Սպորտային մեկնաբան Խաչիկ Չախոյանը պատմեց, թե ինչ է նշանակում լինել մարզական լրագրող: Զրույցը վարեց Լաուրա Սարգսյանը:
- Ինչպե՞ս ընտրեցիք գործունեության նման ոլորտ:
— ԽՍՀՄ տարիներին սպորտը և ֆիզկուլտուրան կրթական ծրագրի անբաժանելի մասն էին: Փոքր հասակից ես և ընկերներս զբաղվել ենք սպորտով, հաճախ տարբեր խաղեր կազմակերպել: Պարապմունքներից բացի` ես շատ եմ կարդացել սպորտային գրականություն և այդ ժամանակ հայտնի «Հայաստանի ֆիզկուլտուրնիկ» և «Խորհրդային սպորտ» թերթերը: Ես շատ մեծ ցանկություն ունեի անմիջական առնչություն ունենալ մեր մարզիկների հաղթանակներին, առաջինը տեսնել նրանց, իմանալ նրանց մասին: Ես զբաղվել եմ ձյուդոյով և երաժշտությամբ, բայց նաև ցանկանում էի մեկնաբանել ֆուտբոլային խաղեր: Սպորտն այն ժամանակ կոլեկտիվ երևույթ է: Մենք բակի տղաներով գնում էինք մարզասրահ, մարզվում, հետո գնում էինք տուն և եռանդով լի պատրաստվում հաջորդ օրվան:
Ես 13 տարեկան էի, երբ Թբիլիսիում հանդիպեցի հայտնի դերասան Կոտե Մախարաձեի հետ, ով հեռուստատեսությամբ ֆուտբոլային խաղեր էր մեկնաբանում: Ինձ ներկայացրին Մախարաձեին. «Կոտե Իվանովիչ, այս պատանին ուզում է ֆուտբոլային մեկնաբան դառնալ»: Նա ինձ նայեց և հարցրեց. «Իսկ դու արտի՞ստ ես»:
Այս խոսքերից ես հասկացա, որ մեկնաբանը չպետք է միայն չոր տեղեկություններ հաղորդի, նա պետք է զգացմունքով կատարի իր գործը: Նա ոչ միայն պետք է իմանա մարզական լրագրության օրենքները, այլև բազմակողմանի զարգացած մարդ լինի, ով կարող է օգտագործել իր մտավոր ներուժը մեկնաբանելիս: Չէ՞ որ սպորտը սերտորեն կապված է մշակույթի և հոգեբանության հետ:
-Ե՞րբ սկսեցիք Ձեր ուղին հեռուստատեսությունում:
— 1992թ.-ին Գյումրիում բացվեց «Շիրակ» հեռուստաալիքը: Այդ ժամանակ գլխավոր խմբագիրը Ժորա Վարոսյանն էր: Նա հարցրեց, թե ինչով կցանկանայի զբաղվել հեռուստատեսությունում, իսկ ես պատասխանեցի, որ ցանկանում եմ ֆուտբոլ մեկնաբանել: Սակայն լինելով բարբառի կրող՝ ստիպված էի աշխատել ու շտկել խոսքս նախքան հեռուստատեսությունում աշխատանքին ձեռնամուխ լինելը: Բայց դրանից հետո էլ միանգամից չնստեցի մեկնաբանի աթոռին, այլ սկսեցի մարզական լուրեր լուսաբանել:
Փոքր հասակից շրջապատված եմ եղել մարզիկներով, ոմանց հետ մինչև հիմա ընկերություն եմ անում: Ինձ միշտ ոգեշնչել է նրանց խանդավառությունը, որը նկատում էի մրցումների ժամանակ: Ասեմ, որ դա ինձ օգնում է աշխատանքի մեջ:
-Առաջին անգամ ե՞րբ նստեցիք մեկնաբանի խոսափողի առջև:
— 1993թ.-ին, երբ «Հրազդան» մարզադաշտում տեղի ունեցավ «Արարատ» և «Շիրակ» թիմերի եզրափակիչ խաղը: Ես պետք է առաջին անգամ ֆուտբոլային հանդիպում մենբանեի: Ես ո՛չ փորձ ունեի, ո՛չ հմտություն, այլ ընդամենը մեծ ցանկություն: Ես «Շիրակի» երկրպագու էի: Ի դեպ, մինչև հիմա էլ, մի ժամանակ նույնիսկ եղել եմ այդ թիմի մամուլի քարտուղարը: Մեկնաբանելու ժամանակ ես չկարողացա զսպել զգացմունքներս, և երբ «Շիրակը» պարտվեց, իմ խոսքից հայտնի դարձավ նախասիրությունս:
Նույնիսկ ինձ մի քանի կոպիտ բառ թույլ տվեցի: Դա ինձ համար դաս եղավ, և ես հասկացա, որ մեկնաբանը պետք է անկողմնակալ լինի:
-Ձեր գործունեությունից ի՞նչն եք հիշում ամենից շատ:
— Երբեք չեմ մոռանա, թե ինչպես մի անգամ խաղը մեկնաբանելիս գերհոգնածությունից մի քանի վայրկյան կորցրեցի գիտակցությունս: Ես ընկա աթոռից, նույն ակնթարթին վեր կացա և շարունակեցի աշխատանքս: Ամեն ինչ այնքան արագ տեղի ունեցավ, որ հեռուստադիտողները նույնիսկ չհասկացան, որ որոշ ժամանակով զրկվել էին մեկնաբանից: Արդեն ընդմիջման ժամանակ ինձ սրտի կաթիլներ տվեցին:
Մեր մարզիկների յուրաքանչյուր հաղթանակ ու յուրաքանչյուր պարտությունն իմն եմ համարում: Երբ մերոնք պարտվում են, մոտս անքնություն է սկսվում:
-Ո՞վ է եել Ձեր կուռքը սպորտային լրագրությունում:
— Ես մեծացել եմ՝ լսելով Վադիմ Սինյավսկուն, Նիկոլայ Օզերովին, Գեորգի Սարգսյանցին, Վլադիմիր Մասլաչենկոյին, Սուրեն Բաղդասարյանին և Սլավա Սարգսյանին: Յուրաքանչյուրից փորձել եմ ինչ-որ բան սովորել, միաժամանակ ձգտել եմ մշակել իմ սեփական ոճը: Ես այս գործում 23 տարվա փորձ ունեմ, բայց մինչև հիմա սովորում եմ:
-Ի՞նչ խորհուրդ կտաք սկսնակ մեկնաբաններին:
— Սիրեք սպորտը, լավ սովորեք մայրենի լեզուն, գրագետ եղեք, առանց դրա անհնար է մեկնաբան դառնալ:
-Այսօր մենք կտեսնենք Իտալիայի և Գերմանիայի հավաքականների խաղը: Ձեր կարծիքով՝ ով կհաղթի:
— Չեմ ուզում կանխատեսել, բայց նշեմ, որ հետաքրքրիր խաղ է սպասվում:
