ԵՐԵՎԱՆ, 12 դեկտեմբերի — Sputnik. Բյուջետային համակարգի նոր փոփոխությունները կօգնեն Հայաստանին հավասարակշռել ծախսերն ու պետական պարտքի չափը։ Այս մասին այսօր խորհրդարանում հայտնեց ՀՀ ֆինանսների նախարար Վարդան Արամյանը` ներկայացնելով «ՀՀ բյուջետային համակարգի մասին» օրենքի փոփոխությունների նախագիծը։
Պետական պարտքի Մաաստրիխտի չափանիշները (որոնք իրենց համար ընդունել են Եվրոպական, իսկ հետո` Եվրասիական միության երկրները) շատ «ձիգ» են կապում բյուջեն։ Տնտեսական աճի դանդաղ տեմպերի պայմաններում պետք է «թուլացնել» այդ կանոնները, կարծում է ֆինանսների նախարարությունը։
Ներկայիս կանոնների համաձայն` եթե պետական պարտքը ՀՆԱ ցուցանիշը գերազանցում է 50%–ով, ապա դեֆիցիտը նախորդ 3 տարիների ՀՆԱ-ների նկատմամբ 3 տոկոսը պետք է չգերազանցի։ Եթե պարտքը գերազանցում է 60 %-ը, ապա պետք է մոռանալ նոր վարկերի մասին։
Սակայն կյանքը ցույց տվեց, որ պետք է սահմանափակել ոչ թե չոր թվերն, այլ ծախսերի քաղաքականությունը, ընդգծեց նախարարը։
Այդ պատճառով օրինագծում առաջարկվում է կանգ առնել 40% ցուցանիշի վրա։ Այդ դեպքում բյուջեի կապիտալ ծախսերը պետք է լինեն ավելի, քան պակասորդը, քանի որ այդ ծախսերը (ճանապարհների, էլեկտրացանցերի, ոռոգիչ ջրանցքների շինարարությունը և այլն) ապագա տնտեսական աճի հիմք են համարվում։
Եթե պարտքը գերազանցում է 50%–ը, ապա ընթացիկ ծախսերը պետք է սահմանել ՀՆԱ աճից որևէ տոկոսով (օրինակ, 1,5%) ավելի ցածր, եթե գերազանցում է 60%–ը, ապա ավելի ցածր (օրինակ, 2,5%)։ Այդ թվերը Արժույթի միջազգային հիմնադրամի խորհուրդ տված թվերն են։ Իսկ ազգային կանոնները կսահմանի ոչ թե օրենքը, այլ կառավարության որոշումը։ Այն առաջիկայում կընդունվի։
Բացի այդ` 60%–ը գերազանցելու դեպքում կառավարությունը ստիպված է լինելու խորհրդարանում հաշվետվություն տալ, թե ինչպես է այն պատրաստվում վերադառնալ 50%–ի շեմին։
Բայց «60+%»–ը ընդունելի կլինի, եթե այն խելամտությունն է թելադրում։
«Եթե մենք, օրինակ, վարկով ճանապարհ ենք կառուցում ու քիչ է մնացել, ապա հիմարություն է չկառուցել վերջին մեկ կիլոմետրը միայն այն պատճառով, որ պետական պարտքն անցել է 60%.–ի շեմը։
Իհարկե, հարց կառաջանա` ինչքան կարող է այդ ժամկետը լինել, կարելի՞ է արդյոք այն 15–20 տարով ու ավելի ձգձգել։ Թույլատրելի ժամկետները ևս կքննարկեն», – հավելեց նա։
Այդ բյուջետային կանոնները չեն կիրառվի արտակարգ դեպքերում. խոշոր աղետների, ռազմական գործողությունների կամ գլոբալ ֆինանսական ճգնաժամերի ժամանակ։
Նշենք, որ 2017 թվականին կառավարության արտաքին պարտքը աճել է գրեթե 660 միլիոն դոլարով, սակայն 2018 թվականին նոր արտաքին վարկերը կկրճատեն այն 280 միլիոնով։ Այսպիսով` կառավարության գումարային պարտքը (արտաքին ու ներքին) կկազմի մոտ 6,6 միլիարդ դոլար։ Դրամային փախանցմամբ (478,45 դրամ մեկ դոլարի դիմաց տարադրամի արժույթով) կառավարության պարտքը կկազմի ՀՆԱ–ի 54,1%։
