Արմենուհի Մխոյան, Sputnik.
Լուսանկարչությունն այս պատանիների համար ընկերուհուն լուսանկարելը կամ, ինչպես իրենք են ասում, «սելֆին», չէ, այլ լրիվ այլ բան՝ նոր հայացք աշխարհին:
Գյումրեցի թումոյականների աշխատանքները ներկայացված են Վենետիկի 15-րդ միջազգային ճարտարապետական բիենալեում: «Անկախ կենսապատկեր» խորագիրը կրող հայկական տաղավարում, ճանաչված արվեստագետների աշխատանքների կողքին ցուցադրված են նաև «Թումո» ստեղծարար տեխնոլոգիաների կենտրոնի Գյումրու մասնաճյուղի «ճարտարապետական լուսանկարչություն» դասընթացի մասնակից 8 սաների աշխատանքները:
Բիենալեին ներկայացված աշխատանքներում հետերկրաշարժյան Գյումրին է՝ իր ճարտարապետությամբ: ճարտարապետությունը փաստագրելու գաղտնիքները թումոյականներին է սովորեցրել գերմանացի արվեստագետ Կատարինա Ռոթերսը:
«Ես հիմա էլ լավ չեմ պատկերացնում՝ ինչ ցուցահանդես է, մինչև հիմա չենք բացահայտել, թե ինչ է դա. գիտեմ, որ արվեստագետների մոտ ընդունված և բավական հայտնի բիենալե է, որին մասնակցելը ինձ ու ընկերներիս համար մեծ անականկալ էր: Իսկ այդ անակնկալը «Թումոն» պարգևեց… Բայց ամենամեծ պարգևը գիտելիքն է ու հմտությունը՝ ճարտարապետությունը հասկանալու արվեստը»,- անկեղծացավ Լիլիթը:
Մարինան էլ նշեց, որ ճիշտ է՝ իրենք լավ չենք հասկանում, բայց երբ մարդկանց ասում են՝ աշխատանքները Վենետիկի բիենալեին է ներկայացված, բացականչություններից արդեն պարզ է դառնում, որ անչափ կարևոր մշակութային միջոցառում է:
Երեք շաբաթ տևողությամբ աշխատարանի առաջին կեսը պատանիներն անցկացրել են ճարտարապետական լուսանկարչության սկզբունքները յուրացնելով, շինությունների երկրաչափական ձևն ու յուրահատկությունը սովորելով: Նրանք արդեն կարողանում են գտնել համաչափությունն ու հետաքրքիր դետալները, ինչպես նաև տրամադրությունն ու բովանդակությունը: Այս գործում նրանց ուղղորդել է նաև «Թումոյի» դասընթացավար Էրիկ Գրիգորյանը:
«Դասընթացը սկսվեց 16 ուսանողի հետ, ընդգրկվեցին այն ուսանողները, որոնք մինչ այդ անցել էին լուսանկարչական դասընթացը և ծանոթ էին լուսանկարչության գաղտնիքներին, հետո 16-ից մնացին լավագույն 8-ը: Բիենալեի Հայաստանի տաղավարի համադրող Սարհատ Պետրոսյանն աշխատում է Կատարինայի հետ, ու քանի որ հայկական տաղավարի թեման համընկնում էր երեխաների դասընթացի թեմայի հետ, որոշեցին բիենալեին ներկայացնել նաև գյումրեցի թումոյականների գործերը»,- տեղեկացրեց «Թումո» ստեղծարար տեխնոլոգիաների կենտրոնի Գյումրու մասնաճյուղի ղեկավար Նարե Ավագյանը:
Ասում են՝ երբեմն նույնիսկ ծնողների հորդորներն ու բողոքները չէին ազդում, ու երեխաները համարյա չէին լինում տանը. օրվա մեծ մասն անցկացնում էին «Թումոյում» ու դրսում:
«Հայրս արտագնա աշխատանքի է, մայրս փոքրիկ եղբորս է խնամում ու ամեն անգամ, երբ լուսանկարչական ապարատս առնում ու դուրս եմ գնում, մայրս բարկանում է, ասում է՝ ուշք ու միտքդ չգիտեմ ինչին ես տվել ու դասերդ մոռացել,- նշում է 15-ամյա Եսթերն ու ավելացնում,- ավելի շատ այն մարդկանց տանն եմ լինում, որոնց լուսանկարում եմ, նույնիսկ անցած օրը հաց առաջարկեցին»:
Երեխաները նշեցին, որ իրենցից յուրաքանչյուրի համար սիրելի Գյումրին կարող է բնորոշվել ճարտարապետական 1 կառույցով՝ մեկի համար դա առաջին թատրոնի շենքն է, մյուսի համար՝ «Մեր մանկության տանգո»-ի պատշգամբը, երրորդի համար՝ նորակառույց «Մուշ» թաղամասի նորակառույցները կամ էլ իրենց հարազատ դարձած Գյումրու Տեղեկատվական տեխնոլոգիաների կենտրոնի շենքը՝ որպես հետերկրաշարժյան վերածնված Գյումրու լուսավոր խորհրդանիշ:
Մայիսի 26-ին Վենետիկում մեկնարկած բիենալեի հայկական տաղավարում ներկայացվում են 1991 թվականից մինչև մեր օրերն ընկած ժամանակահատվածի տարածական փոխակերպումներն ու դրսևորումների ուսումնասիրությունները: Բիենալեի ընթացքում թվով հինգ հետազոտող խմբեր Հայաստանից տեքստերի, լուսանկարների, այլ վիզուալ արտահայտչամիջոցների տեսքով մեկնաբանում են հայկական կենսապատկերի տարբեր շերտերը:
