Պատմությանը հայտնի շատ փաստեր կան, թե ինչպես են հայ զինվորներն ու հրամանատարները հաստատակամորեն ցույց տվել իրենց Պարսկաստանի, Բյուզանդիայի, Եգիպտոսի հինավուրց բանակներում: Հաճախ նրանք ստիպված էին կռվել միմյանց դեմ, երբ երկրները միմյանց հետ պատերազմում էին: 6-րդ դարի բյուզանդացի պատմաբան Պրոկոպի Կեսարացին մանրամասն նկարագրել է, թե ինչպես և ինչու Կոստանդնուպոլսի կայսրերը գերադասել են հայերին ընտրել իրենց թիկնապահներ և պալատական ջոկատներ ձևավորել նրանցով:
Ավանդաբար հայկական և բյուզանդական միավորումները տեղակայվում էին Սիրիայում, Կապադովկիայում և Կիլիկիայում: Սակայն 6-րդ դարի կեսերին հայ Ներսեսը կամ Ներսես-Պատրիկն իր զինվորների հետ ազատագրեցին Իտալիան՝ ջախջախելով Ֆրանկների և ալեմանների 75 հազարանոց բանակը: Նա դարձավ պատմության մեջ առաջին հրամանատարը, ում անունը տարեգրություններում հիշատակվեց որպես հրամանատարի, որը հրաման է տվել «մարդասիրական միջանցքի» մասին: Թշնամու ջախջախված զորքերի մնացորդներին թույլ էր տրվել առանց զենքի անցնել Ներսես-Պատրիկի զինվորների միջանցքով: Կան ապացույցներ, որ նա ներգրավված է եղել Միլանի քաղաքի հիմնադրմանը:
Հայերը նույնպես ծառայում էին մոնղոլական բանակի շարքերում: Սակայն հայի, որը փառաբանել է իր հեռավոր հայրենիքը սեփական ռազմական խիզախությամբ, ճակատագրի ամենաանհավանական շրջադարձը տեղի է ունեցել Գրիգոր Հարությունյանի մոտ: 8-րդ դարում նա Հնդկաստանի Շահ Ալիմ թագավորի 15 000 հեծելազորի և 25000 ցամաքայինների հրամանատարն էր: Բենգալում նա հայտնի էր որպես Գուրգեն-խան, որն օգնեց տեղացիներին դիմակայել բրիտանական արշավախմբին: Անպարտելի Գուրգեն-Խանին բրիտանական գաղութատերերը առաջարկեցին անցնել իրենց կողմը, բայց նա հրաժարվեց: Այդուամենայնիվ, բրիտանացիների հետ շփումներն անվստահության պատճառ էին դարձել Շահ Ալիմի հայ հրամանատարի հանդեպ: Նա հրամայեց սպանել նրան, բայց հետո խորապես զղջաց:
