Հայոց ցեղասպանության զոհերին հարգանքի տուրք էր եկել մատուցելու նաև Ֆրանսիայի դատական պալատի ներկայացուցիչ Սևակ Թորոսյանը: Sputnik Արմենիա պորտալի թղթակիցը որոշել էր պարզել, թե ինչպես է Ֆրանսիան վերաբերում հայկական հարցին, որն արդեն 101 տարեկան է: Զրույցը վարեց Լաուրա Սարգսյանը:
- Դուք առաջի՞ն անգամ եք Հայաստանում այս հիշարժան և տխրությամբ լի օրը:
— Ցավոք, անցյալ տարի չկարողացա ներկա գտնվել: Կարծում եմ, որ յուրաքանչյուր հայի պարտքն է ամեն տարի այս օրը լինել հայրենիքում: Ծիծեռնակաբերդը հիշատակի կենտրոն է աշխարհասփյուռ ողջ հայության համար: Ամեն տարի այս երթը մեր մեջ բազում հիշողություններ է արթնացնում և նոր ուժ տալիս հույսով ապրելու համար: Մենք` Ֆրանսիայի հայերս, երկար տարիներ փորձել ենք լուծում գտնել 1915 թվականի Հայոց ցեղասպանության ճանաչման և դատապարտման համար: Ես հաճախ եմ լինում Հայաստանում: Հայաստանի և Սփյուռքի կապերն օրեցօր ամրապնդվում են: Մենք գիտենք, որ մեր ապագան Հայաստանում է:
- Որտեղի՞ց եք ծնունդով:
— Հայրս Եզգիից էր, մայրս` Վանից: Ցավոք, մեր ընտանիքի պատմության մանրամասները ես չգիտեմ: Մանուկ տարիքում ապրել եմ տատիս և պապիս հետ: Նրանք հազվադեպ էին խոսում այդ մասին: Գիտեմ միայն, որ շատերը զոհվել են 1915 թվականի ջարդերի ժամանակ: Իմ տատն ու պապը մեծացել են Երուսաղեմի որբանոցում: Հետո նրանք տեղափոխվեցին Լիբանան, որտեղ ամուսնացան ծնողներս: Իսկ ես ծնվել եմ Ֆրանսիայում:
— Ֆրանսիայի հայ համայնքը մեծ է և ամենահին համայնքներից մեկն է: Այն շուրջ 100 տարվա պատմություն ունի: Մենք լավ հարաբերությունների մեջ ենք ֆրանսիացիների հետ, և այսօր Ֆրանսիան, ինչպես և աշխարհի մյուս երկրները, կենտրոնացած է Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչելու հարցի վրա:
Մենք մտահոգված ենք ինչպես Ցեղասպանության հարցի, այնպես էլ Ղարաբաղում վերջին իրադարձությունների վերաբերյալ: Ներկա պահին երկրի ղեկավարության հետ մենք մտածում ենք, թե ինչպես Ֆրանսիան կարող է օգնել և աջակցել Հայաստանին և ինչ ճանապարհով կարելի է հասնել Լեռնային Ղարաբաղի անկախության ճանաչմանը:
Վերջին իրադարձությունները ցույց տվեցին, որ անկախության հարցը ոչ միայն ժողովրդի ինքնորոշման հարցն է, այստեղ նաև անվտանգության և ինքնապաշտպանության հարց կա: Եթե մենք չպաշտպանվենք, սա կարող է նոր ցեղասպանության վերածվել:
- Ի՞նչն է ամենակարևորը Հայոց ցեղասպանության ճանաչման հարցում:
— Ամենակարևորը Թուրքիայի կողմից ցեղասպանության փաստի ճանաչումն է: Ֆրանսիան 2001 թվականին օրենք ընդունեց և ճանաչեց: Ֆրանսիայի օրենքում գրված է, որ «Ֆրանսիան ճանաչում է Հայոց ցեղասպանությունը»: Գիտեք, որ աշխարհում Փարիզի ձայնը լսում են, և նման օրինակները շատ կարևոր են ցեղասպանությունը ճանաչելու համար: Մի շարք երկրներ, խորհրդարաններ, կազմակերպություններ և միություններ ճանաչել են Ցեղասպանության փաստը, ինչը պակաս կարևոր չէ մեր նպատակին հասնելու համար, դա Թուրքիայի ճանաչումն է:
Այս հարցի լավագույն լուծումը կլիներ տասնամյակներ առաջ դրա իրավական ճանաչումը, այն ժամանակ, երբ դեռ ողջ էին այդ սարսափազդու իրադարձությունների ականատեսները: Այսօր մեզ մնում է միայն աշխատել ցեղասպանության ժխտողական քաղաքականությունը վերացնելու ուղղությամբ: Մեզ անհրաժեշտ է միջազգային դատական գործընթաց սկսել, որը պետք է դատապարտի անցյալ դարի իրադարձությունները:
