ԵՐԵՎԱՆ, 24 հուլիսի-Sputnik, Դավիթ Գալստյան. Վրաստանից Ռուսաստան Հարավային Օսեթիայի տարածքով ճանապարհը փակ է մնում քաղաքական պատճառներով, սակայն մեզ համար ռազմավարական խնդիր է դրա գործարկումը:
Sputnik Արմենիան զրուցել է Թբիլիսիի և Ցխինվալի փորձագետների հետ տարանցիկ ճանապարհ բացելու հնարավորության մասին:
Հարավային Օսեթիան դեմ չէ համալրել բյուջեն տարանցիկ ճանապարհի հաշվին Հարավային Օսեթիայի պետական համալսարանի սոցիալ-տնտեսական հետազոտությունների կենտրոնի տնօրեն, քաղաքական գիտությունների թեկնածու Սոսլան Պլիևը կարծում է, որ ճանապարհի բացումը դրական կանդրադառնա Հարավային Օսեթիայի տնտեսության վրա:
«Հարավային Օսեթիայի տարածքով տարանցիկ ճանապարհը մեծ խթան կհանդիսանա տնտեսության զարգացման համար, բայց որոշ տեխնիկական նրբություններ կան: Խնդիրը առաջին հերթին Վրաստանի հետ է, կկարողանա՞ արդյոք Հայաստանը պայմանավորվել նրա հետ: Չէ՞ որ սահմանի բացման հետ Վրաստանը կընդգրկվի Հարավային Օսեթիայի տնտեսության զարգացման ծրագրում»,- ասաց Պլիևը:
Փորձագետի խոսքով, երկրորդ նրբությունն այն փաստն է, որ Ռուսաստանը և Հարավայինն Օսեթիան կարող են չգնալ դրան, չէ՞ որ տարանցիկ ճանապարհը հնարավորություն կտա երկիր ներթափանցել տարբեր ուժերի:
Նրա խոսքով, երրորդ գործոնը ճանապարհի վիճակն է: ՌԴ-ի և Հարավային Օսեթիայի միջև մշտական խցանումներ են լինում տրանսպորտի մեծ հոսքի պատճառով. Հարավային Օսեթիայի համար դա կենաց ճանապարհ է և միակ կապն աշխարհի հետ:
Այսպիսով, Սոսլանի խոսքով, եթե Հայաստանից էլ հոսք լինի, ապա անհնար կլինի անցնել այդ ճանապարհով, իսկ դա մեծ խնդիր կառաջացնի տեղի բնակչության համար:
«Հաճախ տեղի բժիշկները չեն կարողանում անհրաժեշտ օգնություն ցուցաբերել տեղում և հիվանդներին տեղափոխում են Ռուսաստան, մինչդեռ ճանապարհի խցանումները խոչընդոտ կհանդիսանան: Իհարկե, կարելի է տարանցիկ բեռների համար պահեստային ճանապարհ կառուցել կամ տեղի բնակչության համար անցում ապահովել առանց զննման, բայց արդյո՞ք կկարողանան անել դա»,- ասում է փորձագետը:
Ելնելով վերոնշյալից, կան ինչպես դրական, այնպես էլ բացասական կողմեր, բայց նման հարցերը ագրասիվությամբ չեն լուծվում, անհրաժեշտ է լուրջ աշխատանք կատարել արգելքները հաղթահարելու համար, իսկ հետո արդեն պայմանավորվել տարանցման մասին:
Ինչ է ուզում Թբիլիսին
Վրացի տնտեսագետ Գիա Խուխաշվիլին ավելի զուսպ է արագանքում այդ ճանապարհի բացման հնարավորությանը: Ցավոք սրտի, նման ենթակառուցվածքային նախագծերը միահյուսվում են քաղաքականության հետ, և որոշում կայացնելը բարդ է։ Այդուամենայնիվ, լուծման ուղիներ հնարավոր է գտնել:
«Իմ կարծիքով, այդ հարցը լուծելի է՝ չնայած առկա խնդիրներին, եթե հստակ վերահսկողություն լինի երթևեկության և համակարգի նկատմամբ, ինչը թույլ կտա Վրաստանի ղեկավարությանը խուսափել իրավական հարաբերություններից այսպես կոչված՝ հարավօսեթական իշխանությունների հետ»,- ասաց Խուխաշվիլին:
Նրա խոսքով, եթե վերահսկողության համակարգ լինի Ռոքսյան թունելի վրա (այն միացնում է Ռուսաստանը և Հարավային Օսեթիան), ապա դրանում ոչ մի սարսափելի բան չի լինի, քանի որ նման նախագծերն ավելի շատ կնպաստեն Հարավային Օսեթիայի վերամիավորմանը միասնական վրացական տարածության մեջ:
Նա նշեց, որ եթե նման տեխնիկական պահերը լուծվեն, ապա խնդիրը կարելի է քննարկել:
Ինչ վերաբերում է հնարավոր մաքսատուրքերին, ապա իրավաբանորեն դրանք ոչ մի ուժ չեն ունենա: Նրա խոսքով, հարկերի գանձումն այնքան էլ կապված չէ ինքնիշխանության հարցերի հետ:
Այժմ Վրաստանի ղեկավարությունը պատրաստ չէ կոնկրետ որոշումներ ընդունել, սակայն չարժե հրաժարվել նման ծրագրից, կարծում է փորձագետը:
«Միշտ կարելի է «ոչ» ասել, բայց ավելի լավ է այլ լուծում գտնել»,- ասաց Խուխաշվիլին:
