Գայանե Սարգսյան, Sputnik.
Վերնիսաժի ստեղծումը վանաձորցի արվեստագետ Սամվել Առաքելյանի մտահղացումն է:
«Ես մի առավոտ արթնացա ու որոշեցի՝ շատ անարդար է, որ Կիրովականի պես քաղաքը Վերնիսաժ չունի: Ու քանի որ արվեստանոցիս կից փոքրիկ հողակտոր ունեի, որոշեցի հիմնել իմ Վերնիսաժը: Ճիշտ է` Երևանի Վերնիսաժի նման չէ, բայց Երևանի Վերնիսաժում էլ վառարանի վրա պլեճ չեն անում»,- կատակում է Առաքելյանն ու հյուրասիրում վառարանի վրա կարմրացրած կարտոֆիլը:
Արվեստագետի Վերնիսաժում ամեն ինչ խնամքով դասավորված է` ըստ կենցաղում օգտագործելու նշանակության: Առաջին հայացքից ուշադրությունդ գրավում է կենտրոնում դրված 1 մետրանոց կուժը՝ թվագրված 1912թ.-ին: Քիչ հեռու կիսաթեք փոքրիկ կժից հոսող ջրի քչքչոցին գումարվում է հին ժամացույցի թակոցն ու տանում անցյալ։
Վերնիսաժի տարբեր անկյուններում տեղադրված ամենատարբեր չափերի կժերն ասես հուշում են կից գտնվող արվեստանոցի անունը՝ «Կժեր»:
«Վանաձորում բոլորը գիտեն «Կժերի» մասին. այս տարածքում ժամադրվելիս ասում են՝ կհանդիպենք «Կժերի» մոտ»,- ասում է Առաքելյանը:
Թե քանի ցուցանմուշ է ներկայացված, արվեստագետը դժվարանում է ասել: Գիտի սակայն, որ միայն վերջին 20 տարիներին ստեղծած հավաքածուում 1000-ից ավելի կուժ ունի:
«Մեր Վերնիսաժի առանձնահատկություններից մեկն էլ այն է, որ որևէ այլ տեղ կժերի այսպիսի մեծ հավաքածու չեք տեսնի: Դրանց մեջ կան և՛ շատ հները, և՛ շատ նորերը: Հավաքածուի ստեղծումն էլ շատ պատահական է ստացվել. մեկը նվիրել էր, ու դրանից հետո կարծես մեկը մյուսին բերելիս լինի. կժերը հավաքվում են իրար գլուխ,- ասում է արվեստագետն ու պատմում առաջին կժի պատմությունը,- մի օր մի պառավ կին եկավ, պայուսակից հանեց այդ կուժն ու ասաց՝ մեկ ա, որ ես մեռա, հարսս դա աղբն ա գցելու, պահի, հետո ինձ կհիշես: Այդ օրվանից ծեր կնոջ նվիրած կուժն իր տեղը գտավ արվեստանոցիս պատին: Դա մոտ 20 տարի առաջ էր»:
Սամվել Առաքելյանի օրը սկսվում ու ավարտվում է Վերնիսաժում:
«Սա էլ իմ մոլորակն է. ամեն առավոտ հենց այստեղից է սկսվում իմ կյանքը: Իմ մոլորակից ոչ մի տեղ չկա: Ես ապրում ու շնչում եմ Վերնսիսաժով»,- ասում է արվեստագետը:
Վերնիսաժի մոտ հավաքվել ու լուսանկարվել շատ են սիրում ոչ միայն վանաձորցիները, այլև քաղաք այցելող հյուրերը: Վերնիսաժով հիանալու համար միայն ցանկություն է պետք. այստեղ կարող են այցելել ցանկացած ժամի, նույնիսկ` գիշերը, և անվճար վայելել հայկական ավանդական կոլորիտի ողջ հմայքը:
