Գործընթացն ինքնին անչափ հետաքրքիր է: Այն աստիճանի, որ Եվրամիության անդամ երկրներից շատերը (եթե չասենք բոլորը), մեծ ուշադրությամբ հետևում են Լոնդոնում կամ ընդհանրապես Մեծ Բրիտանիայում տեղի ունեցող զարգացումներին, ու այդ ամենը, ինչը կատարվում է այնտեղ, իրենց վրա են «չափ ու ձև» անում: Երևի փորձում են հասկանալ, թե ինչպես է, նախ և առաջ, դա անդրադառնում իրենց կայունության ու անվտանգության վրա: Ու երկրորդը` տեսնե՞ս, այդ ինչ առավելություններ ձեռք կբերի Մեծ Բրիտանիան, եթե «Բրեքսիթն», ի վերջո, կայանա:
Այն մասին, որ Եվրամիության անդամ — երկրների համար անվտանգության տեսանկյունից «Բրեքսիթն» անցանկալի երևույթ է, հիմա արևմտյան մամուլում քաղաքական գործիչներից միայն նրանք չեն խոսում, որոնք ակնհայտ ռուսամետ մոտեցումներ են դրսևորում քաղաքական դաշտում: Օրինակ` ֆրանսիացի տիկին Լը Փենը կամ տիկին Սառա Վագենկնեխտը Գերմանիայից…
Մյուս բոլորը, այդ թվում նույնիսկ Չեխիայի նախագահ Միլոշ Զեմանը պնդում են, որ «Բրեքսիթը» ու, որպես հետևանք, Եվրամիության հետագա փլուզումը, լուրջ խնդիրներ է առաջացնելու անդամ — երկրների համար: Սակայն եթե անգամ զարգացող գործընթացներին փորձենք հետևել այդ տեսանկյունից, ապա մի հետաքրքիր բան կհասկանանք:
Կհասկանանք, որ արևմտամետ կոշտ հակառուսական դիրքորոշում ունեցող քաղաքական գործիչները «Բրեքսիթի» դեմ պայքարը մտածված են տեղափոխում Ռուսաստանի հետ պայքարի հարթություն` փորձելով ապացուցել, որ Եվրամիության անդամ — երկրների համար հիմնական վտանգը հենց այն է, որ ռուսները, իբր թե, հենց դրանից էլ կուժեղանան: Թե իբր Կրեմլը հենց դրան էլ սպասում է…
Եվս մի հետաքրքիր դիտարկում: Խոսքը ՆԱՏՕ-ի մասին է: Այդ կառույցը վերջերս անչափ ակտիվացել է: Եթե հետադարձ հայացք նետենք, գործընթացը սկսվեց դեռ այն ժամանակ, երբ «Բրեքսիթի» վտանգը դեռ ընդամենը տեսական բնույթ էր կրում, ու քաղաքական փորձագետ — վերլուծաբանների մեծ մասը դեռ համոզված էր, որ «Բրեքսիթը» չի կայանա:
Իրականում արդեն այդ ժամանակ էր ՆԱՏՕ-ն սկսել Ռուսաստանի Դաշնությունից եկող վտանգի մասին խոսել: Նույնիսկ մի պահ թվաց, որ նման վարքագիծը միայն այն մերկանտիլ հանգամանքով է բացատրվում, որ ՆԱՏՕ-ի ղեկավարությունն իր սեփական խնդիրներն է լուծում, իր ազդեցությունն է ուզում ուժեղացնել եվրոպական քաղաքական դաշտում: Կամ էլ ինչ-որ ֆինանսական հարցեր է փորձում լուծել` եվրոպական երկիրներին վախեցնելով… Ի՞նչ ասես, կապիտալիզմին բնորոշ վարքագիծ է, երբ ամեն մեկը «վերմակն իր վրա է քաշում»:
Սակայն հիմա արդեն ակնհայտ է դառնում, որ ՆԱՏՕ-ի նման վարքագիծն այդպիսի պարզունակ հանգամանքներով չի բացատրվում: Արդեն ակնհայտ է, որ որքան էլ ՆԱՏՕ-ն չինովնիկական կառույց լինի, միևնույն է` սա ռազմական կազմակերպություն է ու ինքնուրույն քայլերի հազվադեպ է դիմում: Բոլոր քայլերն էլ ղեկավարության հետ նախօրոք համաձայնեցվում են: Իսկ տվյալ պարագայում, չմոռանանք, որ իսկական ղեկավարությունը օվկիանոսից անդին է գտնվում` Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներում:
