NationalGeographic-ի լուսանկարիչն իր աշխատանքներում ներկայացրել է զանգվածային ջարդերի ընթացքում հայերի անցած ճանապարհը: Լուսանկարիչը Sputnik Արմենիային է պատմել իր ստեղծագործական ուղու և բացահայտումների մասին, ինչպես նաև խորհուրդներ է տվել սկսնակ լուսանկարիչներին: Զրույցը վարել է Լաուրա Սարգսյանը:
— Մաեստրո, դուք շատ բան գիտեք Հայոց ցեղասպանության մասին: Ե՞րբ եք սկսել ուսումնասիրել այդ թեման:
— Ես սկսեցի ուսումնասիրել հարյուր տարվա պատմությունը՝ լուսանկարելով այն վայրերն ու ուղին, որտեղ եղել են ու որտեղով անցել են հայերը 1915 թվականին: Ինձ հետաքրքրեց այդ թեման, երբ իմացա մորս կյանքի պատմությունը Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ (խոսքը Հոլոքոստի մասին է — խմբ.): Ես հատման կետեր էի գտնում մորս ճակատագրի ու 1915 թվականի դեպքերի միջև: Ես տպավորված էի, շատ տպավորված: Բնականաբար, այն, ինչ տեղի է ունեցել 100 տարի առաջ, ամբողջ մարդկության համար է ողբերգություն:
— Ձեր մեջ «ապրող» լուսանկարչին ե՞րբ բացահայտեցիք:
— Ես չեմ բացահայտել (ժպտում է), լուսանկարն է ինձ բացահայտել: Մինչև 18 տարեկանը չէի կարողանում կադրեր տեսնել, նույնիսկ լուսանկարչական սարքից օգտվել չգիտեի: Թեև առաջին լուսանկարն արել եմ 13 տարեկանում: Ոտքս էի նկարել:
Այսօր շնորհակալ եմ, որ լուսանկարիչ եմ: Ժամանակին, երբ երիտասարդ էի, նույնիսկ չէի կարող պատկերացնել, որ լուսանկարն այդքան մեծ նշանակություն կունենա ինձ համար:
— Ի՞նչը փոխեց Ձեր կյանքը:
— Մի շարք իրադարձություններ ազդեցին իմ կյանքի վրա, ու դրանք այնքան շատ են, որ ինչ-որ մեկն առանձնացնել չեմ կարող: Դրանք բոլորը նպաստեցին, որ կյանքս այսօր լինի այնպիսին, ինչպիսին կա: Ես չեմ շրջանցում ձեր հարցը և իրականում այսպես եմ կարծում՝ մի իրադարձությունը կարող է գլոբալ ազդեցության մաս կազմել, որը և փոխում է կյանքը: Մի իրադարձություն` ավազի մի հատիկ ծովում, որը մարդ է կերտում: Իրադարձությունները միասին են փոխում մարդուն, և յուրաքանչյուրն իր հերթին փոխում է մարդու առօրյա գոյությունն ու կերտում բնավորությունը: Սակայն դրա համար ժամանակ է ծախսվում:
Օրինակ՝ այսօր ես պատմում էի իմ տպավորությունների մասին, Հայաստանի մասին, համեստության, սիրո, պատմության, հայ ժողովրդի եռանդի մասին, որը ես ոտքերովս եմ զգացել: Այդ էներգիան ինձ ոգեշնչել է ու մխրճվել հոգուս ու գիտակցությանս մեջ:
Ես իմ էվոլյուցիոն զարգացման պտուղն եմ ու դեռ աճում եմ, սովորում, ես այսօր էլ եմ երեխա, փոքր երեխա: Ձեր առաջ կանգնած եմ բաց հոգով, որպեսզի մի բան էլ ձեզնից սովորեմ: Ես եկել եմ հանդիպելու նրանց, ովքեր կազդեն իմ մտածելակերպի ու աշխարհընկալման վրա:
Փորձում եմ երջանիկ լինել…
— Ինչպե՞ս ծնվեց Ջիբութիի հայտնի լուսանկարը, կպատմե՞ք ստեղծման պատմությունը:
— Կարմիր ծովի ափին էր, Ջիբութի քաղաքում: Այնպիսի տպավորություն էր, թե լուսանկարում եմ մեզ բոլորիս` ինձ, քեզ, մեր քույրերին ու եղբայրներին:
Պատմությունը սա է՝ միգրանտները փորձում են կապ հաստատել հարազատների հետ:
Տանը լինելու ցանկությամբ ենք փորձում սփոփանք ու հավասարակշռություն գտնել: Հենց տունն է, որ էներգիա է հաղորդում, հոգեպես հանգստացնում է քեզ ու հույս ներշնչում: Լուսանկարում Սոմալիի բնակիչներ են, փորձում են ազդանշան «բռնել», նկարը պատկերում է մեզ բոլորիս՝ մարդկության խաչմերուկում կանգնած, որտեղ մենք ինքներս մեզ հարց ենք ուղղում կյանքի իմաստի ու կարևորության մասին, որտեղ հատվում են պատերազմի, չքավորության, տեխնոլոգիաների ու հաղորդակցման սահմանները:
— Ի՞նչ խորհուրդ կտաք սկսնակ լուսանկարիչներին:
— Ինձ համար ամենամեծ մարտահրավերը չհանձնվելն էր: Խորհուրդ եմ տալիս երբեք չհուսահատվել, և այդ խորհուրդը միայն լուսանկարիչների համար չէ: Դու պետք է անչափ սիրես քո գործը, պարզապես հմայված լինես դրանով:
Ես սկսել եմ բոլորի պես՝ դժվարությունները, հուսահատությունն ու սեփական անձը հաղթահարելով: Այսօր դուք գրեթե ամեն ինչ ունեք: Ստեղծե՛ք ու մի՛ վախեցեք սխալվելուց: Աշխատեք ձեզ վրա ու աճեք՝ ամեն օր նոր բան բացահայտելով:
