ԵՐԵՎԱՆ, 23 հոկտեմբերի — Sputnik. Կանխատեսվում էր, որ եթե Հայաստանը հրաժարվի Եվրամիության հետ Ասոցացման մասին համաձայնագրի ստորագրումից, ապա կզրկվի խոշոր ներդրումներից: Բայց իրականությունն այլ բան ցույց տվեց: Բաց աղբյուրների տվյալով՝ Արևելյան Եվրոպայի և Կենտրոնական Ասիայի երկրների միության օգտին արված քաղաքական ընտրությունը ներդրումային գրավիչ կայունություն է ստեղծել Հայաստանում և չի փչացրել ԵՄ-ի հետ հարաբերությունները:
Հանրապետությունը ԵՏՄ-ին անդամակցելու ցանկություն է հայտնել 2013թ-ի սեպտեմբերին, և հենց հաջորդ տարի Եվրամիությունը Հայաստանին ավելի քան 47 մլն եվրո է տրամադրել: Դա Երևանի և Բրյուսելի պայմանավորվածության առաջին արդյունքն էր, համաձայն որի՝ 2014-2017թթ.-ին Հայաստանին պետք է 170 մլն եվրո ֆինանսական աջակցություն ցուցաբերվի:
2014թ-ին Եվրոպական հարևանության գործիքի շրջանակում ԵՄ ֆինանսավորումը կազմել է 34 մլն եվրո, որն ուղղվել է փոքր և միջին ձեռնարկատիրության ու մասնավոր հատվածի զարգացմանը, ինչպես նաև մարդու իրավունքների պաշտպանությանը:
Բացի այդ, ԵՄ-ն Հայաստանին տրամադրել է ևս 10 մլն եվրո մարդասիրական օգնություն, ինչպես նաև 3,1 մլն եվրո քաղաքական հասարակության զարգացման և ՏԻՄ հարցերով թեմատիկ ծրագրերի շրջանակում:
2015թ-ին Եվրամիությունը Երևանին տրամադրել է 25 մլն եվրո 2016-2018թթ. Գյուղատնտեսության և գյուղական համայնքների զարգացման հարցերով եվրոպական հարևանության ծրագրի շրջանակում: Օգնությունը տրամադրվելու է երեք տարվա ընթացքում, և 2016թ-ի համար նախատեսված 7 մլն եվրոն արդեն մտել է Հայաստանի բյուջե:
Բացի այդ, 2015թ-ի ամռանը ամերիկյան ներդրողների կողմից ձեռք է բերվել «Որոտանի կասկադ ՋԷԿ» ՓԲԸ-ը: Նոր սեփականատերերն են Contour Global Hydro Cascade, Contour Global Terra Holdings և CG Solutions Global Holding Company ամերիկյան ընկերությունները: Գործարքի ընդհանուր արժեքը կազմել է 180 մլն դոլար:
Հայաստանի նկատմամբ ներդրումային հետաքրքրություն է դրսևորում նաև ԵՄ-ից դուրս եկած Մեծ Բրիտանիան: Այս տարվա մայիսին բրիտանական «Lydian International» ընկերությունը հաստատել է Ամուլսարի՝ մեծությամբ երկրորդ ոսկու հանքի ֆինանսավորման փաթեթը, որը կազմում է 400 մլն դոլար: Հանքավայրի շահագործման ժամկետը կկազմի 10 տարի և 4 ամիս՝ սկսած 2017թ-ի առաջին կիսամյակից:
2016թ-ի փետրվարին Հայաստանում մեկնարկել է ամերիկյան «IBM» ընկերության «IBM Watson» ծրագիրը: Նախագիծն ուղղված է ստարտափային մեխանիզմի օգնությամբ կիրառական գերհամակարգիչների ստեղծմանը: Դա վկայում է, որ ՏՏ ոլորտի ընկերություններին հետաքրքրում են հայ մասնագետները: Մասնավորապես, «Microsoft» և ամերիկա-գերմանական «Oracle» ընկերությունները զբաղվում են ծրագրային ապահովման մշակմամբ՝ օգտագործելով տեղի աշխատանքային ռեսուրսները:
Սակայն Եվրասիական զարգացման բանկի զեկույցի համաձայն՝ Ռուսաստանը շարունակում է մնալ հայկական տնտեսության կարևորագույն ներդրողը: Այսպես, ԵԱԶԲ փորձագետների գնահատականի համաձայն՝ ռուսական անմիջական ներդրումների ծավալը 2015թ-ին կազմել է 3 մլրդ դոլար: Ամենամեծ ներդրումները կատարվել են հեռահաղորդակցական (ՄՏՍ, Վիմպելկոմ), էլեկտրաէներգետիկ («Գազպրոմ») ֆինանսական («ՎՏԲ», «Գազպրոմբանկ») և տրանսպորտային («Ռուսական երկաթուղի») ոլորտներում:
Այսպիսով, ԵՏՄ-ին անդամակցելուց հետո Հայաստանը ոչ միայն չի կորցրել իր ներդրումային գրավչությունը Եվրամիության և ԱՄՆ-ի համար, այլ նաև ավելի հեռանկարային է դարձել ներդրումների առումով:
Նման իրավիճակը կարելի է հիմնավորել այն հանգամանքով, որ Հայաստանը գտնվում է «Արևելք-Արևմուտք» աշխարհառազմավարական ուղիների խաչմերուկում, իսկ իշխանություններն իրականացնում են փոխլրացնող քաղաքականություն, ինչը ենթադրում է կառուցողական հարաբերությունների զարգացում թե՛ ԵՏՄ-ի, թե՛ Եվրամիության ուղղությամբ:
Արտասահմանյան վերլուծաբանների կանխատեսումների համաձայն՝ հայկական շուկայի նկատմամբ արևմտյան գործարար շրջանակների հետաքրքրությունն առաջիկայում ավելի կմեծանա ԵՏՄ-ին ինտեգրվելու հետևանքով ստեղծված կայուն իրավիճակի շնորհիվ:
