Արմեն Գևորգյան. «Պետք են ոչ ստանդարտ լուծումներ»

-Պարոն Գևորգյան, պետական համակարգում տասնութ տարի աշխատելուց հետո մոտ երկու տարի առաջ հեռացաք փոխվարչապետի պաշտոնից: Շատերի համար անակնկալ էր, երբ մի քանի ամիս առաջ վերադարձաք պետական համակարգ՝ որպես Ազգային անվտանգության խորհրդի քարտուղար: Ինչո՞վ էր պայմանավորված Ձեր վերադարձի որոշումը:

— Երկար տարիներ աշխատելով պետական համակարգում՝ հասկացա, որ դադարի կարիք ունեմ: Պաշտոնից դուրս աշխատանքն ավելի անկաշկանդ է դարձնում մարդուն. կան բազմաթիվ առավելություններ՝ սեփական ծրագրերը կազմելու առումով: ԱՄՆ-ում ուսանելուց հետո վերադառնալով տարբեր ծրագրեր էի սկսել՝ օգտագործելով Հարվարդում ձեռք բերած կապերը և գիտելիքները: Բնականաբար, շարունակում էի նաև շփումները պետական համակարգի իմ գործընկերների հետ:

Անհատական զարգացման հետագա վեկտորի որոշման առումով ինձ համար բավականին դժվար փուլ էր. պետք է որոշեի՝ կարող եմ վերադառնալ պետական ծառայության, թե՞ ապագաս պլանավորում եմ արդեն որպես մասնավոր անձ, զբաղվում ձեռներեցությամբ կամ ակադեմիական աշխատանքով:

Լավ հասկանում էի, որ պետական ծառայությունից դուրս լինելու դեպքում իմ կյանքն ու աշխատանքը հանրության, մամուլի համար հետարքրքություն առանձնապես չէին ներկայացնի, ես ազատ կլինեի իմ գործողություններում և ձեռնարկներում: Ուստի կար պահ, երբ ավելի շատ հակված էի զբաղվելու մասնավոր-հասարակական գործունեությամբ: Բայց ամեն ինչ փոխվեց ապրիլյան պատերազմից և Արցախ այցելելուց հետո:

Հանրապետության նախագահն ինձ առաջարկեց ստանձնել Ազգային անվտանգության խորհրդի քարտուղարի պաշտոնը: Խնդիր դրվեց նոր որակ հաղորդել կառույցի աշխատանքին, դարձնել այն ավելի համահունչ սահմանադրական նոր դրույթներին, և ես փորձում եմ արդեն նախաձեռնված փոփոխությունների միջոցով իրականացնել այդ խնդիրը:

- Գրեթե երեք ամիս զբաղեցնում եք այս պաշտոնը: Բավարարվա՞ծ եք վերադարձի Ձեր որոշումով:

— Զգացմունքներս հակասական են: Պետական պաշտոնը մի կողմից որոշակի պայմաններ է պարտադրում` քո գործունեությունը, նախկին ու ներկա նախաձեռնությունները հանրային հետաքրքրության և քննարկման առարկա են դառնում:

Մյուս կողմից՝ պետական համակարգի կոնկրետ ոլորտում դրական արդյունքը իսկապես կարող է բավարարվածության մեծ զգացողություն պարգևել այն իմաստով, որ կարողացար որևէ օգտակար բան անել:

Իմ այս քայլը ինչ-որ իմաստով փոխզիջում էր ինքս ինձ հետ, որը թույլ տվեց հավասարակշռել իմ մեջ տարբեր մոտեցումները: Ինձ սովորեցրել են լինել առաջնորդ, ով փոփոխություններ է անում իրեն շրջապատող միջավայրում: Սա նշանակում է խնդիրների լուծման ոչ ստանդարտ մոտեցումներ գտնել, ստեղծագործ լինել, մտածել ավելի լայն հեռանկարի կտրվածքով, չտրվել պահի դժվարությանը, իսկ ամենակարևորը՝ պատասխանատու լինել ընդունվող որոշումների և վերջնական արդյունքի համար:

Այս պահի դրությամբ մի գործընթաց է սկսվել, որի արդյունքի համար պատասխանատվություն եմ կրում: Այդ արդյունքից ելնելով էլ՝ կկարողանամ ասել, բավարարված եմ, թե ոչ:

-Ինչպե՞ս եք պատկերացնում Անվտանգության խորհրդի դերն ու նշանակությունը: Ինչպես պետք է հասարակությունը հասկանա այս կառույցի օգտակարությունն ու անհրաժեշտությունը, որի համար նշանակալի միջոցներ են հատկացվում պետբյուջեից:

— Նշեմ, որ այն առաջին հերթին սահմանադրական մարմին է, որն արդեն միանգամայն հստակ սահմանադրական լիազորություններ ունի: Դրանց իրականացման արդյունավետությունն անմիջականորեն կապված է լինելու մեր երկրում ռազմական անվտանգության որակի ու մակարդակի հետ:

Կառույցը, կարծում եմ, կարող է հանդես գալ որպես ինտելեկտուալ հարթակ գործադիր իշխանության աշխատանքի համար: Այս հարթակում կգեներացվեն առկա խնդիրների և սպառնալիքների լուծմանը վերաբերող նոր գաղափարներ, մոտեցումներ, միջնաժամկետ և երկարաժամկետ հեռանկարների վերաբերյալ կանխատեսումներ: Նաև կարծում եմ, որ այդ հարթակը կարող է հանդես գալ նաև որպես կոնստրուկտիվ ընդդիմախոսական հարթակ իշխանության ներսում:

Քննարկումներին ու աշխատանքներին կմասնակցեն նաև Սփյուռքի կազմակերպությունները: Այս ինստիտուտի շուրջ պետք է համախմբվի հասարակական-քաղաքական, տնտեսական և արտաքին անվտանգության ոլորտներն ընդգրկող երկրի ամբողջ վերլուծական և հետազոտական ներուժը:

- Հայաստանի և հայության անվտանգությանը վերաբերող թիվ մեկ հարցը Ղարաբաղյան հիմնախնդիրն է: Վերջին շրջանում շատ են կանխատեսումները, ենթադրությունները և շահարկումները կարգավորման հեռանկարների վերաբերյալ: Դուք ի՞նչ եք կարծում:

— Ապրիլյան իրադարձություններից հետո ինքս ինձ անընդհատ հարց էի տալիս` ինչպես ենք մենք երկխոսում մեր հասարակության հետ ղարաբաղյան խնդրի հնարավոր լուծումների շուրջ: Այստեղ մի քանի հարց է առաջ գալիս:

Ինչպիսի՞ որոշման է պատրաստ մեր հասարակությունը (հասարակություն ասելով, մենք պետք է հասկանանք նաև սփյուռքը): Ինչպե՞ս է պետք օպտիմալ կերպով հարաբերակցել Ղարաբաղի խնդրի լուծումը Հայաստանի և հայ ժողովրդի ազգային շահերի հետ գլոբալ առումով:

Համոզված եմ, որ ապագա համաձայնագրի հիմնական կետերի որոշման առումով առաջնային իրավունքը պետք է պատկանի Արցախի ժողովրդին, որը պետք է վստահ լինի բոլոր երաշխիքների և իր պատմական հողի վրա անվտանգ ու անկախ ապրելու պայմանների անխախտության մեջ:

Իմ կարծիքով՝ այս հարցի լուծումը կլինի այն համազգային փոխզիջումը, որին մեր ժողովուրդը պետք է հասնի միջազգային հանրության հետ: Եվ դա կլինի պատմական որոշում, որը կկանխորոշի մեր ժողովրդի հետագա զարգացման ու բարգավաճման ընթացքը:

Պե՞տք է արդյոք հաշվի նստել միջազգային հանրության կարծիքի հետ, որը միատարր չէ և տարբեր շահեր է համատեղում: Ո՞ւմ վրա մենք իսկապես կարող ենք հույս դնել հարցի վերջնական և արդար լուծման մեր պայքարում: Արդյո՞ք բավարար ռեսուրսներ ունենք Ադրբեջանի և նրա դաշնակիցների ագրեսիվ և ոչ ադեկվատ քաղաքականությանը դիմակայելու համար:

Կարող եմ արձանագրել, որ այսօր մեր հանրության մեջ ակտիվ է միայն 1994 թվականից հետո դե ֆակտո ձևավորված իրավիճակի ցանկացած փոփոխության ժխտման գաղափարը: Բայց դրան պատրաստ չէ միջազգային հանրությունն ու հակամարտության մյուս կողմը: Արդյո՞ք մենք կկարողանա՞նք մեր մեջ քաջություն գտնել համարժեք գնահատելու իրականությունն ու այն փոխելու հնարավորությունները՝ առանց զգացմունքների ու քաղաքական շահարկումների:

- Դուք կրկին հայտնվել եք մամուլի ուշադրության կենտրոնում և նորից շրջանառվում են հարցերը, որոնք «ուղեկցում» են Ձեզ վերջին տարիների ընթացքում: Եկեք խոսենք դրանցից մի քանիսի մասին: Առաջինը` Դուք երկար տարիներ զբաղեցրել եք բազմաթիվ բարձր պաշտոններ, սակայն բանակում չեք ծառայել:

— Շատ լավ, պատրաստ եմ մանրամասն պատասխանել: Երբ դարձա վարչապետ Արմեն Սարգսյանի օգնականը, վերադարձել էի Ռուսաստանից: Այնտեղ օրենքով սահմանված կարգով ազատվել եմ պարտադիր զինվորական ծառայությունից, քանի որ բուհն ավարտելուց անմիջապես հետո ընդունվել եմ ասպիրանտուրա, պաշտպանել եմ թեկնածուական թեզն ու աշխատանքի անցել ըստ մասնագիտության: Սովորելու և աշխատանքի ընթացքում կցված եմ եղել համապատասխան զինկոմիսարիատի:

Տասը տարիների ընթացքում եղել եմ ՀՀ նախագահի առաջին օգնականը, աշխատակազմի ղեկավարը և Անվտանգության խորհրդի քարտուղարը: Ամենակարևորը՝ ըստ էության, կատարել եմ նաև ՀՀ գերագույն գլխավոր հրամանատարի օգնականի պարտականությունները ու զբաղվել եմ այնպիսի աշխատանքով, որն էական նշանակություն է ունեցել Զինված ուժերի համար:

Կարծում եմ, եթե նախագահի աշխատակազմն ունենար զորամասի կարգավիճակ, ինչպես օրինակ՝ Պաշտպանության նախարարությունը, ապա ես կհամարվեի զինծառայություն անցած և բավականին բարձր զինվորական կոչում կունենայի: Բայց երբեք դրան ուշադրություն չեմ դարձրել, քանի որ որևէ օրենք չեմ խախտել և կատարել եմ անմիջապես գերագույն գլխավոր հրամանատարի հանձնարարությունները:

Խնդիրը թե իրավական, թե բարոյական տեսանկյունից դիտարկելու դեպքում էլ արդարանալու և մեղավոր զգալու որևէ առիթ ու պատճառ չունեմ:

- Գրում են նաև, որ «Լինսի» հիմնադրամի միջոցների ոչ արդյունավետ են ծախսվել և Քըրք Քըրքորյանը դժգոհ է մնացել ծրագրերի արդյունքից և դրանով էր պայմանավորված Հայաստանում նոր ծրագրեր չիրագործելու նրա որոշումը:

— Ափսոսում եմ, որ այս թեման, հատկապես կոնկրետ անձանց կողմից, ժամանակ առ ժամանակ շահարկվում է, չնայած նրան, որ թեմային բազմիցս անդրադարձել և մեկնաբանություններ է տվել Հարութ Սասունյանը, ով Քըրք Քըրքորյանի ներկայացուցիչն էր:

Միանշանակ կարող եմ ասել, որ դրանք մերկապարանոց ու անհիմն մեղադրանքներ են: Նման մեղադրանքներ հնչեցնողներն ավելի ազնիվ կլինեին, եթե համապատասխան փաստեր ներկայացնեին իրավապահներին: Հակառակ դեպքում ոչ մի բարոյական իրավունք չունեն վարկաբեկել այն ծրագիրը, որը լուրջ նշանակություն է ունեցել Հայաստանի համար:

