ԵՐԵՎԱՆ, 30 ապրիլի — Sputnik, Անի Լիպարիտյան. Էրեբունի ամրոցը, որը թվագրվում է մ.թ.ա. VIII դարով, մայրաքաղաքի ամենաառեղծվածային վայրերից մեկն է, որտեղ սիրում են այցելել մայրաքաղաքի բնակիչներն ու հյուրերը: Էրեբունի հնագույն ամրոցի ավերակները գտնվում են Երևանի Արին բերդ բլրի գագաթին:
Հայ և օտարերկրյա մասնագետները պարբերաբար հնագիտական պեղումներ են իրականացնում այդ տարածքում, սակայն բաց երկնքի տակ գտնվող ամրոցի ավերակների գաղտնիքն ամբողջությամբ դեռ չի բացահայտվել:
Հուղարկավորման արկղեր
Մետաղադրամների, կժերի, կենցաղային իրերի, հագուստի մնացորդների ու արձանագրությունների բեկորների կողքին կան առավել ուշագրավ ցուցանմուշներ:
«Էրեբունի» պատմահնագիտական արգելոց-թանգարանի էքսկուրսավար Սյուզաննա Սարգսյանը Sputnik Արմենիայի թղթակցի հետ զրույցում պատմեց, որ հերթական պեղումների ժամանակ մի շատ հետաքրքիր առարկա են հայտնաբերել` հուղարկավորման արկղ:
![«Էրեբունի» ամրոց թանգարանի ցուցանմուշներից «Էրեբունի» ամրոց թանգարանի ցուցանմուշներից - Sputnik Արմենիա](https://cdn.am.sputniknews.ru/img/705/90/7059035_0:0:1599:1005_600x0_80_0_0_9b153eff5f068877c9d26a6bd32ebf16.jpg)
![«Էրեբունի» ամրոց թանգարանի ցուցանմուշներից «Էրեբունի» ամրոց թանգարանի ցուցանմուշներից - Sputnik Արմենիա](https://cdn.am.sputniknews.ru/img/705/92/7059213_0:0:1600:1005_600x0_80_0_0_9fc008c38ce0c248a7d83b588e38075e.jpg)
![«Էրեբունի» ամրոց թանգարանի ցուցանմուշներից «Էրեբունի» ամրոց թանգարանի ցուցանմուշներից - Sputnik Արմենիա](https://cdn.am.sputniknews.ru/img/705/98/7059834_0:31:1600:1036_600x0_80_0_0_454d25e15b700bf9c82268a714e8b5c4.jpg)
![«Էրեբունի» ամրոց թանգարանի ցուցանմուշներից «Էրեբունի» ամրոց թանգարանի ցուցանմուշներից - Sputnik Արմենիա](https://cdn.am.sputniknews.ru/img/705/94/7059447_0:57:1600:1062_600x0_80_0_0_b00c9411a841eb99447de99181b93526.jpg)
![«Էրեբունի» ամրոց թանգարանի ցուցանմուշներից «Էրեբունի» ամրոց թանգարանի ցուցանմուշներից - Sputnik Արմենիա](https://cdn.am.sputniknews.ru/img/705/96/7059619_0:49:1600:1055_600x0_80_0_0_f120d9b91b82c9028fdf910ea50cf6c5.jpg)
![«Էրեբունի» ամրոց թանգարանի ցուցանմուշներից «Էրեբունի» ամրոց թանգարանի ցուցանմուշներից - Sputnik Արմենիա](https://cdn.am.sputniknews.ru/img/705/96/7059677_0:0:1600:1005_600x0_80_0_0_fd058e40bb0813a84e8e8cc552b6525c.jpg)
![«Էրեբունի» ամրոց թանգարանի ցուցանմուշներից «Էրեբունի» ամրոց թանգարանի ցուցանմուշներից - Sputnik Արմենիա](https://cdn.am.sputniknews.ru/img/705/97/7059735_0:51:1599:1057_600x0_80_0_0_807bdb2af2e5b02eafc1db667a9b0af9.jpg)
![«Էրեբունի» ամրոց թանգարանի ցուցանմուշներից «Էրեբունի» ամրոց թանգարանի ցուցանմուշներից - Sputnik Արմենիա](https://cdn.am.sputniknews.ru/img/705/93/7059330_0:0:1600:1005_600x0_80_0_0_b23652146a2671a55e9611260572c4c7.jpg)
![«Էրեբունի» ամրոց թանգարանի ցուցանմուշներից «Էրեբունի» ամրոց թանգարանի ցուցանմուշներից - Sputnik Արմենիա](https://cdn.am.sputniknews.ru/img/705/95/7059562_0:59:1599:1065_600x0_80_0_0_e7f9eb62108804b8aa3e3e41cf6e2b9a.jpg)
Պարզվում է՝ հուղարկավորման արարողության ժամանակ նման արկղերը հիմնականում օգտագործվել են դիակիզման և անդամահատման համար: Ուրարտացիները որպես հուղարկավորման արկղ են օգտագործել մեկ կամ երկու բռնակ ունեցող կամ առանց բռնակի, թրծված կավե սափորներն ու կարասները:
«Որոշ տեղերում հայտնաբերվել են նաև հուղարկավորման համար նախատեսված բրոնզե արկղեր: 1984 թվականին շինարարական աշխատանքների ժամանակ գերեզման գտան, և որոշ գտածոներ փոխանցվեցին թանգարանին: Այնտեղ կային զարդեր, կրոնական անոթներ, յուղային աշտանակներ և զանգակի հատվածներ: Սակայն թե ում է պատկանում այդ դամբարանը, մինչև այսօր էլ հայտնի չէ: Մասնագետները փակեցին այն և թողեցին որպես պատմական հուշարձան», — նշեց Սարգսյանը:
Նրա խոսքով՝ պեղումների ժամանակ հայտնաբերվել են նաև հուղարկավորման անոթներ: Ուսումնասիրությունների համաձայն՝ մարդու մահից 10-15 տարի անց անոթը բացում էին, մեջը լցնում հանգուցյալի աճյունը, հետո նորից թաղում:
«Անոթները երեք անցք ունեին, որպեսզի մահացածի հոգին կարողանար դուրս գալ: Ուրարտացիները հավատում էին անդրշիրիմյան կյանքին: Սակայն այդպես էին թաղում միայն հայտնի անձանց, իսկ սովորական մահկանացուներին թաղում էին այնպես, ինչպես այսօր», — նշեց էքսկուրսավարը:
Նրա խոսքով` հատկանշական է, որ դեռ այդ տարիներին ուրարտացիները կիրառում էին դիակիզումը:
![Историко-археологический музей-заповедник Эребуни Историко-археологический музей-заповедник Эребуни - Sputnik Արմենիա](https://cdn.am.sputniknews.ru/img/705/95/7059505_0:0:1600:1065_600x0_80_0_0_e17828a1acfbe4a23e8cbc30f3923c73.jpg)
«Վերածնման» մակետ
Սարգսյանը պատմեց, որ 1968 թվականին «Էրեբունի» թանգարանի բացման ժամանակ նկարիչ Համիկ Նալչաջյանի մտահղացմամբ գինու խցաններից ստեղծվեց Էրեբունու ամրոցի մակետը:
«Եվ արդեն մի քանի տասնամյակ շարունակ մակետը, որը տեղադրված է մուտքի մոտ, հետաքրքրում է զբոսաշրջիկներին և հանդիսանում ամրոցի խորհրդանիշը», — ասաց Սարգսյանը:
Մակետի վրա պատկերված են ճանապարհներ, աստիճաններ, և դրա օգնությամբ կարելի է պատկերացում կազմել, թե ինչ տեսք ուներ մ.թ.ա. 782 թվականին կառուցված ամրոցը: