ԵՐԵՎԱՆ, 23 ապրիլի — Sputnik. Գոհար Սարգսյան. Մարգարիտ Մալխասյանը ծնվել է 1915 թականին՝ հայկական երբեմնի բերդաքաղաքում՝ Կարսում: Սակայն ո՛չ նրան, ո՛չ էլ հարազատներին հայտնի չէ նրա ծննդյան օրն ու ամիսը: 101 տարի անց չհնացող մի պատմություն են հիշում միայն. երբ Մարգարիտը ծնվել է, ծնողները քեֆ-ուրախություն են արել: Քանի որ հայկական ընտանիքներում այն ժամանակ ևս յուրահատուկ խանդավառությամբ են տոնել տղա երեխայի ծնունդը, Մարգարիտին տղայի գլխարկ են հագցրել ու պարեցրել: Այս պատմությունը հուշում է, որ Մարգարիտ տատը, թերևս, մինչապրիլյան ծնունդ է:
Երբ մտանք նրա տուն, Մարգարիտ տատը քնած էր: Արթնացավ ու ամենօրյա աղոթքն էր ուզում անել՝ աշխարհի համար խաղաղություն խնդրելով, սակայն կեսից կանգ առավ: Կարծես մոռացավ սկսածը, բայց նրան երկար նայելով` հասկանում ես. գուցե ոչ թե միտքը, այլ լեզուն է արգելում որոշ բաների մասին խոսել:
Դուստրը պատմեց, որ տարիների ընթացքում ցեղասպանության մասին իրենց ընտանիքում ընդունված չի եղել խոսել: Դա մի փակ թեմա էր, որը ցավ առաջացնելուց բացի ուրիշ ոչ մի բան չէր տալիս:
Մի բան է միայն ասվել. Հայոց Մեծ եղեռնի ժամանակ Մարգարիտ տատի հորը փրկվել չի հաջողվել: Նրան շատ ուրիշների հետ թուրքերն այրել են: Մայրը ստիպված է եղել բարուրը գրկած` փախչել թուրքական յաթաղանից:
Հիմա Մարգարիտ տատն անկողնում է` տարիքից է: Երբ նստում է, ձեռքն անպայման դնում է ճակատին ու նայում հեռուն: Չի խոսում, բայց մտորելու շատ բան ունի:
Նրա մատներին մինչ օրս մատանիներ կան: Դրանցից երկուսից նա մինչ օրս չի հրաժարվում: Մեկն ամուսնական, մյուսն էլ՝ մորից փոխանցված ու հարյուրամյակներ տեսած մատանին է:
Մարգարիտ տատն ամուսնացել է 16 տարեկանում: Ասում են` նա ու քույրերն այնքան գեղեցիկ են եղել, որ նրանց արգելել են տնից դուրս գալ: Հատկապես այն բանից հետո, երբ կրտսեր քրոջը 13 տարեկանում փախցրել են: Նա շարունակել է ընտանիքում ընդունված՝ շատ երեխա ունենալու ավանդույթը. ունեցել է 8 երեխա: Հատկապես ցեղասպանություն վերապրած ընտանիքներն ունեցել են այդ առաքելություն՝ ազգը շատացնել:
Այսօր Մարգարիտ տատի տան ամենախորհրդանշական իրը լուսանկարն է՝ երեխաների ձեռքը բռնած` ցեղասպանության հուշահամալիր այցելելիս:
