ԵՐԵՎԱՆ, 30 ապրիլի — Sputnik, Անի Լիպարիտյան. Էրեբունի ամրոցը, որը թվագրվում է մ.թ.ա. VIII դարով, մայրաքաղաքի ամենաառեղծվածային վայրերից մեկն է, որտեղ սիրում են այցելել մայրաքաղաքի բնակիչներն ու հյուրերը: Էրեբունի հնագույն ամրոցի ավերակները գտնվում են Երևանի Արին բերդ բլրի գագաթին:
Հայ և օտարերկրյա մասնագետները պարբերաբար հնագիտական պեղումներ են իրականացնում այդ տարածքում, սակայն բաց երկնքի տակ գտնվող ամրոցի ավերակների գաղտնիքն ամբողջությամբ դեռ չի բացահայտվել:
Հուղարկավորման արկղեր
Մետաղադրամների, կժերի, կենցաղային իրերի, հագուստի մնացորդների ու արձանագրությունների բեկորների կողքին կան առավել ուշագրավ ցուցանմուշներ:
«Էրեբունի» պատմահնագիտական արգելոց-թանգարանի էքսկուրսավար Սյուզաննա Սարգսյանը Sputnik Արմենիայի թղթակցի հետ զրույցում պատմեց, որ հերթական պեղումների ժամանակ մի շատ հետաքրքիր առարկա են հայտնաբերել` հուղարկավորման արկղ:
Պարզվում է՝ հուղարկավորման արարողության ժամանակ նման արկղերը հիմնականում օգտագործվել են դիակիզման և անդամահատման համար: Ուրարտացիները որպես հուղարկավորման արկղ են օգտագործել մեկ կամ երկու բռնակ ունեցող կամ առանց բռնակի, թրծված կավե սափորներն ու կարասները:
«Որոշ տեղերում հայտնաբերվել են նաև հուղարկավորման համար նախատեսված բրոնզե արկղեր: 1984 թվականին շինարարական աշխատանքների ժամանակ գերեզման գտան, և որոշ գտածոներ փոխանցվեցին թանգարանին: Այնտեղ կային զարդեր, կրոնական անոթներ, յուղային աշտանակներ և զանգակի հատվածներ: Սակայն թե ում է պատկանում այդ դամբարանը, մինչև այսօր էլ հայտնի չէ: Մասնագետները փակեցին այն և թողեցին որպես պատմական հուշարձան», — նշեց Սարգսյանը:
Նրա խոսքով՝ պեղումների ժամանակ հայտնաբերվել են նաև հուղարկավորման անոթներ: Ուսումնասիրությունների համաձայն՝ մարդու մահից 10-15 տարի անց անոթը բացում էին, մեջը լցնում հանգուցյալի աճյունը, հետո նորից թաղում:
«Անոթները երեք անցք ունեին, որպեսզի մահացածի հոգին կարողանար դուրս գալ: Ուրարտացիները հավատում էին անդրշիրիմյան կյանքին: Սակայն այդպես էին թաղում միայն հայտնի անձանց, իսկ սովորական մահկանացուներին թաղում էին այնպես, ինչպես այսօր», — նշեց էքսկուրսավարը:
Նրա խոսքով` հատկանշական է, որ դեռ այդ տարիներին ուրարտացիները կիրառում էին դիակիզումը:
«Վերածնման» մակետ
Սարգսյանը պատմեց, որ 1968 թվականին «Էրեբունի» թանգարանի բացման ժամանակ նկարիչ Համիկ Նալչաջյանի մտահղացմամբ գինու խցաններից ստեղծվեց Էրեբունու ամրոցի մակետը:
«Եվ արդեն մի քանի տասնամյակ շարունակ մակետը, որը տեղադրված է մուտքի մոտ, հետաքրքրում է զբոսաշրջիկներին և հանդիսանում ամրոցի խորհրդանիշը», — ասաց Սարգսյանը:
Մակետի վրա պատկերված են ճանապարհներ, աստիճաններ, և դրա օգնությամբ կարելի է պատկերացում կազմել, թե ինչ տեսք ուներ մ.թ.ա. 782 թվականին կառուցված ամրոցը:
