Բաբաջանյանի և Նժդեհի արձաններ. անճաշակությու՞ն, թե՞ արվեստ

Լաուրա Սարգսյան, Sputnik.

Արձանների տեղադրումից անմիջապես հետո, այսպես կոչված, բողոքի ալիքը տարածվեց նաև Ֆեյսբուք սոցիալական ցանցում։ Օգտատերերից շատերի մոտ, այդ թվում` Հայաստանի վաստակավոր արվեստագետների, հարց ծագեց. «Կարելի՞ է արդյոք XXI դարում տեղադրել նման արձաններ։ Քանի որ արձանները պետք է այցեքարտ լինեն ոչ միայն երկրի, այլև ժողովրդի համար»։

Հայտնի քանդակագործ Լևոն Թոքմաջյանը կարծում է, որ պետք չէ հապճեպ եզրահանգումներ անել և միանշանակ գնահատականներ տալ, քանի որ արվեստի ցանկացած գործի համար ժամանակ է հարկավոր։

«Պետք է ժամանակ անցնի, որպեսզի մենք կարողանանք իսկապես գնահատել` արդյո՞ք այս կամ այն գործը բարձր արվեստի նմուշ է, թե՞ ոչ», — լրագրողի հետ զրույցում ասաց Թոքմաջյանը։

Նա օրինակ բերեց մայրաքաղաքի մյուս արձանները, որոնք նույնպես սկզբում բացասաբար ընդունվեցին հասարակության կողմից, օրինակ` Առնո Բաբաջանյանի, Մարտիրոս Սարյանի արձանները, սակայն հետագայում սիրվեցին։ Թեև ավելի ուշ խոստովանեց, որ ինքն էլ հիացած չէ այդ արձաններով և նշեց, որ դրանք չեն բացահայտում այդ մարդկանց բնավորությունն ու էությունը։

2011 թվականին Երևանի քաղաքապետարանը մրցույթ հայտարարեց Գարեգին Նժդեհի արձանը կառուցելու համար։ Ներկայացված 11 աշխատանքից ընտրվեց քանդակագործ Գագիկ Ստեփանյանի գործը։
Արձանի բացման օրը լրագրողների հետ զրույցում Ստեփանյանը նշեց, որ իր և քանդակագործի առջև խնդիր էր դրված` կերտել Գարեգին Նժդեհի մոնումենտալ արձան, ներկայացնել նրա հավաքական կերպարը։

«Ինձ շատերը մոտենում էին շնորհակալական խոսքեր ասելու։ Ինչ վերաբերում է դժգոհություններին, բոլորի մասին խոսել չեմ կարող, քանի որ յուրաքանչյուրն իր Նժդեհին է պատկերացնում», — լրագրողների հետ զրույցում ասաց Ստեփանյանն ու ավելացրեց, որ արձանն իր բոլոր չափանիշներով կատարյալ է իրականացված։

Կարծես այստեղ կարելի էր վերջակետ դնել, սակայն ժողովուրդը մինչ օրս մեկ հիանում է քանդակներով, մեկ դժգոհում դրանցից։ Չէ՞ որ առանց այդ էլ տոթ Երևանին անհրաժեշտ են իսկական հայկական արվեստի ստեղծագործություններ։