ԵՐԵՎԱՆ, 18 դեկտեմբերի — Sputnik. Նախագիծը հանգուցային է ոչ միայն Իրան–Հայաստան, այլև ԵԱՏՄ երկրների հետ գործարար հարաբերությունները զարգացնելու առումով։ Կանխատեսելով Մեղրիի ազատ տնտեսական գոտուց հնարավոր օգուտները` Sputnik Արմենիային է ներկայացրել տնտեսագետ Ատոմ Մարգարյանը։
Նրա խոսքով` ոչ միայն հայ ու իրանցի գործարարները, այլև բոլոր նրանք, ովքեր կցանկանան մաքսային ու հարկային արտոնյալ ռեժիմով ապրանք արտահանել թե՛ իրանական ու մերձավորարևելյան շուկա, թե՛ ԵԱՏՄ, և ԵՄ` GSP+ համակարգով, կարող են օգտվել հենց այդ ճանապարհից։
Տնտեսական գոտու գործունեությունն, Ատոմ Մարգարյանի կանխատեսմամբ, ավելի կաշխուժանա առաջիկա 1-2 տարիներին, հատկապես, ԵԱՏՄ–ի և Իրանի միջև համագործակցության պայմանագրի ստորագրումից հետո։ Հայաստանի և ԵՄ–ի համաձայնագիրը ևս լրացուցիչ հնարավորություններ կընձեռի իրանցի գործարարների համար։
«Իրանի նկատմամբ կիրառված պատժամիջոցները հանգեցրել են նրան, որ Իրանի մաքսային տոկոսադրույքն աշխարհում ամենաբարձրներից է։ Բայց Իրանը միաժամանակ ունի ներքին մեծ պոտենցիալ, թե՛ գիտական, արտադրական, թե՛ աշխատուժի տեսակետից, հետևաբար շահագրգռված է օգտվելու բաց սահմանի ընձեռած հնարավորություններից և նոր շուկաներ դուրս գալու հեռանկարից»,– ասաց Մարգարյանը։
Ու թեև Իրանի արտաքին առևտրի ծավալը վերջին տարիներին ընկել է, Իրանը բազում պրոբլեմներ է ունեցել, բայց առևտրային ռեժիմի թուլացման ու արտոնյալ ռեժիմի սահմանման պայմաններում հետաքրքրությունը երկուստեք է։
«Իրանը թեև մեր հարավային հարևանն է, և մեծ քաղաքական հարթակի վրա ծավալուն ու փոխշահավետ հարաբերություններ կան, այնուամենայնիվ, տնտեսական ներդրումների ու առևտրի ասպարեզում էական տեղ չի զբաղեցնում` Իրանի ներկայացվածությունը մեր արտաքին առևտրի մեջ 4.5-6%–ի սահմաններում է»,– նշեց Մարգարյանը։
Ինչ վերաբերում է Հայաստանին, տնտեսագետը հիշեցնում է, որ Մեղրին ոչ միայն արդյունաբերական, արտահանման, բարձր տեխնոլոգիական ներդրումների նպատակ է հետապնդում, այլև ֆիզիկական անձանց համար ազատ, անմաքս առևտրային խանութների տարածք է լինելու։ «Նպատակների մեջ ոչ միայն ընդհանուր առևտրային ներդրումային գործառույթներ են, այլև տարածաշրջանի, երկրի հարավային գոտու զարգացման, աշխատատեղերի բացման,– ասում է Մարգարյանը,– այստեղ նաև որոշակի արտադրություններ են հիմնվելու»։
Տնտեսագետի հաշվարկով` առաջիկա 3-4 տարիներին ազատ տնտեսական գոտու տարածքում մինչև 1500 աշխատատեղ է բացվելու, ինչը մեծապես թեթևացնելու է այդ տարածաշրջանի սոցիալական բեռը։
«Ոչ շատ կարճ, բայց միջին ժամկետներում ազատ առևտրի գոտուց Հայաստանի օգուտները շոշափելի կլինեն»,– վստահություն հայտնեց Մարգարյանը։
Ատոմ Մարգարյանը հիշեցնում է, որ ըստ նախագծի, առաջիկա տարիներին ազատ տնտեսական գոտու տարածքն ընդլայնվելու է, 70 հա–ի վրա մինչև 70 ընկերություն է գործունեություն իրականացնելու։ Տարեկան շրջանառությունը հասնելու է 80-100 մլն դոլարի։
