ԵՐԵՎԱՆ, 30 հունիսի — Sputnik. Արցախի ժողովուրդն ունի ինքնորոշման իրավունք, որի իրացումն այսօր անհնար է Ադրբեջանի հակահայկական գործողությունների պատճառով։ Միաժամանակ Արցախի անկախության իրավունքը միանգամայն համադրելի է Կոսովոյի անկախացման գործընթացի հետ, որի իրական փաստական հիմքն այն էր, որ երկու ազգերի համատեղ գոյությունն այլևս հնարավոր չէր շարունակել մի պետության կազմում։ Այս եզրակացությանն են հանգել ՀՀ փաստաբանների պալատում ստեղծված փորձագիտական խմբի անդամները, որոնք ուսումնասիրել են Արցախի հիմնահարցի միջազգային իրավական ասպեկտները։
«Ազգը պետք է ինքնորոշվի առանց պետության տարածքից դուրս գալու պահանջ ներկայացնելու, քանի դեռ պետությունն ապահովում է այդ ազգի քաղաքական ներկայացվածությունը և ինքնորոշման իրավունքը պետության կազմում, որպիսիք Ադրբեջանի կողմից ոչ միայն չեն ապահովվել, այլև այդ պետության տարածքում վտանգված է ցանկացած հայի գոյություն»,- ներկայացնելով միջազգային իրավունքի նորմերի և արցախյան խնդրի հակասությունները` նշեց փորձագիտական խմբի ղեկավար Արա Խզմալյանը։
Ինչ վերաբերում է Ադրբեջանի կողմից միջազգային ատյաններում պարբերաբար վկայակոչվող տարածքային ամբողջականության սկզբունքին, ապա փորձագիտական խմբի համոզմամբ, այդ սկզբունքն Արցախյան հիմնահարցում պարզապես չի կարող կիրառվել։
«Տարածքային ամբողջականության սկզբունքը կարող է վկայակոչվել պետությունների միջև հարաբերութուններում, այսինքն` մեկ պետություն պարտավոր է չխախտել մյուս պետության տարածքային ամբողջականությունը։ Իսկ պետության տարածքից ինքնորոշման եղանակով անջատումը չի կարող խախտել այդ սկզբունքը այն պատճառով, որ այդ դեպքում այն պարզապես չի կիրառվում»,- ասաց Խզմալյանը։
Ապրիլյան պատերազմի օրերին ադրբեջանական կողմի գործողությունների վերլուծությունը աշխատության հեղինակներին թույլ է տվել եզրակացնել, որ կատարվել է միջազգային հանցագործության 3 տեսակ` քաղաքացիական բնակչության և ադրբեջանական զինուժի վերահսկողության տակ ընկած, պատերազմական գործողություններին չմասնակցող զինվորականների սպանություններ, ազգային պատկանելությամբ պայմանավորված խոշտանգումներ և սպանվածների դիակների խեղման դեպքեր։
Փորձագիտական խմբի ուսումնասիրություններն ու եզրակացությունները, Փաստաբանների պալատի նախագահ Արա Զոհրաբյանի խոսքով, կատարվել են հրապարակային աղբյուրներում առկա փաստերի հիման վրա։
«Օրինակ` հղումները կատարված են այնպիսի անվիճելի աղբյուրների վրա, ինչպիսին է Ադրբեջանի նախագահի ելույթը, որն այսօր բաց ռեսուրսով համացանցում կա։ Հայատյաց քաղաքականությունը հաստատվում է նաև այդ ելույթներով։ Դասագրքերը, որոնք նույնպես հասանելի են, և որոնցում իբրև պատմական փաստ է նշվում, թե հայերը զավթել են ադրբեջանցիների սրբազան հողերն ու իրենց մայրաքաղաք հռչակել Էրիվանը։ Իսկ ապրիլի 2-ից 9-ն ընկած ժամանակահատվածի հետազոտություններում փորձագիտական խումբն օգտվել է փաստահավաք խմբի վերլուծություններից»,- ասաց Զոհրաբյանը։
Հայ փաստաբանների կատարած ուսումնասիրությունը թարգմանվելու է անգլերեն, ներկայացվելու է բոլոր միջազգային կառույցներին ու ՀՀ քաղաքական ղեկավարությանը` դրանում առկա փաստերը միջազգային հանդիպումների ժամանակ ներկայացնելու համար։
