Ավարտվում էր 1943թ.-ը: Հյուսիսային Կովկասի Մալգոբեկ քաղաքի զինվորական հոսպիտալում շուրջ երկու ամիս անգիտակից վիճակում գտնվող վիրավոր հայ զինվորը բացեց աչքերը: Առաջինը, ում նա տեսավ ռազմաճակատում ստացած ծանր վիրավորումից ապաքինվելով, երիտասարդ բուժքույրն էր: Հարցրեց ամսաթիվը: «Դեկտեմբերի 31-ը»,- եղավ պատասխանը: «Այսօր ես նորից ծնվեցի»,- մտածեց պատանին ու հստակ որոշեց. «Եթե պատերազմից ողջ վերադառնամ, այսուհետ ծննդյանս օրը դեկտեմբերի 31-ին եմ նշելու»:
Երբ սկսվեց Մեծ Հայրենական պատերազմը, Նիկոլայ Ափյանը նոր էր ավարտել հայրենի Ջագիր գյուղի միջնակարգ դպրոցը: Մտադիր էր մեկնել մայրաքաղաք` ուսումը համալսարանում շարունակելու: Բայց ֆաշիստական Գերմանիայի սանձազերծած պատերազմը խափանեց պատանեկան վառ երազանքները: 18 տարին դեռ չբոլորած Նիկոլայը կամավոր զինվորագրվեց ու մեկնեց Կովկասյան ճակատ, որտեղ էլ վիրավորվեց ու հայտնվեց հոսպիտալում:
Ապաքինվելուց անմիջապես հետո վերադարձավ մարտի դաշտ` մասնակցելով Ստալինգրադի համար մղված մարտերին ու հասավ մինչև Լեհաստան, որտեղ էլ դիմավորեց բաղձալի հաղթանակը: Իսկ հայրենիք վերադարձավ միայն 2 տարի անց` 1947թ.-ին` այդ ընթացքում ծառայություն անցնելով նաև ճապոնական ճակատում:
Պատերազմի բոլոր արհավիրքներին դիմակայած ու թրծված երիտասարդը հայրենի գյուղ վերադարձավ Կարմիր աստղի և Հայրենական պատերազմի 1-ին աստիճանի 2 տասնյակ մեդալներով ու շքանշաններով:
