ԵՐԵՎԱՆ, օգոստոսի 6 — Sputnik, Անի Լիպարիտյան. Հայաստանում երկաթուղու թանգարանը բացվել է «Երևան» կայարանում, 2009 թվականի հուլիսի 31-ին։ 1895 թ.-ից գործող Հայաստանի երկաթգծի մասին պատմող մեծ հավաքացու կա այստեղ։
Հենց այդ ժամանակ կայսրական կառավարության որոշմամբ սկսվել է երկաթգծի կառուցումը, որը կապ էր հաստատում Թիֆլիսի և Ալեքսանդրոպոլի(այսօրվա Գյումրու) միջև։ Կառուցման աշխատանքները սկսվել են 1886 թվականին, իսկ 1899 թվականի ձմռանից երկաթգծի կառուցումը շարունակվել է Ալեքսանդրոպոլից Երևան։ Այն շահագորցման է հանձնվել 1902 թվականին։
67 տարի նույն պաշտոնում
Երևանի երկաթուղու թանգարանի հիմնադիրներից մեկը ՝ 89-այմա Խորեն Ավետիսյանը, «Երևան» կայարանի ամենահին աշխատակիցներից է։
«67 տարի աշխատում եմ երկաթուղիներում։ Աշխատանքս սկսել են Ռուսաստանում, իսկ 1958 թվականին տեղափոխվել եմ Երևան ու մինչև հիմա աշխատում եմ այստեղ։ Անցել եմ կարիերայի բոլոր փուլերով, 25 տարի եղել եմ կայարանի ղեկավարը։ Դրանից հետո ինձ չուղարկեցին թոշակի, որոշեցին, որ կարող եմ իմ գիտելիքները փոխանցել երիտասարդ սերնդին»,-պատմել է Ավետիսյանը մասնագիտական տոնի կապակցությամբ։
Ստեղծածն ու իմացածը երիտասարդ սերնդին փոխանցելու նպատակով էլ նա որոշել է գործընկերների հետ միասին ստեղծել Հայաստանի երկաթուղու թանգարանը։
«Սովետական Միության փլուզումից հետո կայարանում լճացման ու քաոսի ժամանակաշրջան էր, հայտնվեցին ինչ-որ կասկածելի սննդի կետեր։ «Հարավկովկասյան երկաթուղի» ՓԲԸ-ի առաջին ղեկավարի հրամանն էր վերացնել այդ ամենն այստեղից ու տեղում թանգարան ստեղծել։ Այսօր երկաթուղինները վատ վիճակում են։ Թուրքիայի և Ադրբեջանի կողմից շրջափակումը թույլ չի տալիս նորմալ աշխատել և զարգանալ։ Երկրում չկա փող, գործարաններ, արտադրություն։ Բայց անգամ նման պայմաներում մեր երկաթուղին կարող է ընդունել անսահմանափակ թվով բեռնատար գնացքներ», — ասաց Ավետիսյանը։
Հատուկ թանգարան
Երկաթուղու թանգարանը գտնվում է կայարանի տոմսարկղի մոտ։ Այստեղ միշտ յուրահատուկ մթնոլորտ է տիրում։
Հին նկարներ, պատվոգրեր ու շնորհակալագրեր, գնացքների մասեր՝ տասնամյակների բոլոր ձեռբքբերումներն այստեղ են:
Այստեղ հավաքված են հետաքրքիր ցուցանմուշներ։ Օրինակ՝առաջին գրամեքենաներից մեկը (1910թ), որը պահվել է Գյումրիի պետական տեխնիկական (երկաթուղային) քոլեջում, 1911 թվականի «Ունդերվուդ» գրամեքենան, «Երևան-Մոսկվա. Բարեկամություն» ցուցատախտակը. այն մայրաքաղաքից մայրաքաղաք մեկնող գնացքների ապացույցն է:
Բացի դրանից այստեղ կարելի է տեսնել ԽՍՀՄ երկաթուղու քարտեզը, հին հեռախոսներ, առաջին գնացքների մոդելները և այլ։
1896 թվականից ի վեր երկաթուղային ենթակառուցվածքը մեծ զարգացում է ապրել։ Դա թույլ է տվել Ռուսաստանին մուտք գործել Թուրքիա, Իրան և եվրոպական որոշ երկրներ։ Հայաստանի երկաթուղին ակտիվորեն զարգացել է Խորհրդային Միության տարիներին, բայց Թուրքիայի և Ադրբեջանի կողմից ներկայիս շրջափակումը սահմանափակում է նրա լիարժեք զարգացումը։