Ու սխալված չենք լինի, եթե ասենք, որ ՆԱՏՕ-ի ներկայիս ակտիվությունը պայմանավորված է այն հանգամանքով, որ հենց ամերիկացիներն են անչափ մտահոգված «Բրեքսիթով»: Գիտակցում են, որ հետևանքներն իսկապես կարող են անուղղելի լինել Եվրամիության համար: Իսկ ԵՄ–ի փլուզումը ԱՄՆ-ի համար, երևի թե, ամենաանցանկալի տարբերակն է, որովհետև Ռուսաստանի Դաշնության դեմ ռեալ պայքարող որևէ կառույց պարզապես այլևս չի լինի:
Ու այդ պարագայում, իհարկե, Չեխիայի նախագահ Միլոշ Զեմանի հայտարարությունը, թե երկրում պետք է հանրաքվե անցկացնել Եվրոպական միության և ՆԱՏՕ-ի կազմում մնալու հարցի շուրջ, իհարկե, բոլորին կվախեցնի: Ճիշտ է` Զեմանը հատուկ նշում է, որ ինքն աջակցելու է Եվրամիությունում ու ՆԱՏՕ-ում մնալու գաղափարին, սակայն այդ հանգամանքն արդեն երկրորդական է: Կարևորն այն է, որ հանրաքվեն իրականություն է դառնում:
Իսկ եթե հաշվի առնենք, որ տվյալ պարագայում խոսքը Եվրամիության ամենահզոր ու ամենաազդեցիկ երկրի մասին չէ, ապա կարելի է պատկերացնել, թե, ասենք, նույն Հոլանդիայի կամ Ֆրանսիայի հետ կապված խնդիրները ինչպես են անհանգստացնում ՆԱՏՕ-ի ու Եվրամիության կառույցների, այսպես կոչված, չինովնիկական ապարատին: Այն առաջնորդներին, որոնք Բրյուսելում են տեղակայված, ինչ-որ լուրջ միջազգային ու քաղաքական հարցեր են լուծում, ինչ-որ որոշումներ են պարտադրում, ասենք, այնպիսի պետություններին, ինչպիսին են Գերմանիան կամ Ֆրանսիան:
Եթե գործընթացներն ու զարգացումները դիտարկենք այս տեսանկյունից, ապա մի բավականին հետաքրքիր հետևության կհանգենք: Ստացվում է, որ Եվրոպայի ժողովուրդները, որոնք ամեն դեպքում դեմոկրատիայի սովորեցին մի քանի տասնյակ տարիների ընթացքում, իրենց երկրների համար առաջնորդներ են ընտրում հենց այդ դեմոկրատիայի նորմերից ելնելով:
Իսկ հետո, երբ այդ առաջնորդները, ըստ տրամաբանության, պետք է որ գործի անցնեն ու իրենց երկրները, իրենց ժողովուրդների իրավիճակը բարելավեն, հանկարծ պարզվում է, որ իրենք են ստիպված ինչ-որ անհասկանալի մարդկանց ընդունած օրենքներն ու նորմերը կատարել: Ոմն, ասենք թե, Ժան Կլոդ Յունկերի կամ ոմն Տուսկի…
Լուրջ վերլուծաբան-փորձագետները եթե գործի անցնեն, ապա, ի վերջո, կհանգեն այն եզրակացության, որ «Բրեքսիթի» պատճառահետևանքային կապը նույնպես հենց այդտեղ է պետք փնտրել:
Այնպես որ կարելի է համոզված ասել, որ հիմա Եվրոպայում դաժան պայքար է ընթանում, ու այդ պայքարի մեջ են ընդգրկվում, մի կողմից, հենց այդ Եվրամիության չինովնիկների ոհմակը, իսկ մյուս կողմից` եվրոպական երկրների ազգային առաջնորդները: Դա Եվրոպայում բոլորն են հասկանում: Ու առաջին հերթին ազգային առաջնորդները` պետությունների ղեկավարները, որոնք հենց նոր են իրենց ազդեցությունն ամրապնդելու հնարավորություն ստացել:
