ԵՐԵՎԱՆ, 8 մայիսի — Sputnik. «Պատասխան` հարյուր տարի անց» պատկերագրքի հրատարակման նախագծի հեղինակները հույս ունեն օգտագործել թուրքական արխիվները։ Գրքի ստեղծման նպատակների, դրա բովանդակության մասին Sputnik Արմենիա ռադիոկայանի եթերում պատմեց «Պատասխան` հարյուր տարի անց» ծրագրի համակարգող Հասմիկ Հախվերդյանը։
«Յուրաքանչյուր հայի համար շատ կարևոր է իմանալ, թե ինչ է ներառված այս գրքում։ Գրքում հայ մեծերի` Կոմիտասի, Անդրանիկ Օզանյանի, Դանիել Վարուժանի, Երվանդ Օտյանի և մյուսների նամակներն են», — ասաց Հախվերդյանը։
Բոլոր այդ նամակները մեկ տեղում հավաքելու գաղափարը ծնվեց դեռ այն ժամանակ, երբ Հախվերդյանն աշխատում էր մշակույթի նախարարությունում։ Սակայն նա լուրջ դժվարության բախվեց. շատերը կարծում էին, որ պետքական նյութեր հավաքելն անհնար է, որ նման նամակները չէին կարող պահպանված լինել։
«Օրինակ` Գարեգին Խաժակի դարասկզբի նամակները կարդալիս հասկանում ես, թե ինչպիսի մարդ էր այն ժամանակի մտավորականության այդ ներկայացուցիչը։ Դա ոգեշնչում է քեզ, և դու հպարտանում ես, որ հայ ես», — նշեց Հախվերդյանը։
Ըստ Հախվերդյանի` նրանք կռվում էին հայ լինելու համար։ Գրիգոր Զոհրապն իր նամակում գրում էր. «Առաջին հերթին մենք հայ ենք, հետո նոր որևէ այլ երկրի քաղաքացի»։ Թուրքիայում նույնիսկ այդ իրավունքն էին խախտում։
Գիրքը պատկերազարդ է։ Նրանում ընդգրկված է ժամանակակից երիտասարդ հայ նկարիչների` Ցեղասպանության թեման արծարծող 15 կտավ։
Գրքի վերջին էջը դատարկ է։ Դա նշանակում է, որ Հայոց ցեղասպանությունը դեռ չեն ճանաչել, դեռ բոլոր հարցերի պատասխանները դեռ չեն տվել ինչպես պետությունները, այնպես էլ առանձին անձինք։
XX դարի սկզբին Օսմանյան կայսրությունում ավելի քան 1.5 մլն հայ սպանվեց։ Թուրքիան ավանդաբար մերժում է հայերի մեղադրանքները ցեղասպանության իրագործման հարցում և այս հարցի վերաբերյալ քննադատությունն արևմուտքի կողմից բավական ցավագին է ընդունում։
ԱՄՆ 50 նահանգներից 44-ը պաշտոնապես ճանաչել և դատապարտել է Հայոց ցեղասպանությունը, ինչպես նաև ապրիլի 24-ը հայտարարել Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակի օր։