Ցավոք, բացասական գնահատականներն ավելի մեծ հանրային հետաքրքրություն և արձագանք են ունենում մեզանում, քան պաշտոնական մեկնաբանություններն ու գնահատականները: «Լինսի» հիմնադրամի ծրագրերի արդյունքների հետ կապված գնահատականների դեպքում զավեշտալին այն է, որ դրանք հնչում են մարդկանց կողմից, ովքեր երբեք չեն տեսել Քըրքորյանին, չեն շփվել նրա հետ, չեն լսել նրա կարծիքը, առաջնորդվում են ասեկոսեներով: Իսկ այն անձի մեկնաբանությունները, ով երկար տարիներ աշխատել է նրա հետ, եղել է նրա անձնական ներկայացուցիչը ծրագրերում՝ անտեսվում են։
Արմեն Գևորգյանը

Թեև ես ոչ բոլոր տարիներին եմ ղեկավարել հիմնադրամի ծրագրերը, բայց ամենայն վստահությամբ կարող եմ ասել, որ իրականությունը հետևյալն է. ծրագրի իրականացման ընթացքում եղել են թերություններ ու խնդիրներ, կարող էին լինել աշխատանքի որակի հետ կապված դժգոհություններ, բայց երբեք՝ չարաշահումներ: Խախտումների դեպքում մեղավորները պատասխանատվություն էին կրում օրենքով և պայմանագրերով նախատեսված կարգով:

Այս ծրագրի հետ կապված ցանկացած չարաշահում միշտ համարել եմ անբարո, ոչ պակաս անբարո եմ համարում այս թեմայով ցանկացած անհիմն շահարկում ու մեկնաբանություն:

- Վերջերս Ձեզ առնչվող մի քանի հրապարակումներ եղան, այդ թվում նաև այն մասին, որ իշխանության վերին ատյաններում քննարկվում է Ձեզ վարչապետի պաշտոնում նշանակելու հարցը: Ի՞նչ կասեք այս մասին:

— Նման քննարկումներ ինձ հետ չեն եղել: Ցավոք, ներքին զգացողություն ունեմ, որ հատկապես վերջին հրապարակումներն ուղղորդվել են:

Իմ կրթությունն ու դաստիարակությունը թույլ չեն տալիս վարվել այնպես, ինչպես դա անում են իմ մասին հրապարակումներ պատվիրողները: Համոզված եմ, որ մարդիկ, որոնց հետ աշխատել եմ` թե իշխանության ներսում և թե նրանից դուրս, իմ մասին կարծիք են կազմում ելնելով ոչ թե այդ հրապարկումներից, այլ իմ աշխատանքից և շրջապատի նկատմամբ իմ վերաբերմունքից:

Որոշել եմ այսուհետ չմեկնաբանել ու ուշադրություն չդարձնել այն հրապարկումներին, որոնք անմիջականորեն իմ ծառայողական պարտականություններին և աշխատանքին չեն առնչվում:

Ես վերադարձա պետական համակարգ, քանի որ ինձ առաջարկվեց իմ փորձով օգտակար լինել կոնկրետ ոլորտում: Ես պատշաճ կատարում եմ իմ պարտականությունները: Խորհուրդ կտայի մյուսներին էլ նույն եռանդով գործով զբաղվել՝ երկրի սոցիալ-տնտեսական վիճակը բարելավելու համար:
Արմեն Գևորգյանը

Հասկանում եմ նաև, որ այս հարցազրույցը ևս ոմանք փորձ կանեն ներկայացնել որպես քաղաքական հավակնությունների դրսևորում: Սակայն ես քաղաքական և կուսակցական հավակնություններ երբեք չեմ ունեցել և չունեմ: Մտահոգություններս և կարծիքներս ձևավորվել են այն փորձի և գիտելիքների վրա, որոնք ձեռք եմ բերել պետական աշխատանքի ընթացքում՝ լավ պատկերացնելով մեր երկիրը, մարզերն ու համայնքները:

Ավելի մանրամասն կարող եք ընթերցել «Մեդիամաքսի» կայքում։