00:00
01:00
02:00
03:00
04:00
05:00
06:00
07:00
08:00
09:00
10:00
11:00
12:00
13:00
14:00
15:00
16:00
17:00
18:00
19:00
20:00
21:00
22:00
23:00
00:00
01:00
02:00
03:00
04:00
05:00
06:00
07:00
08:00
09:00
10:00
11:00
12:00
13:00
14:00
15:00
16:00
17:00
18:00
19:00
20:00
21:00
22:00
23:00
Ուղիղ եթեր
09:00
8 ր
Ուղիղ եթեր
09:28
4 ր
Ուղիղ եթեր
09:33
27 ր
Ուղիղ եթեր
10:00
8 ր
Ուղիղ եթեր
10:09
29 ր
Ուղիղ եթեր
11:00
9 ր
Ուղիղ եթեր
13:00
8 ր
Ուղիղ եթեր
14:00
8 ր
Ուղիղ եթեր
17:00
6 ր
Ուղիղ եթեր
18:00
5 ր
5 րոպե Դուլյանի հետ
18:05
8 ր
Ուղիղ եթեր
19:00
6 ր
Ուղիղ եթեր
09:00
6 ր
Ուղիղ եթեր
09:32
6 ր
Ուղիղ եթեր
09:38
22 ր
Ուղիղ եթեր
10:00
6 ր
Ուղիղ եթեր
10:06
30 ր
Ուղիղ եթեր
Լուրեր
11:00
6 ր
Ուղիղ եթեր
13:00
7 ր
Ուղիղ եթեր
14:00
6 ր
Ուղիղ եթեր
17:00
7 ր
Արարատ Միրզոյան
ՀՀ ԱԳ նախարարն ընդդեմ ցեղասպանության ֆորումի իր ելույթում չի օգտագործել Թուրքիա, Ադրբեջան, Լեռնային Ղարաբաղ բառերը
17:08
1 ր
Մհեր Գրիգորյան
Հայաստանը դրական է գնահատում ԱՊՀ ներուժի մեծացմանն ուղղված Ռուսաստանի կառուցողական ջանքերը․ Մհեր Գրիգորյան
17:09
2 ր
Լևոն Զուրաբյան
Փաշինյանը լավ գիտի, որ խնդրի դեպքում Արևմուտքը ոչ մի կերպ չի միջամտելու․ Լևոն Զուրաբյան
17:25
2 ր
Ուղիղ եթեր
Լուրեր
18:00
6 ր
Ուղիղ եթեր
Լուրեր
19:00
46 ր
ԵրեկԱյսօր
Եթեր
ք. Երևան106.0
ք. Երևան106.0
ք. Գյումրի90.1

Սուրբ Հռիփսիմեի հետքերով. կճուճների առեղծվածը

© Sputnik / Armenuhi MkhoyanЦерковь Святой Рипсиме в Гороме
Церковь Святой Рипсиме в Гороме - Sputnik Արմենիա
Բաժանորդագրվել
Շիրակի մարզի Հոռոմ գյուղում՝ բլրի վրա, կա մի խոնարհված եկեղեցի: Լսել էի, որ բավական գեղեցիկ է ու մի մեծ գաղտնիք ունի իր մեջ՝ պատի մեջ վերևում տեղադրված կճուճներ: Կճուճների հետքերով գնացի Հոռոմ։

Արմենուհի Մխոյան, Sputnik.

Ասել, որ այդ դարավոր եկեղեցին գեղեցիկ է, նշանակում է` ոչինչ չասել։ Նույնիսկ խոնարհված վիճակում պարզ է, թե այն ինչպիսին է եղել տարիներ առաջ: Պատի վրայի արձանագրությունը փաստում է, որ եկեղեցին կառուցվել է 1861 թվականին, սակայն եռանավ բազիլիկ կառուցվածքով ավելի շատ պատկանում է վաղ միջնադարին:

Պահպանված կամարներն ու սյուները, դեպի խուց տանող գաղտնի անցուղիները ևս վկայում են, որ կառույցը շատ ավելի հին է:

© Sputnik / Armenuhi MkhoyanՀոռոմի Սուրբ Հռիփսիմե եկեղեցու պատի արձանգրությունը
Церковь Святой Рипсиме в Гороме - Sputnik Արմենիա
Հոռոմի Սուրբ Հռիփսիմե եկեղեցու պատի արձանգրությունը

«Հավանաբար 1861 թվականին այն վերականգնվել է, ոչ թե կառուցվել»,- ասաց Հոռոմի և տարածաշրջանի հոգևոր հովիվ Տեր Վիգեն քահանա Ղազարյանը:

Նրա խոսքով` տարածված կարծիք է, որ եկեղեցին կառուցվել է 1861 թվականին, բայց Ղևոնդ Ալիշանի «Շիրակ» ստեղծագործության մեջ (որը գրվել է ավելի վաղ) տեղեկություն կա այն մասին, որ Հոռոմ գյուղն ունի կիսավեր եկեղեցի, ու, բացի այս տեղեկությունից, գիտական ճշգրիտ տեղեկություն չկա, այդ պատճառով էլ ենթադրվում է, որ 1861-ը եկեղեցու վերականգման թվագրությունն է:

«Եկեղեցին իր ճարտարապետական ոճով շատ ընդհանրություններ ունի Ապարանի «Սուրբ Խաչ» եկեղեցու հետ. երկուսն էլ եռանավ բազիլիկ եկեղեցիներ են, իսկ ճարտարապետության մեջ 4-րդ դարն է ընդունելի համարել այս ոճի ժամանակաշրջան: Այս եկեղեցին իր հորինվածքով ոսկեդարյան շրջանի ճարտարապետական դպրոց է իր մեջ պարունակում»,- նշեց Տեր Վիգեն քահանա Ղազարյանը:

Հոգևոր հովիվը պատմեց նաև պատի մեջ տեղադրված կճուճների մասին։ Պարզվեց` դրանք միջնադարում 3 տարբեր նպատակով են օգտագործվել եկեղեցաշինության մեջ: Տիրապետելով ճարտարապետական ու շինարարական գաղտնիքներին՝ միջնադարում կճուճներով լուծել են եկեղեցիների և՛ ձայնադարձման, և՛ ջերմամեկուսացման, և ՛ կոնստրուկտիվ հարցերը: Ջերմամեկուսացման նպատակով կճուճները դրվել են եկեղեցու արտաքին պատերին, ներսում տեղադրված կճուճները ձայնադարձման հետաքրքիր դեր են կարատել: Այն, որ Հոռոմի սուրբ Հռիփսիմե եկեղեցու ճարտարապետն այդ հնարքն օգտագործել է հայ միջնադարյան ճարտարապետության մեջ ձայնադարձման համար, հաստատեց նաև երաժշտագետ Հասմիկ Հարությունյանը:

© Sputnik / Armenuhi MkhoyanՊատի մեջ տեղադրված կճուճները
Պատի մեջ տեղադրված կճուճները - Sputnik Արմենիա
1/11
Պատի մեջ տեղադրված կճուճները
© Sputnik / Armenuhi MkhoyanԵկեղեցին մասնակի փլուզված է
Եկեղեցին մասնակի փլուզված է - Sputnik Արմենիա
2/11
Եկեղեցին մասնակի փլուզված է
© Sputnik / Armenuhi MkhoyanՍուրբ Հռիփսիմե եկեղեցին
Սուրբ Հռիփսիմե եկեղեցին - Sputnik Արմենիա
3/11
Սուրբ Հռիփսիմե եկեղեցին
© Sputnik / Armenuhi MkhoyanԽոնարհված եկեղեցու պատերին խորը ճեղքեր կան
Խոնարհված եկեղեցու պատերին խորը ճեղքեր կան - Sputnik Արմենիա
4/11
Խոնարհված եկեղեցու պատերին խորը ճեղքեր կան
© Sputnik / Armenuhi MkhoyanԵկեղեցին վերականգնման կարիք ունի
Եկեղեցին վերականգնման կարիք ունի - Sputnik Արմենիա
5/11
Եկեղեցին վերականգնման կարիք ունի
© Sputnik / Armenuhi MkhoyanՍուրբ Հռիփսիմե եկեղեցին
Սուրբ Հռիփսիմե եկեղեցին - Sputnik Արմենիա
6/11
Սուրբ Հռիփսիմե եկեղեցին
© Sputnik / Armenuhi MkhoyanՍուրբ Հռիփսիմե եկեղեցին
Սուրբ Հռիփսիմե եկեղեցին - Sputnik Արմենիա
7/11
Սուրբ Հռիփսիմե եկեղեցին
© Sputnik / Armenuhi MkhoyanՍուրբ Հռիփսիմե եկեղեցին
Սուրբ Հռիփսիմե եկեղեցին - Sputnik Արմենիա
8/11
Սուրբ Հռիփսիմե եկեղեցին
© Sputnik / Armenuhi MkhoyanԵկեղեցու ներսում
Եկեղեցու ներսում - Sputnik Արմենիա
9/11
Եկեղեցու ներսում
© Sputnik / Armenuhi MkhoyanԵկեղեցին վերականգնման կարիք ունի
Եկեղեցին վերականգնման կարիք ունի - Sputnik Արմենիա
10/11
Եկեղեցին վերականգնման կարիք ունի
© Sputnik / Armenuhi MkhoyanՍուրբ Հռիփսիմե եկեղեցին
Սուրբ Հռիփսիմե եկեղեցին - Sputnik Արմենիա
11/11
Սուրբ Հռիփսիմե եկեղեցին
1/11
Պատի մեջ տեղադրված կճուճները
2/11
Եկեղեցին մասնակի փլուզված է
3/11
Սուրբ Հռիփսիմե եկեղեցին
4/11
Խոնարհված եկեղեցու պատերին խորը ճեղքեր կան
5/11
Եկեղեցին վերականգնման կարիք ունի
6/11
Սուրբ Հռիփսիմե եկեղեցին
7/11
Սուրբ Հռիփսիմե եկեղեցին
8/11
Սուրբ Հռիփսիմե եկեղեցին
9/11
Եկեղեցու ներսում
10/11
Եկեղեցին վերականգնման կարիք ունի
11/11
Սուրբ Հռիփսիմե եկեղեցին

Ի հավելումն այս երկու ենթադրության` կա նաև ավելի տարածված կարծիք ՝ կճուճները միջնադարում շինարարության մեջ օգտագործվել են ծանր կոնստրուկցիաների բեռնաթափման համար: Նման կճուճներ ունի նաև Թեղուտի եկեղեցին:

Այսօր իր մեջ դարերի գաղտնիք պարունակող Հոռոմի եկեղեցին կիսավեր է, սակայն հոռոմցիները վստահեցնում են` վերականգնել հնարավոր է: Նույնիսկ մասնագիտական խմբի ուսումնասիրություններն են վկայում՝ հնարավոր է վերականգնել այս հիասքանչ եկեղեցին, որի նմանները Հայաստանում քիչ են. հարկավոր են միայն անհրաժեշտ ֆինանսական միջոցներ ու սրտացավ վերաբերմունք:

Լրահոս
0