Ադրինե Թորոսյան, Sputnik.
«Մարդկային հարաբերությունների մեջ խժդժություն գցող այդ սրիկան թվաբանությունն է»:
«Որտեղ կա նվիրում, այնտեղ թվաբանությունը գործ չունի»:
«Ե՞րբ է կնոջ պատրաստած հացը համով: Երբ նրա ունքամեջը բաց է: Ե՞րբ է կնոջ ունքամեջը բաց։ Երբ նա գեղեցիկ է: Ե՞րբ է կինը գեղեցիկ։ Երբ նրան սիրում են»:
«Խենթությունը՝ գետ, խոհեմությունը՝ ափ, լավ բան մի սպասիր, երբ գետը դուրս է գալիս իր ափերից. գետը հզոր է իր ափերով»:
«Ոչ մի լավ մարդ և բարի գործ անպատիժ չեն մնում, սակայն մեծ է նա, ով մնում է «անուղղելի»:
Սրանք Փափագ Ալոյանի ասույթներից են, խտացված մտքերից: Oրինակ վերջինը նա հետևյալ կերպ է մեկնաբանում. «Անուղղելին՝ չակերտների մեջ, դա գալիս է իմ հորից. երեխա ժամանակից հայրս ինձ խրատում էր, որ անեմ ամեն լավ բան, ինչ կարող եմ՝ առանց նայելու՝ դիմացինը կհասկանա՞, դրակա՞ն կպատասխանի, գո՞հ կմնա, թե՞ դժգոհ: Ես ասում էի՝ չեմ կարող այդպես, մեկ կանեմ, երկու, հետո կտեսնեմ, որ դիմացինս ապերախտ է, էլ չեմ անի, ասում էր՝ չէ, պիտի անես. հայրս այդ առումով «անուղղելի» մարդ էր: Տարիների ընթացքում հասկացա, որ ես էլ պիտի ձգտեմ դրան: Որոշ չափով կարողացել եմ հասնել, իհարկե ոչ հորս չափ, ինքը իրոք մեծ էր»:
Փափագ Ալոյանի կյանքի փիլիսոփայությամբ՝ մարդիկ իրենց տեսակով կա՛մ տեր են, կա՛մ ճորտ ու ստրուկ:
«Ովքեր տեր են,-ասում է Փափագ Ալոյանը,-ափսոս, որ նրանց թիվը քիչ է, նրանք երբեք ծառի ճյուղը չեն ջարդի, չեն կեղտոտի փողոցը, չեն գողանա, ձեռքի եղածը չեն թափի այստեղ-այնտեղ, որովհետև տեր են, իրենցն է դա: Ովքե՞ր են հայրենիքի պաշտպան դառնում, հերոսանում հայրենիքի համար. տերե՛րը: Դաստիարակությունը նշանակություն ունի, բայց հենց մի փոքր անկյունը շեղվեց, անմիջապես գենն է խոսում՝ ստրուկը իր ստրկությունը պետք է անի, ճորտը՝ իր ճորտությունը. իրենը չի, ուրեմն կարող է ջարդել, փչացնել, ամեն ինչ էլ կարող է անել, որովհետև նվիրվելու հատկություն չունի: Իսկ եթե ներքուստ մարդն իրեն տեր է զգում, ուզի-չուզի՝ նվիրվում է, ապրում է նվիրումով, տեր է՝ այս փողոցին, այս սարերին, այս աշխարհին: Պետք է նվիրվես, պետք է տաս, որ ստանաս: Նյուտոնի օրենքով էլ չէ՝ ինչ ուժով մենք երկիրը հրում ենք դեպի հետ, նույն ուժով մեզ առաջ է տանում, եթե թափով ենք հրում, ուրեմն վազում ենք»:
Գեղանկարիչ Փափագ Ալոյանի կտավներում՝ բնանկարներ, նատյուրմորտներ, դիմանկարներ ու ընդհանրապես նրա գունաշխարհում, գույները տաք են, երանգները՝ մեղմ, լույսը՝ առատ, և առօրյա գորշ իրականության հետ իր լուսառատ արվեստը ներդաշնակելու կարողությունը արվեստագետ-էսթետը դարձյալ գենով ու մարդկային տեսակով է պայմանավորում:
«Ես աշխատում եմ չկորցնել իմ հեքիաթը, չխճճվել մութ ու անպաճույճ բաների մեջ: Ես մնամ «ես»: Նկարիչը ինչ որ անում է, եթե չի կեղծում, չի սարքում, ուրեմն հոգու ներսում եղածն արտահայտվում է կտավի վրա: Դա ինձնով չի պայմանավորված, ոչ էլ դաստիարակությամբ, գալիս է իմ ապուպապերի գենից, մարդու տեսակը պիտի լինի: Գաղտնիք չկա, պիտի կարողանաս ուրախանալ, ուրիշի լավը տեսնելով՝ ուրախանաս: Տարիներ առաջ երեխա էինք, ֆուտբոլ էինք խաղում երկու թաղով, գրազով: Մեր հակառակորդ թիմը մի հրաշալի գոլ խփեց, շատ սիրուն, ես էլ վազեցի շնորհավորելու, մեր թաղի տղերքը խռովեցին ինձնից, թե՝ գնացել, նրանց ես շնորհավորում: Այ տղա, ֆուտբոլ է էլի, ինչ էական է՝ հաղթեցինք-պարտվեցինք, բայց տեսա՞ք` ինչ սիրուն գոլ խփեցին, քեֆս եկավ, բա չշնորհավորե՞ս: 50 տարի է անցել, ես այդ գոլը հիշում եմ՝ այնքան սիրուն էր»:
Փափագ Ալոյանը մարդկային գոյության մասին իր մտորումներն ամփոփում է ամեն տարի հառնող, վերածնվող ու շարունակվող գարուններում:
«Առաջին հայացքից ասում ես՝ ինչ լավ կլինի ամբողջ տարին 20-25 աստիճան տաքություն լինի, ոչ ձմեռ, ոչ ցուրտ, բայց չէ, մարդուն մի քիչ զգաստացնողը նաև այս կլիմաներն են: Մարդը պետք է գիտակցի, որ կյանքի մեջ ձմեռ էլ կա, այսինքն դժվար օրեր կան, Ջիվանին ինչպես էր ասում՝ «Ձախորդ օրերը ձմռան նման կուգան ու կերթան»: Գարուն է գալու, ու սպասում ենք մենք դրան, որ գալիս է, ուրախանում ենք, դա քիչ խթան չէ մարդու համար, երբ ցուրտ ձմռանը հաջորդում է գարունը: Հետո ամառն է գալիս, ծաղկում է ամեն ինչ, ծաղիկը պտուղ է տալիս, աշնանը մենք ըմբոշխնում ենք տիեզերքի պարգևած այդ պտուղները՝ բոլոր իմաստներով՝ և բնական, և փոխաբերական՝ հարսանիքներ են լինում, չանցած մեկ տարի՝ նաև բալիկներ են ծնվում, երիտասարդները ծնող են դառնում, նրանց ծնողները՝ տատիկ-պապիկներ, և ուրախանում ենք այս ամենով, կյանքը շարունակվում է: Գարունը խիստ է անհրաժեշտ, խիստ»:
