputnik Արմենիա
Բաժանորդագրվել
ԱՄՆ-ի և Ճապոնիայի խոշորագույն քաղաքների ստորգետնյա աշխույժ շրջանների, առևտրի կենտրոնների և կենդանաբանական այգիների կախարդանքի հայ վարպետին այդպես էլ չհաջողվեց իրականացնել մտածածը՝ կյանքի կոչել ստորերկրյա ուրբանիզացիայի գաղափարը:

ԵՐԵՎԱՆ, 21 հունվարի — Sputnik. Հայտնի հայ ճարտարապետ և ինժեներ Էդուարդ Ութուջյանը հասցրեց կյանքի կոչել իր գաղափարներից միայն մի քանիսը՝ Սան Ֆրանցիսկոյի առևտրի կենտրոնը, ստորերկրյա կենդանաբանական այգին Բոստոնում և Օսակայի փորձառական բնակելի շրջանը, գրում է Մոսկվայի և ազգերի մշակույթի հայկական թանգարանի կայքը:

Էդուարդ Ութուջյանը ծնվել է 1905 թվականին Կոստանդնուպոլսում, ցինկագրաֆ Միհրան Ութուջյանի ընտանիքում: Ուսումը ստացել է Մխիթարյան միաբանության կաթոլիկ վարժարանում և ամերիկյան հեղինակավոր «Ռոբերտ-քոլեջում»: 20-ականների կեսերին մեկնել է Փարիզ և ոգեշնչվել փարիզյան մետրոպոլիտենով: Ինչն էլ հենց ստորգետնյա ուրբանիզացիայի մի շարք նախագծերի մշակման առիթ է դարձել: Նա բազմաթիվ ստորգետնյա ուրբանիզացիների հեղինակ է:

«Ութուջյանը երազում էր ստորերկրյա քաղաք կառուցելու մասին: Հաշվարկներ անում, հանդիպում նոր ճարտարապետության ականավոր գործիչներ Օգյուստ Պեռեի, Լե Կորբյուզեի հետ: 1933 թվականին մի քանի էնտուզիաստների հետ նա «Ստորերկրյա քաղաքաշինության ուսումնասիրման և համակարգման խումբ» (GEKUS) ստեղծեց», — գրված է նյութում:

Կազմակերպությունը ժամանակի ընթացքում միջազգային կազմակերպության կարգավիճակ ստացավ. այնտեղ աշխատում էին ավելի քան տասը երկրների լավագույն ինժեներները, ճարտարապետները, երկրաբանները, իրավաբանները, կենսաբանները, քիմիկոսները, գեոտեխնիկները:

Ութուջյանն ապագայի քաղաքը տեսնում էր ծառի տեսքով՝ արմատներ, բուն, սաղարթամաս: Որպես սաղարթամաս պետք է ծառայեին ստորգետնյա ենթակառուցվածքները, որտեղ կլինեին կենսագործունեության, տրանսպորտի օբյեկտները:

Նա կարծում էր, որ եթե երկրի մակերևույթից վերացնել այն շինությունները, որոնք այնտեղ ավելորդ են, դա թույլ կտա ընդլայնել կանաչ տարածությունները, նոր պուրակներ ու այգիներ հիմնել, ինչպես նաև մարզադաշտեր կառուցել:

Խումբը ստորգետնյա կինոթատրոնների, ավտակայանատեղերի, ապաստարանների նախագծեր մշակեց: Սակայն բոլոր առաջարկները մերժվեցին իշխանությունների կողմից: Ութուջյանին թույլ տվեցին միայն ստորգետնյա մաքրիչ կառույցների նախագիծ մշակել: Այդպես՝ 1936-1941 թվականներին Փարիզի համար ստեղծվեց աշխարհի ամենահզոր մաքրման կայանը:

«Անկախ նրանից, որ Ութուջյանի ու նրա համախոհների մանրակրկիտ մշակված առաջարկները հավանության էին արժանանում և նույնիսկ մրցանակներ ստանում, դրանք ստորգետնյա շինարարության զարգացման համար խթան չհանդիսացան», — գրված է նյութում:

30 տարի պահանջվեց, որպեսզի ստորերկրյա ուրբանիզացիայի գաղափարները, վերջապես, սկսեն կյանքի կոչվել: 1965 թվականին ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի Փարիզյան շենքն «աճեց» երեք ստորգետնյա հարկերով: Ավելի ուշ առևտրի կենտրոն կառուցվեց Սան Ֆրանցիսկոյում, ստորգետնյա կենդանաբանական այգի Բոստոնում, փորձառական բնակելի թաղամաս Օսակայում:

Իր գաղափարները կյանքի կոչելու հնարավորություն չունենալով՝ ճարտարապետը շրջագայում էր աշխարհով մեկ ու դասախոսություններ կարդում, զբաղվում վերգետնյա կառույցների նախագծմամբ ու շինարարությամբ՝ առանձնատներ, բնակելի տներ, հիվանդանոցներ, հասարակական շենքեր, գործարաններ և նույնիսկ օդանավակայաններ:

Նրա աշխատանքներից է նաև Ժնևի արվարձանի Տրուանեի «Սուրբ Հակոբ» հայկական եկեղեցու շինարարությունը: Ութուջյանը մասնակցել է Էջմիածնի վանքի վերականգնման աշխատանքներին: 1973 թվականին ղեկավարել է Երուսաղեմի Տիրոջ սուրբ գերեզմանի տաճարի հայկական բաժնի վերականգնման աշխատանքները, խորհրդատվություն ապահովել Նյու Յորքի «Սուրբ Վարդան» հայկական տաճարի և Դեթրոյտի «Սուրբ Սարգիս» վանքի նախագծման աշխատանքների ժամանակ:

Կյանքի օրոք Ութուջյանը Ֆրանսիայի Պատվո լեգեոնի շքանշանի և տարբեր երկրների մրցանակների է արժանացել:

 

Լրահոս
0