10 ամենահայտնի հայկական ճաշատեսակները. ավելուկից մինչև խորոված

«Լոռվա բորանին» հայ մեծ բանաստեղծ Հովհաննես Թումանյանի սիրած ճաշատեսակն էր։ Պարզվում է` այդ համեղ ճաշատեսակը կարելի է պատրաստել արագ և նվազագույն ծախսով։ Պահանջվում է ոչխարի միս, լոլիկ, սմբուկ, գլուխ սոխ, նեխուր, կարագ և բուսական յուղ, չոր կարմիր գինի։ Այդ բաղադրիչներին ավելացնում են «Աշտարակ» սոուսը, որը կազմված է ընկույզից, սպիտակ գինուց, սխտորից և բուսական յուղից։

Սուրբծննդյան կամ զատկի սեղանն անհնար է պատկերացնել առանց փլավի և ձկան։ Փլավը կազմված է բրնձից, չրերից, չամիչից և պատրաստվում է դասական բաղադրատոմսով։ Ձուկը պետք է խաշած լինի։

Անուշապուրը հայկական խոհանոցի հայտնի աղանդեր է։ Հնում այն զարդարել է Ամանորի և Սուրբծննդյան սեղանը` խորհրդանշելով նոր տարվա բարի սկիզբը։
Անուշապուր պատրաստելու համար անհրաժեշտ է ցորենը խառնել չրերի, մեղրի կամ շաքարի հետ։ Այսօր կարելի է տեսնել այդ ուտեստի բազմազան տարբերակներ։ Դրան ավելացնում են համեմունքներ, դոշաբ կամ խաղողի հյութ։

Դժվար է պատկերացնել հայկական սեղանն առանց գինու և խորովածի։ Խորովածը հայկական խոհանոցի առավել տարածված կերակրատեսակներից է։ Սակայն մանղալի վրա պատրաստում են ոչ միայն միսը, այլ նաև բանջարեղենը։ Հայ խոհարարները խորհուրդ են տալիս պատրաստել այն հոգով և սրտով, որպեսզի խորովածը համեղ լինի։

Դդմային ապուր
Հայկական խոհանոցում դդումն առանձնահատուկ տեղ և կարևոր նշանակություն է ունեցել մի շարք բաղադրատոմսերում: Վերջին շրջանում դդումը շատերի խոհանոց է «վերադարձել»: Դդմապուր պատրաստելու համար անհրաժեշտ է դդում, տավարի խաշած միս` արգանակով, տապակած սոխ, բրինձ, կարմիր պղպեղ, աղ, ռեհան։

Ավելուկն էնդեմիկ բույս է, որը ոչ միայն յուրօրինակ համ ունի, այլ նաև շատ օգտակար է։ Ավելուկով աղցանն ունի բաղադրիչների հետաքրքիր համադրություն։ Խաշած, սոխով ու սխտորով տապակած ավելուկին ավելացնում են ընկույզ, տղեմալի, զեյթունի ձեթ, աղ և պղպեղ։ Մատուցում են չորահացի հետ։

«Զանգակատունն» իր անվանումը ստացել է Պարույր Սևակի հայտնի ստեղծագործությունից: Թեև ուտեստը նորույթ է, սակայն շատերն արդեն հասցրել են սիրել այն: Այն բաղկացած է հասարակ բաղադրիչներից և պատրաստվում է 15 րոպեում։ Հավի խաշած միսը տապակում են սնկի և սոխի հետ` կաթնասերային սոուսի մեջ` ավելացնելով աղ և պղպեղ։ Ճաշատեսակը զարդարում են սամիթով։

«Գառնի յարախը» հնագույն հայկական ճաշատեսակ է։ Այսօր այն նույնպես շատ հայտնի է։Պետք է մաքրել սմբուկի, լոլիկի և բուլղարական պղպեղի միջուկը, լցոնել հավի մսի, սխտորի և համեմունքների խճողակով։ Այդ ամենը տապակվում է ջեռոցում և մատուցվում բրնձի հետ։

Քյութֆան հայկական խոհանոցի առանցքային ճաշատեսակներից է, որի պատրաստման համար անհրաժեշտ է մեծ աշխատանք և համբերություն։ Հնում քյուֆթա պատրաստելը մի ամբողջ ծես է եղել։ Այսօր ևս միսը հարում են այնքան, մինչև ստացվի թեթև և միասեռ զանգված, ավելացնում ձու, կոնյակ, սոխ, աղ, պղպեղ։ Բաղադրատոմսը լայնորեն տարածված է և սիրված գրեթե բոլորի կողմից։

«Արմավիր» տապական հին հայկական ճաշատեսակ է, որը հայտնի է ինչպես տեղի բնակիչների, այնպես էլ զբոսաշրջիկների շարքում։ Նրա բաղադրատոմսը պարզ է, իսկ պատրաստումը շատ ժամանակ չի խլում։ Անհրաժեշտ բաղադրիչներն են` լոլիկ, սմբուկ, սոխ, «Աշտարակ» սոուս։