Արման Վանեսքեհյան, Sputnik Արմենիայի քաղաքական մեկնաբան
Ինչպես կանխատեսվում էր, Սարգսյան–Ալիև ժնևյան հանդիպումից հետո ոչ մի ճակատագրական, ցնցող և սենսացիոն հայտարարություններ չհնչեցին: Ամեն դեպքում, դեռ չեն հնչել: Մենք ուշիուշով կհետևենք զարգացումներին:
Բայց եթե հնչել է «առաջնագծում լարվածությունն էլ ավելի թուլացնելու» մասին արտահայտությունը, ապա դա ինչ-որ բան նշանակում է:
Նախևառաջ, ես կուզեի ձեր ուշադրությունը հրավիրել այն հայտարարությանը, որը համանախագահները հանդիպումից անմիջապես հետո հրապարակեցին ԵԱՀԿ պաշտոնական կայքում: Մասնավորապես, հետևյալ նախադասությունը. «Նախագահները պայմանավորվել են միջոցներ ձեռնարկել բանակցային գործընթացը խորացնելու և շփման գծում լարվածության կրճատման ուղղությամբ լրացուցիչ քայլեր ձեռնարկելու վերաբերյալ»։
Այս արտահայտությունը կարող է ընդամենը հարգանքի տուրք լինել`ուղղված հանդիպման կազմակերպիչներին, այդ դեպքում այս հանդիպումն էլ կարելի է հանգիստ խղճով դասել Սարգսյան-Ալիև նախորդ հանդիպումների շարքը:
Բայց նաև պետք է ասել, որ վերոնշյալ արտահայտությունն այնքան էլ բնորոշ չէր նման հանդիպումներին: Եվ հուսամ` կողմերն, ի վերջո, իսկապես ինչ-որ հայտարարի են եկել, ըստ որի` շփման գծում լարվածությունը նվազեցնելու համար պետք է առնվազն որոշ քայլեր ձեռնարկել:
Գոնե այն քայլերը, որոնց շուրջ մեկուկես տարի առաջ, ողբերգական ապրիլյան իրադարձություններից հետո, կողմերը համաձայնության եկան Վիեննայում և Սանկտ Պետերբուրգում: Քանի որ ղարաբաղա-ադրբեջանական դիմակայության գծում լարվածության աստիճանի նվազեցման այլ մեթոդներ առայժմ չկան:
Սակայն եթե Հայաստանի և Ադրբեջանի նախագահներն իրոք կարողանային համաձայնության գալ, ապա դիպուկահարների դուրսբերումը և վերահսկողության հզորացումը, ԵԱՀԿ դիտորդների քանակի ավելացումը կարող էին քննարկման առարկա դառնալ ոչ միայն հակամարտող կողմերի, այլև միջնորդների միջև:
Կարևորը արյունահեղությունը դադարեցնելն է: Միայն դրանից հետո հույս կլինի, որ ապագայում և՛ համանախագահները, և՛ կողմերի ներկայացուցիչները կառուցողական քայլեր կանեն:
Մի շարք գործոններ, որոնցից յուրաքանչյուրը կարող էր իր դերն ունենալ
Չգիտես ինչու, թվում է, թե Ադրբեջանը, որը մինչև այժմ հրաժարվում է կատարել Վիեննայում և Սանկտ Պետերբուրգում ձեռք բերված պայմանավորվածությունները, այժմ համաձայնվել է առարկայական որոշ քայլեր կատարել:
Կարելի է ենթադրել, որ դա պայմանավորված է, օրինակ, «ավագ եղբոր»` Թուրքիայի, վարքագծային դժվարություններով։ Իսկ Թուրքիային այս պահին բացարձակապես չի հուզում ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման գործընթացը, ուստի չի կարողանա աջակցել Ադրբեջանին, ինչպես 2016 թ. ապրիլին:
Բաքվի այս վարքագիծը կարելի է վերագրել Մինսկի խմբի համանախագահների գործադրած ճնշումներին… Քաղաքականության մեջ այդպիսի բան կա, և ԱՄՆ պետքարտուղար Թիլերսոնի վերջին ելույթը` դիպուկահարներին հետ տանելու մասին, կարող էր ազդանշան լինել ամերիկացի համանախագահի համար:
Կարող էր դեր ունենալ նաև այն փաստը, որ անցած տարված ընթացքում հայկական բանակի ռազմական բաղադրիչը լուրջ առաջընթաց ապրեց` գրեթե հավասարվելով ադրբեջանական բանակի ներուժին:
Ընդ որում, խոսքը ոչ միայն Ռուսաստանից և այլ երկրներից եկած ու ձեռք բերած զենքի մասին է (այդ մասին պաշտոնական տեղեկություն չի եղել, սակայն որոշակի միտումներ նկատվել են), այլև այն տեխնոլոգիաների մասին, որոնք թույլ են տալիս 24 ժամ շարունակ դիտել շփման գիծը և ժամանակին արձագանքել սահմանախախտման փորձերին:
Ըստ երևույթին, այս ամենն ընդհանուր առմամբ հնարավորություն տվեց ենթադրելու, որ այսօրվա հանդիպումը միայն «գալոչկայի» համար չէր: Այն, որ ԵԱՀԿ-ի պաշտոնական հայտարարությունում ասվում է. «…նախագահները պայմանավորվել են միջոցներ ձեռնարկել բանակցային գործընթացը խորացնելու և շփման գծում լարվածության կրճատման ուղղությամբ լրացուցիչ քայլեր ձեռնարկելու վերաբերյալ», հույս է ներշնչում, որ շփման գծում այսուհետև ավելի հանգիստ կլինի:
