ԵՐԵՎԱՆ, 19 դեկտեմբերի – Sputnik, Նելլի Դանիելյան. «Ագարակ» պատմամշակութային թանգարան-արգելոցի տարածքը հնագետների գնահատմամբ թվագրվում է վաղ բրոնզե դարին, որը Հայաստանում սկսվում է մ. թ. ա. 3400թ-ից: Այսպիսով, հնագույն հայկական այս բնակավայրը Գիզայի բուրգերից համարյա 1000 տարով հին է:
Ագարակի համալիրը «բազմաշերտ է». հնագույն բնակավայրի հայտնաբերված գտածոները վկայում են, որ այստեղ կյանք է եղել և՛ մ.թ.ա 2800-2600թթ-ին, և՛ Վանի թագավորության (ուրարտական) ժամանակաշրջանում՝ VIII-VI դարերում:
Երևանն Արագածոտնի մարզի հետ կապող մայրուղու 24-րդ կիլոմետրում, մայրուղու անմիջական հարևանությամբ գտնվող ժայռաբեկորն առաջին հայացքից որևէ արտառոց բան չի հուշում, բայց հենց դրա վրա են մեր նախնիները կառուցել հնագույն տաճար-սրբատեղին:
Հստակ նշմարվում և բավական լավ պահպանվել են ոչ խորը կլորավուն ժայռափոր փոսեր, խորշեր, որոնք գիտնականների համոզմամբ` մարդկային դամբարաններ են: Դրանցում ժամանակին հուղարկավորել են մահացածներին:
Դամբարանատան հարևանությամբ, նույն ժայռի վրա նաև պաշտամունքային և կենցաղային շինությունների մնացորդներ են: Գիտնականները չեն բացառում, որ դրանք ժամանակին ժայռափոր առվակներով միմյանց հետ շաղկապված ծիսական հնձաններ են եղել, ինչը վկայում է, որ պատմական ավելի ուշ շրջանում այստեղ խոշոր խաղողագործական և գինեգործական կենտրոն է եղել:
Իսկ հսկայական ժայռաբեկորի ստորին հատվածում նեղ անցքով կարելի է մուտք գործել բրոնզե դարի ժամանակաշրջանին թվագրվող ժայռափոր դամբարան: Հնագույն այս կառույցը մեզ է հասել արդեն թալանված վիճակում: Այն թալանվել է դեռևս մ.թ.ա. 2-1-ին դարերում: Բայց ճարտարապետական տեսանկյունից այն անթերի է պահպանվել: Դամբարանի կառուցվածքով ու ճարտարապետական լուծումներով հիացած է նաև մեզ ուղեկցող Քարանձավագիտական կենտրոնի նախագահ, ճարտարապետ Սամվել Շահինյանը:
