Տրիասից մինչև Յուրայի ժամանակաշրջան Հայկական լեռնաշխարհ տարածքը երկու անգամ հայտնվել է համաշխարհային օվկիանոսի ջրերի տակ։ 250 միլիոն տարի առաջ անտառների ու լեռների փոխարեն այստեղ ծավային տարածքներ են եղել, որտեղ ապրել են հսկա շնաձկները` պտտվող ծնոտներով։ Դրանցով փորել են հատակը սնունդ փնտրելու համար։
Խորհրդային տարիներին նման ծնոտների մնացորդներ էին հայտնաբերվել Երևանից դեպի հարավ ընկած հատվածում։ Իսկ Դիլիջանում գիտնականները հայտնաբերել էին քարացած կակղամորթներ։
Կավճային շերտի ուսումնասիրությունը գիտնականների թույլ է տվել եզրակացնել, որ այդ շերտը ձևավորվել է 145 միլիոն տարի առաջ և կազմված է անհետացած ծովային միաբջիջ միկրոօրգանիզմներից։
