ԵՐԵՎԱՆ, 16 հուլիսի-Sputnik. Թուրքիայում հուլիսի 15-ի երեկոյան կատարվել է պետական հեղաշրջման փորձ, որն արդյունքում ձախողվել է:
Sputnik-ը ներկայացնում է Թուրքիայում վերջին 60 տարիների ընթացքում տեղի ունեցած ռազմական խռովությունների ժամանակագրությունը:
1960 թվական՝ խոսքի ազատություն
![Переворот 1960 г. Переворот 1960 г. - Sputnik Արմենիա](https://cdn.am.sputniknews.ru/img/436/77/4367715_0:0:1000:613_600x0_80_0_0_809f52cd63a2e56ee545263c266fdaa4.jpg)
20-րդ դարի առաջին ռազմական հեղափոխությունը տեղի է ունեցել Թուրքիայում 1960թ-ին: Այդ ժամանակ երկրում իշխում էր Դեմոկրատական կուսակցությունը: 1954թ-ին իշխանություններն օրենք էին ընդունել, որը խստորեն վերահսկում էր անկախ ԶԼՄ-ներին, ինչը բարդացրել է արտասահմանյան մամուլի աշխատանքը: Դրա հետ կապված՝ 1960թ-ին հազարավոր մարդիկ դուրս են եկել բողոքի ակցիայի: Բանակը ձերբակալել է կուսակցության անդամներին և դատել նրանց:
1961թ-ի սեպտեմբերին Ադնան Մենդերեսը՝ պաշտոնանկ արված վարչապետը, կախաղան է բարձրացվել: Նրա հետ միասին մահապատժի են ենթարկվել ֆինանսների նախարար Հասան Պոլատկանը և արտգործնախարար Ֆաթին Ռյուշտյու Զորլուն:
1971 թվական՝ սահմանադրական փոփոխություններ
![12 марта 1971 г. военные под руководством Мамдуха Тагмача отстранили от власти Сулеймана Демиреля 12 марта 1971 г. военные под руководством Мамдуха Тагмача отстранили от власти Сулеймана Демиреля - Sputnik Արմենիա](https://cdn.am.sputniknews.ru/img/436/76/4367628_0:0:1000:615_600x0_80_0_0_bfd752af18ad52d7284a250a4588557e.jpg)
Հաջորդ հեղաշրջումը տեղի է ունեցել 1971թ-ին, երբ բանակը ստիպել է պահպանողական վարչապետ Սուլեյման Դեմիրելին հրաժարվել իշխանությունից:
Իշխանության գլուխ անցած տեխնոկրատները սահմանադրության մեջ փոփոխություններ են մտցրել, որոնք բարձրացրել են բանակի դերը քաղաքականության մեջ և սահմանափակել մամուլի ու համալսարանների ազատությունը: Դեմիրելը կարողացել է կոալիցիա ձևավորել 4 կուսակցությունից և կրկին գլխավորել իշխանությունը: Նա երեք անգամ դարձել է վարչապետ, իսկ 1993թ-ին զբաղեցրել է Թուրքիայի նախագահի պաշտոնը:
1980 թվական՝ զինվորականների ուժեղացումը
![Переворот в Турции в 1980 году Переворот в Турции в 1980 году - Sputnik Արմենիա](https://cdn.am.sputniknews.ru/img/436/73/4367394_0:0:1245:711_600x0_80_0_0_96b2594f4c3a5765d82369c4341113a9.jpg)
1980թ-ին նույնպես տեղի է ունեցել բանակի զգալի միջամտություն երկրի քաղաքականությանը, զինվորականները գրավել են իշխանությունը զինված հակամարտությունից հետո, որը ծագել է աջակողմյան և ձախակողմյան ուժերի միջև:
Կառավարության տապալումից հետո Անվտանգության ազգային խորհուրդը նախագահ է ընտրել զինվորականների առաջնորդ Քենան Էվրենին: 1980-83թթ-ին Թուրքիայում ընդունվել են 800 օրենքներ, որոնք ամրապնդել են զինվորականների իշխանությունը:
(Արդեն 2012թ-ին Էվրենին և ՌՕՈՒ նախկին հրամանատար Թահսին Շահինկային դատել են հեղաշրջման և օրինական կառավարության տապալման համար: Այդ ժամանակ Էվրենը եղել է 94 տարեկան, Շահինկայը՝ 86: Նրանք երկուսն էլ դատապարտվել են ցմահ ազատազրկման, 2014թ-ի հունիսին դատավճիռն ուժի մեջ է մտել: Երկու գեներալներին աստիճանազրկել են մինչև շարքայինի կոչում, նրանք մահացել են 2015թ-ին:)
1997 թվական՝ վերադարձ դեպի աշխարհիկ պետություն
![28 февраля 1997 г. Танк путчистов на улицах Синджана 28 февраля 1997 г. Танк путчистов на улицах Синджана - Sputnik Արմենիա](https://cdn.am.sputniknews.ru/img/436/74/4367478_0:0:1000:633_600x0_80_0_0_f8ec3cd719f0e3a2d7cb107d32c12ad8.jpg)
1997թ-ին զինվորականները ստիպել են Թուրքիայի վարչապետ Նեջմեթին Էրբաքանին վերանայել երկրի օրենսդրությունը՝ այն ավելի աշխարհիկ դարձնելու համար: Դրան ի պատասխան՝ Էրբաքանը և իր վարչակազմը հրաժարական են տվել:
Էրբաքանը եղել է Թուրքիայի պատմության մեջ առաջին իսլամիստը, որը զբաղեցրել է վարչապետի պաշտոնը: 2013թ-ին դատել են 1997թ-ի հեղաշրջման մասնակիցներին, մեղադրյալների թվում եղել է նաև երկրի նախկին նախագահ Սուլեյման Դեմիրելը: