ԵՐԵՎԱՆ, 30 մարտի — Sputnik. Հոլանդացի նկարիչ Վինսենթ Վան Գոգը ծնվել է 1853 թվականի մարտի 30-ին Զունդերտ գյուղում։ Հայրը քահանա է եղել, որդին էլ շարունակել է հոր բռնած ուղին և միսիոներական դպրոցն ավարտելուց հետո սկսել է որպես քարոզիչ աշխատել։
Արվեստի նկատմամբ սերը դրսևորվել է 1869 թվականին, երբ աշխատանքի է անցել Գեղարվեստաառևտրային ֆիրմայում և զբաղվել նկարների առուվաճառքով։ 20 տարեկանում նա արդեն ավելի շատ գումար էր վաստակում, քան հայրը։
1873 թվականին նա տեղափոխվել է Լոնդոն, որտեղ սիրահարվել է տանտիրուհու աղջկան։ Փոխադարձ սիրո բացակայությունը ստիպում է նկարչին ամփոփվել իր մեջ և թողնել նկարչությունը։ Շուտով նա զրկվում է աշխատանքից։
Անպատասխան սիրո հետքը
Վինսենթը 27 տարեկանում որոշում է կյանքը նվիրել արվեստին և ողջ եռանդով սկսում է նկարել։ Սակայն շուտով անպատասխան սիրո պատճառով տրվում է ալկոհոլին։
Ողջ գումարը ծախսում է հայտնի նկարիչների մոտ պարապելու վրա, իսկ ինքն էլ սնվում է հացով, ջրով ու սուրճով։
1988 թվականին տեղափոխվում է Ֆրանսիա, որտեղ շատ ընկերներ է ձեռք բերում։ Որոշում է նկարիչների համար բնակավայր ստեղծել, և այդ մասին պատմում է ընկերոջը` Պոլ Գոգենին։ Մի օր նկարիչները վիճում են, և Վան Գոգն ածելիով նետվում է Գոգենի վրա։ Պոլը ողջ է մնում, իսկ Վան Գոգը զայրույթից կտրում է սեփական ականջի մի հատվածը։
Հետո նա ինքնակամ գնում է հոգեբուժարան, որտեղ ժամանակ առ ժամանակ նաև նկարում է։ Նրա ստեղծագործություններն ուսումնասիրելիս կարելի է հստակ տարբերակել նկարչի կյանքի բոլոր ժամանակահատվածները` ստեղծագործության արշալույսին հիմնականում մարդկանց է նկարել, դեպրեսիայի պահերին` մռայլ նատյուրմորտներ, իսկ հոգեբուժարանում` ծառ ու ծաղիկներ։
Տանջագին հալյուցինացիաների պատճառով նա երկար ժամանակ է անցկացրել հոգեբուժարանում։ 1890թ.-ի մայիսին լքել է հոգեբուժարանն ու մեկնել Փարիզ` եղբոր մոտ, որտեղ սկսել է աշխատել, սակայն շուտով հիվանդությունը կրկին գլուխ է բարձրացել։ Նույն թվականի հուլիսի 27-ին Վան Գոգն ինքնասպան է եղել։ Նա իր ամենահայտնի կտավները` «Աստղազարդ գիշերը» և «Արևածաղիկները», նկարել է հոգեբուժարանում։
Նկարներում առկա դեղինի առատությունը նրա հիվանդությունների հետ են կապում։ Սովորաբար այդօրինակ հիվանդների աչքի առաջ դեղին կետեր հաճախ են երևում։
Նկարչի կարճ, բայց բեղմնավոր կյանքը
Վինսենթ Վան Գոգն ապրել է ընդամենը 37 տարի։ Չնայած կարճատև կյանքին` նա նկարել է 860 կտավ և շուրջ 1200 էսքիզ։ Կյանքի օրոք Վան Գոգը վաճառել է ընդամենը մի կտավ` «Խաղողի կարմիր այգիներ Առլում» 400 ֆրանկով, իսկ ուղիղ 100 տարի անց Նյու Յորքում անցկացված աճուրդում նրա «Բժիշկ Հաշեի դիմանկարը» վաճառվել է 82,5 մլն դոլարով։
Վան Գոգը հաճախ հենց իրեն է նկարել։ Մեզ է հասել շուրջ 35 ինքնադիմանկար։
Այս կապակցությամբ երկու վարկած կա։ Ասում են, որ աբսենտի նկատմամբ սերը նկարչին անտանելի է դարձրել, և ոչ ոք չի ցանկացել կեցվածք ընդունել նրա համար, ուստի Վան Գոգը նկարել է ինքն իրեն։ Մյուս վարկածի համաձայն` ինքնադիմանկարները սեփական «ես»-ի որոնման արդյունք են։
