ԵՐԵՎԱՆ, 15 դեկտեմբերի — Sputnik. Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանը (ՄԻԵԴ) կպարզի` արդյոք Ադրբեջանը հրաժարվել է կատարել բանտարկված ընդդիմադիր քաղաքական գործիչ Իլգար Մամեդովի գործով կայացրած որոշումը` մարդու իրավունքների պաշտպանության մասին կոնվենցիայի հետագա խախտումը որոշելու ընթացակարգի շրջանակներում, որն առաջին անգամ է կիրառվում գործնականում, հայտնում է Ռուսաստանի դատաիրավական տեղեկատվության գործակալությունը (ՌԴՏԳ)։
Առաջին անգամ կիրառվող ընթացակարգը Կոնվենցիա է մտցվել 2010 թվականին։ Դրա համաձայն` Եվրոպայի Խորհրդի նախարարների կոմիտեն, որը լիազորված է ՄԻԵԴ–ի որոշումների կատարումը վերահսկելու իրավասությամբ, իրավունք է ստացել Ստրասբուրգի դատարան վերադարձնել գործերը, որոշելու համար` արդյոք որոշման չկատարումը Կոնվենցիայի հետագա խախտում է, թե՞ ոչ։
2017 թվականի դեկտեմբերին Նախարարների կոմիտեն որոշում էր կայացրել կիրառել այս ընթացակարգն Ադրբեջանի իշխանությունների նկատմամբ, քանի որ 2014 թվականի ՄԻԵԴ–ի որոշման համաձայն դատարանը հայցը ներկայացնողի իրավունքների խախտում էր հայտնաբերել Կոնվենցիայի մի քանի հոդվածներով։
Նախարարների կոմիտեի որոշումը Ստրասբուրգի դատարանը ստացել էր դեկտեմբերի 11-ին։ Կոնվենցիայի հետագա խախտումը բացահայտելու նպատակով ընթացակարգի աշխատանքը Մեծ պալատի` ՄԻԵԴԻ բարձրագույն ատյանի, իրավասության տակ է գտնվում։
Ադրբեջանի կողմից Կոնվենցիայի խախտումը բացահայտելու դեպքում, Մեծ պալատը կրկին գործը կփոխանցի Եվրոպայի խորհրդի նախրարաների կոմիտեին` նշված պետության նկատմամբ միջոցներ ձեռնարկելու համար։ Եթե խախտման փաստը չբացահայտվի, գործը կրկին կվերադարձվի Եվրոպայի խորհրդի նախարաների կոմիտե, որը կփակի խախտումը բացահայտելու ընթացակարգը։
Եվրոպայի խորհրդի նախարարների կոմիտեն որոշում էր կայացրել Կոնվենցիայի հետագա խախտումները բացահայտելու «աննախադեպ ընթացակարգն» ուժի մեջ մտցնելու մասին, քանի որ Ադրբեջանի իշխանությունները չեն ներկայացրել գործի վերաբերյալ իրենց գրավոր դիրքորոշումը մինչև միջանկյալ բանաձևով սահմանված ամսաթիվը` նոյեմբերի 29-ը` անտեսելով Եվրոպայի խորհրդի նախարարների կոմիտեին հիշեցումն այն մասին, որ ԵԽ անդամ–պետությունները Կոնվենցիայի 46-րդ հոդվածի համաձայն պարտավոր են կատարել Եվրոպայի խորհրդի նախարարների կոմիտեի որոշումը։
Մամեդովին ձերբակալել էին 2013 թվականի հունվարին Իսմաիլի քաղաքում կազմակերպած անկարգությունների մեղադրանքով։ Ադրբեջանի ծանր հանցագործությունների դատարանի որոշմամբ` Մամեդովը 7 տարի ազատազրկման էր դատապարտվել։
Այնուամենայնիվ, ՄԻԵԴ–ը, արտահերթ կերպով ընդունելով բողոքն ուսումնասիրման համար, պարզեց, որ ազգային դատարանը «խախտել էր Մամեդովի իրավունքները Մարդու իրավունքների Կոնվենցիայի 5.1 և 5.4 (ազատության իրավունք), 6.2 (անմեղսունակության կանխավարկած), 18 (ազատության անհիմն սահմանափակում) հոդվածներով և պարտադրել է Ադրբեջանի իշխանություններին հայցը ներկայացնողին 22 հազար եվրոյի չափով փոխհատուցում վճարել»։
Ինչպես դեկտեմբերի բանաձևում նշել էր նախարարների կոմիտեն, ՄԻԵԴ–ի որոշման համաձայն նրան հետապնդելու ու բանտարկելու իրական նպատակը նրան լռեցնելն է կամ կառավարության դեմ քննադատությունների համար պատժելը։
