Արմենուհի Մխոյան, Sputnik.
1992 թ-ի մայիսի 8-ին հայկական զինված ուժերն ազատագրեցին Արցախի պատմական մայրաքաղաք Շուշին: Քաղաքի ազատագրումը հայկական ռազմական ուժերի ամենանշանակալից հաղթանակն էր Արցախյան ազատամարտում: «Կումայրի» ջոկատը՝ Միքայել Վարդանյանի հրամանատարությամբ, մարտական մեծ ճանապարհ է անցել՝ Լաչին, Շուշի, Հորադիս, Հադրութ:
Ջոկատի տղաների մի մասին հանդիպեցի «Շիրակ» գերեզմանատան ազատամարտիկների պանթեոնում, նրանք նոր էին վերադարձել դիրքերից, իսկ մյուսները դիրքերում են: Հավաքվել ու հիշում էին անցած օրերը, հրամանատարին՝ Միքայել Վարդանյանին, ում մասին մինչև օրս ներկայով են խոսում, և այն տղաներին, ովքեր հերոսաբար զոհվեցին ապրիլյան քառօրյա պատերազմի ժամանակ: Մինչև ապրիլյան զարգացումները պանթեոնում հանգչում էր գյումրեցի 64 ազատամարտիկ, սակայն, ցավոք, նրանց թիվն ավելացավ:
«Կումայրիի» անդամները վստահ են՝ այսօրվա սերունդը շատ լավն է, ավելի լավը, ինչն ապացուցեցին իրենց արյան գնով:
«Նախ` շնորհավորում եմ բոլորիս մայիսյան տոնը՝ մեր հերոս ժողովրդի տոնը: Ափսոս` ապրիլյան դեպքերը չեն թողնում լիարժեք ուրախանանք: Ափսոս այն 19 տարեկան տղաներին, ովքեր այսօր չկան: Նրանք մեզանից լավն ու հզոր են: Ճիշտ եմ ասում՝ զիլ տղաներ են այս պահին սահմանին կանգնած տղաները»,- նշեց «Կումայրի» երկրապահ կամավորական ջոկատի մարտիկ Մարտուն Պետրոսյանը (Մռդո), ում հրամանատարությամբ այս օրերին ջոկատը եղել է Արցախում:
Նա նկատեց, որ իրենք 26-28 տարեկան էին, երբ սկսվեց Արցախյան պատերազմն, ու իրենք գնացին մարտի դաշտ, իսկ սահմանի ներկայիս պաշտպանները 19-20 տարեկան են ու բոլորը` հերոս:
«Այսօր ես խոնարհվում եմ այն մայրերի առաջ, ում որդիները բանակում են: Մեր ազգը հերոս է նրանցով»- ընդգծեց զրուցակիցս։
Նա հիշեց նաև իր հրամանատարին, ով ժամանակին կարողացել էր իր շուրջը համախմբել «Կումայրի» ջոկատի մարտիկներին:
«Ահավոր հանգիստ բնավորություն ուներ: Շատ տարօրինակ էր, որ մեզպեսներին կարողացավ ղեկավարել, ինչը խոսում է լավ ստրատեգ, մեծ ստրատեգ լինելու մասին: Հիշե՛ք` ինքը կա, մեզ հետ է: Այս դեպքերի ժամանակ էլ մենք բոլորս ներկայացել ենք որպես Միքայելի տղաներ՝ «Կումայրի» ջոկատ: Ինքը երկար կապրի: Հերոսները երկար են ապրելու»,- ասաց Պետրոսյանը:
Նա կարծում է, որ այսօրվա հրամանատարները նրանից սովորելու շատ բան ունեն:
«Թող զարմանալի չթվա, որ լինելով նկարիչ` նա հրաշալի հրամանատար էր։ Պարտադիր չէ, որ գնաս ինստիտուտ, կոչում ստանաս, նոր ասեն, որ դու լավ սպա ես: Ճիշտ է` Վազգեն Սարգսյանի անվան ինստիտուտից էլ լավ սպաներ են դուրս գալիս, բայց 90-ականներին ո՛չ սպա ունեինք, ո՛չ ինստիտուտ, սակայն նկարիչ հրամանատար ունեինք ու այն էլ՝ հերոս հրամանատար»,-հավելեց երբեմնի մարտիկ, այսօր արդեն դիրքի հրամանատար Մռդոն:
Զրույցից հետո նկատելով քառօրյա պատերազմի ժամանակ զոհված փոխգնդապետ Ալիկ Առաքելյանի հորը, ով այցի էր եկել որդու գերեզմանին, մոտեցավ, սեղմեց ձեռքն ու ասաց՝ «Չմտածես, այսպես չենք թողնի: Թշնամին պատասխան է տալու»:
