ԵՐԵՎԱՆ, 20 հունիսի — Sputnik, Գոհար Սարգսյան. Թե ինչպես Չարլի Չապլինն ու Նիկոլո Պագանինին հայտնվեցին ասեղի անցքի մեջ, իսկ Գուլիվերն ու լիլիպուտները՝ մարդու մազի վրա, գիտեր հրաշագործ պապիկը՝ Էդուարդ Ղազարյանը: Նա միկրոքանդակներ էր ստեղծում թզի կորիզի, բրնձի հատիկի, ոսկու փոշեհատիկների վրա:
Միկրոքանդակներն անզեն աչքով անտեսանելի են, միայն համապատասխան օպտիկական սարքերի շնորհիվ մարդը կարող է տեսնել տքնաջան աշխատանքի արդյունքը՝ սկսած ուղտերի քարավաններից մինչև հայտնի մարդիկ:
Այս հրաշագործությունների շնորհիվ էր, որ Էդուարդ Ղազարյանի անունը դուրս եկավ Հայաստանի սահմաններից:
Մի անգամ Լուվրի թանգարանը նրան պատվիրեց բրնձի հատիկի վրա կերտել Հովհաննես Այվազովսկու «Իններորդ ալիքը»: Աշխատանքը դրված էր պատշգամբում, երբ մի աղավնի եկավ ու կուլ տվեց մի քանի ամսվա քրտնաջան աշխատանքը, իսկ դրա հետ նաև խոստացված միլիոնները:
Ղազարյանի միկրոքանդակներից տասը հայտնվել են Գինեսի ռեկորդների գրքում:
Այսօր հայտնի միկրոքանդակագործի աշխատանքը շարունակում է նրա թոռը՝ Էդուարդ Տեր-Ղազարյան կրտսերը:
«Նա համբերատար և իմաստուն մարդ էր թե՛ իր աշխատանքում, թե՛ ինձ սովորեցնելու հարցում: Նրա ուղեղում ամեն ինչ ծրագրավորված էր, համապատասխան նյութերի հետ անում էր այն, ինչ ցանկանում էր»,- պատմեց վարպետի թոռը:
Էդուարդ Ղազարյանը նաև հիանալի երաժիշտ էր, պատրաստում էր երաժշտական գործիքներ: Այն, ինչ չի հաջողվել Բախի վարպետին, հաջողվել է նրան: Բախն ալտ էր նվագում, սակայն գործիքի ձայնը բարձր չէր լսվում: Որպեսզի ցանկալի հնչյունները ստանա, նա որոշեց մեծացնել գործիքի չափը: Գծագրերը հանձնեց իր վարպետին, սակայն չկարողացավ Բախի ուզածը պատրաստել: Իսկ Ղազարյանը շարժի դրեց Բախի Վիոլա պոմպոզան, որը տարիներ շարունակ լռում էր:
Տաղանդավոր հայը ստեղծել է ավելի քան վեց հարյուր երաժշտական գործիք, դրանցից երեսունը՝ բացառիկ: Տաղանդավոր էր նաև ծաղրանկարների հարցում:
«Նա նույնիսկ իր գրքում է գրել, որ սիրում է իր բոլոր մասնագիտությունները: Այնպես էր ստացվում, որ նա ամեն տեղ հասցնում էր: Աշխատում էր Ֆիլհարմոնիայում, վերջացնում էր աշխատանքը, գալիս էր տուն ու անցնում միկրոքանդակներին։ Երբ մի քիչ հոգնում էր, պառկում էր, ինչ-որ բան նվագում կամ նկարում: Այսպես նա ժամանակը զուր չէր վատնում և բոլոր մասնագիտություններով զբաղվում էր: Իր բոլոր մասնագիտություններում նա առաջ էր անցել ժամանակակիցներից»,- ասաց Էդուարդ Տեր-Ղազարյանը:
Միկրոքանդակներն այսօր էլ խնամքով պահպանվում են։ Էդվարդ Ղազարյանի թոռը պատրաստվում է մոտ ապագայում թանգարան բացել և դրանք ներկայացնել հանրության դատին։
Կենսագրությունների համաշխարհային կենտրոնը, որը գտնվում է Անգլիայում, ուսումնասիրում է բոլոր ժամանակների հանճարեղ մարդկանց, այդ թվում՝ միկրոքանդակագործության հիմնադիր Էդուարդ Ղազարյանին:
Ղազարյանի մասին վավերագրական ֆիլմ է նկարահանել «Օրդֆիլմը»՝ ռեժիսոր Հայկ Օրդյանի ղեկավարությամբ: Ֆիլմն առկա է համացանցում, կոչվում է «Էդուարդ Ղազարյան. հրաշագործը»:
