Լաուրա Սարգսյան, Sputnik.
Բյուրականի աստղադիտարանի մոտ գտնվող Սարավանդի ռադիոաստղագիտական կայանում աշխատանքային օրը սկսվում է մայրամուտից և տևում մինչև արևածագ: Ռուսաստանի և Հայաստանի մասնագետները միասին աշխատում են կայանում տեղակայված «Ռոսկոսմոսի» երեք հեռադիտակներով:
«Հեռադիտակները թույլ են տալիս հետևել անպիտան տիեզերական օբյեկտներին կամ «տիեզերական աղբին»: Մարդկության տիեզերական դարաշրջանն ավելի քան 50 տարեկան է, և քանի որ մարդը սիրում է ամեն տեղ աղտոտել, այդ թվում՝ տիեզերքում, ապա անհրաժեշտ է ազատվել այդ աղբից»,- Sputnik Արմենիայի թղթակցի հետ զրույցում ասաց ինժեներ Միխայիլ Սուվորովը:
Սարավանդի հեռադիտակները կատարում են այս գործընթացի գլխավոր գործառույթը՝ հետևում են և ինդենտիֆիկացնում «տիեզերական աղբը»: Ուսումնասիրությունը կատարվում է հիմնական աստղադիտակով, որն այստեղ անվանում են «Բինոկլ»: «Բինոկլը» ուսումնասիրում է երկինքը, հետո տվյալները ստուգում ուրիշ, ավելի հզոր հեռադիտակների օգնությամբ: «Ռոսկոսմոսի» ներկայացուցիչներին գրավել է ինչպես հայ աստղագետների աշխատանքը, այնպես էլ՝ Բյուրականի աշխարհագրական դիրքը:
Վիկտոր Համբարձումյանի անվան աստղաֆիզիկական աստղադիտարանի տնօրեն Հայկ Հարությունյանը պատմում է, որ «Ռոսկոսմոսի» աստղադիտակների փոքր չափսերի պատճառով աստղաֆիզիկոսները դրանք անվանել են «հավանոցներ»:
««Ռոսկոսմոսի» աստղադիտակները տեղադրելու ծրագիրը մեկնարկել է 2013թ-ին: Ֆինանսավորումն ամբողջությամբ իրականացրել է այդ կորպորացիան: Այսօր ծրագրում ենք մեր՝ բյուրականյան հեռադիտակի շինարարությունը», — ասում է Հարությունյանը:
Նա պնդում է, որ մարդկությունը կանգնած է տիեզերքի աղտոտման գլոբալ խնդրի առաջ: Տիեզերական աղբը՝ կազմված խափանված, չգործող արհեստական օբյեկտներից, լուրջ վտանգ է ներկայացնում ինչպես փորձարկվող արբանյակների, այնպես էլ Երկիր մոլորակի համար:
«Մթնոլորտն աղտոտող օբյեկտները ժամանակի հետ կայրվեն տիեզերքում կամ կընկեն Երկրի վրա: Դրանց ոչնչացումը երկարատև գործընթաց է, իսկ այդ ընթացքում հայտնվում են նոր արբանյակներ և տիեզերական նոր աղբ», — ասաց Հարությունյանը:
Այսօր մեր մոլորակի շուրջ վայրկյանում 8 կիլոմետր արագությամբ պտտվում է 5-6 տոննա մետաղ: Երկրի վրա ընկնելու դեպքում մարդկությանը մեծ աղետ է սպառնում: Հենց դրա դեմ է ուղղված «Ռոսկոսմոսի» և Բյուրականի մասնագետների գործունեությունը:
Բյուրականում լայնածավալ տիեզերական հետազոտություններով սկսել են զբաղվել դեռ ԽՍՀՄ-ի տարիներին: Արբանյակների տվյալներին հետևող խումբը ստեղծվել է 1973թ-ին: Գիտնականներին նպատակն էր հայտնաբերել կորած խորհրդային արբանյակները և իդենտիֆիկացնել դրանք: Սակայն այդ նախագիծը երկար կյանք չի ունեցել: Այսօր նախաձեռնությունն իր վրա է վերցրել «Ռոսկոսմոսը»:
