ԵՐԵՎԱՆ, 30 ապրիլի — Sputnik. Բանակի նկատմամբ հասարակության վերաբերմունքը ձևավորվում է մանկուց, հանրային կյանքի բոլոր փուլերում` ընտանիքում, դպրոցում, ԲՈՒՀ-ում, բայց կարևոր է նաև այն հանգամանքը, թե ինչպիսին է բանակը` հասարակության աչքին: Այս մասին Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում ասաց ՀՀ պետական կառավարման ակադեմիայի հոգեբանության ամբիոնի վարիչ, հոգեբանության պրոֆեսոր Ռուբեն Աղուզումցյանը:
Հոգեբանի համոզմամբ, ՀՀ պետական մոտեցումն այս հարցում ամբողջական չէ: Հենց սրանով է նա պայմանավորում բանակից խուսափելու բազմաթիվ դեպքերի առկայությունը:
«Բանակը պետականության ամենակարևոր կառույցներից է, այն պետք է հզոր լինի և՛ ներքին, և՛ արտաքին բոլոր հարաբերություններում»,- ասաց Ռուբեն Աղուզումցյանը:
Ինչ վերաբերում է պատերազմական գործողություններին, մեր զրուցակցի խոսքով, մարդը պետք է նախապես պատրաստ լինի դրան:
«Ռազմական գործունեության ժամանակ սխալները շատ հաճախ գալիս են նրանից, որ մարդը պատրաստ չի լինում դրանց: Հուզականությունը կարող է շատ սխալների հանգեցնել, ու այդ պատճառով երբ մարդը նախապես իմանում է, որ կարող է նման վիճակում հայտնվել, այդ վիճակն այլևս անակնկալ չի լինում, և սխալների քանակն անհամեմատ ավելի քիչ են լինում»,- ասաց հոգեբանը` հավելելով, որ երբ մարդը պատրաստ է լինում ռազմական գործողության ժամանակ հնարավոր շրջադարձներին, նա կարողանում է հաղթահարել դրանք, քանի որ նրա գիտակցությունը հզոր է լինում:
«Եթե սկսում են գերակշռել հույզերը, գիտակցությունը նահանջում է, և նման դեպքում անսպասելիությունը կարող է անուղղելի սխալների հանգեցնել»,- ասաց մասնագետը:
Զինվորին նախապատրաստելու համար պրոֆեսոր Աղուզումցյանը կարևորում է ռազմական գործողություններում փորձառություն ունեցողների փորձի փոխանակումը:
«Այն մարդիկ, ովքեր եղել են ռազմական գործողություններում և շատ ծանր բաներ են տեսել, օրինակ` ընկերոջ մահը, շատ զրկանքներ, նրանք վերադառնում են փոփոխված հոգեկան վիճակով, և արդեն հոգեբանի մասնագիտական աշխատանք է պահանջվում»,- նշեց մասնագետն ու վկայաբերեց վիետնամական պատերազմից հետո խմբային թերապիայի խմբակներ ստեղծելու ամերիկյան փորձը:
Հայաստանում, սակայն, ղարաբաղյան պատերազմի երկարատև ընթացքում նման փորձ չի ձևավորվել: Ավելին` մեր զրուցակցի խոսքով՝ Վազգեն Սարգսյանի անվան ռազմական ինստիտուտում անգամ հոգեբանության ամբիոն չկա, ինչը, պրոֆեսորի որակմամբ` «աննորմալ երևույթ է»:
«Զարմանալի է, բայց փաստ, և այս պետական մոտեցումն ուղղակի բացակայում է»,- ասաց մեր զրուցակիը:
Մինչդեռ հայ հոգեբանները նման փորձ արդեն անցել են երկրաշարժից հետո` աշխատելով աղետից տուժածների հետ, և այդ փորձը կիրառելի է նաև պատերազմական գործողությունների ժամանակ վիրավորվածների նկատմամբ, քանի որ իրավիճակները նման են իրար: Բայց հոգեբանների ուժերը միավորելու և արդյունք ստանալու պետական մոտեցում, ըստ մասնագետի, չկա:
