ԵՐԵՎԱՆ, 24 նոյեմբերի — Sputnik. Հայաստանի համար ձեռնտու կարող են լինել փոքր հզորությունների ԱԷԿ–ները. պարզապես սպասել է պետք մինչև դրանք կէժանանան։ Այդ մասին լրագրողներին հայտնեց Սանկտ Պետերբուրգի պետական տեխնոլոգիական ինստիտուտի ավագ դասախոս Անդրեյ Ակատովը։
Դեռևս նման կայաններ չկան, սակայն դրանց նախագծերը քննարկվում են Ղազախստանի և ՌԴ Կալինինգրադի մարզի համար, նշեց նա Երևանի Պոլիտեխնիկական համալսարանում կազմակերպած «Ռասատոմ» պետական կորպորացիայի սեմինարի ժամանակ։
Երբ այդ նախագծերն իրականացնեն, իսկ տեխնոլոգիաները մասսայական դառնան, այն ավելի էժան կլինի։ Այդ ժամանակ դրանք Հայաստանի համար ձեռնտու կլինեն, կարծում է նա։
«Ղազախստանում քննարկում են 640 և 300 ՄՎտ հզորության կայաններ կառուցելու հարցը։ Իսկ Կալինինգրադում իսկզբանե նախատեսվում էր խոշոր ԱԷԿ կառուցել` 1200 ՄՎտ երկու էներգաբլոկներով։ Սակայն հետո Բալթյան երկրները հրաժարվեցին կապ ունենալ ռուսական էներգացանցից։ Իսկ Բելառուսում ավարտում են Օստրովեցկի ԱԷԿ–ի կառուցումը։ Հզորությունների վերաբերյալ պահանջարկը փոխվեց, այդ պատճառով դիտարկվում է միջին և փոքր հզորություններ ձեռք բերելու հարցը», – նշեց Ակատովը։
Նախագծեր կան ոչ միայն միջին, այլ նույնիսկ փոքր ատոմակայանների կառուցման վերաբերյալ. մի քանի տասնյակի կամ հարյուր–հարյուր հիսուն ՄՎտ–ի։ Մեկ կայանը կարելի է կազմել մեկ կամ մի քանի էներգաբլոկներից։
«Հավաքովի միավորներից նման կայան Ռուսաստանում նախագծում են արագ նեյտրոններ ունեցող ռեակտորների վրա։ Այն նույնպես հեշտ կլինի տեղափոխել և հավաքել», – պարզաբանեց Ակատովը։
Սակայն այս ամենը դեռ նախագծային փուլում է։ Բացի այդ, որքան փոքր է կայանը, այնքան ավելի մեծ ծախսեր է այն պահանջում մեկ ԿՎտ–ի համար։
Համեմատության համար, ВВЭР-1200 ռեակտորով էներգաբլոկի կառուցումը կարող է արժենալ 120 մլրդ ռուբլի։ Իսկ Պետերբուրգում 72 ՄՎտ լողացող ԱԷԿ–ի համար ստիպված ծախսվեց շուրջ 37 մլրդ ռուբլի։ Այսինքն` այն 16 անգամ թույլ է և միայն երեքից ավել անգամ էժան։
«Սակայն ծախսերը կարող են նվազել։ Պարզապես սպասել է պետք, մինչև տեխնոլոգիան սերիայի մեջ մտնի», – հայտնեց նա։
Ավելի վաղ Հայաստանը ծրագրում էր կառուցել 1060 ՄՎտ կայան։ Այնուհետև էներգետիկայի նախկին նախարար Երվանդ Զախարյանը հայտարարեց նոր սցենարի` 600 ՄՎտ կայան կառուցելու մասին։ Քննարկվում է նաև մի քանի ոչ մեծ ռեակտորներից հավաքական կոնստրուկցիա կառուցելու հնարավորությունը։
Նոր կայանը պետք է փոխարինի հնին, որի շահագործման ժամկետը երկարացվել է մինչև 2027 թվական (ՌԴ–ից վարկի և դրամաշնորհի երկարացման աշխատանքների արդյունքներով)։ Ուսումնասիրվում է նաև երկարացման նոր ցիկլի հնարավորությունը։
