ԵՐԵՎԱՆ, 26 Հունիս — Sputnik, Մարինե Ավանեսյան. «Մեծամոր» պատմահնագիտական արգելոց-թանգարանի ու «Գուդրայք Ջոն» աստղասերների հասարակական կազմակերպության նախաձեռնած միջոցառման նպատակը կրթական ծրագրերի միջոցով այցելուների հետաքրքիր ժամանցն ապահովելն է, հին աստղագիտության ու դիտարկվող մարմինների մասին հետաքրքիր տեղեկություններ փոխանցելը:
«Նմանատիպ միջոցառումների կազմակերպումը թանգարանի գրավչությունն ապահովելուն է միտված: Ոչ միայն «Մեծամորը», որը ներկայացնելու կարիք չունի, այլև մեր մյուս արգելոց-թանգարանները` «Գառնին», «Զվարթնոցը» և մյուսները, զբոսաշրջային այս եռուն շրջանում հետաքրքիր ու բազմաբովանդակ միջոցառումներ են խոստանում: Տեղացի, թե օտարերկրացի այցելուն պետք է տպավորված հեռանա թանգարանից` կրկին վերադառնալու որոշմամբ»,- նշել է «Պահպանության ծառայություն» ՊՈԱԿ-ի տնօրեն Արա Թարվերդյանը:
«Գուդրայք Ջոն» ՀԿ երիտասարդ անդամները լուսապատկերային ցուցադրությամբ մատչելի ներկայացրել են համաստեղությունները, դրանք աստղադիտակներով տեսնելու հնարավորությունները: Այնուհետև «Մեծամոր» պատմահնագիտական արգելոց-թանգարանի վարիչ Արտավազդ Զաքյանը մասնակիցների ու հյուրերի համար հետաքրքիր էքսկուրսիա է անցկացրել Մեծամորի հնավայրի և միջնաբերդից ոչ հեռու գտնվող Փոքր բլրի, այսպես կոչված՝ «աստղադիտարանի» տարածքում:
Դեռևս 1960-ական թվականներին աստղագետ, ակադեմիկոս Էլմա Պարսամյանի կատարած աստղագիտական դիտարկումներն ու հետազոտությունները հնարավորություն են տալիս պնդելու, որ Մեծամորի «աստղադիտարանի» հարթակներից կատարվել են լուսատուների դիտարկումներ, իսկ մ.թ.ա. 2800-2600 թ.թ., թերևս, հնարավոր է եղել դիտել տարվա սկիզբն ավետող երկնքի ամենապայծառ աստղը` Սիրիուսը:
Ներկայացնելով «աստղադիտարանը»` Ա. Զաքյանը նշել է, որ այն ներառում է մի քանի ժայռահարթակ, որոնցից լավ պահպանվել են երեքը:
«Առաջինը եռանկյունաձև է և սուր անկյունով ուղղված դեպի հարավ: Այդ անկյան կիսորդը համընկնում է հյուսիս-հարավ ուղղությանը: Այն ծածկված է նշաններով, որոնք, հավանաբար, առնչվում են լուսատուների պաշտամունքին: Հատկապես աչքի են ընկնում շրջանաձև դասավորված 7 և 12 փոսիկներ: Երկրորդ հարթակը կողմնորոշված է միջօրեականի երկայնքով` գտնվում է հյուսիս-հարավ ուղղությամբ անցնող հարթության մեջ և 2,5 մետր բարձր է առաջինից: Երրորդում` վերջին աստիճանի վրա, փորագրված է հյուսիս-հարավ-արևելք նշան-կողմնորոշիչը, ինչն ամենահասարակ աստղագիտական դիտումներ կատարելու հնարավորություն է տալիս»,- ասել է Ա. Զաքյանը:
Միջոցառման մասնակիցները ժամանակակից աստղադիտակների միջոցով ծանոթացել են համաստեղություններին, դիտել լուսնի շարժը, Երևակ (Սատուրն), Լուսնթագ (Յուպիտեր) մոլորակները, ինչպես նաև գալակտիկաներ, դիֆուզ ու մոլորակային միգամածություններ, ցրված ու գնդաձև աստղակույտեր, կրկնակի աստղեր:
Այցելուների հոսքը «Մեծամոր» պատմահնագիտական արգելոց-թանգարան շարունակվել է մինչև ուշ գիշեր:
