ԵՐԵՎԱՆ, 19 մարտի — Sputnik. Պետք է շատ զգույշ լինել մարդու հոգեկան աշխարհի հետ, որովհետև այն կառավարում է ամբողջ վարքը, մտքերը, պետք լինել ուշադիր և մարդաուղղված, կարծում է ՀՀ պետական կառավարման ակադեմիայի կառավարման հոգեբանության ամբիոնի վարիչ, պրոֆեսոր Ռուբեն Աղուզումցյանը:
«Հայերն այդ փորձը ձեռք բերեցին երկրաշարժից հետո: Եղան նաև վթարներ, և հայ հոգեբանները սովորեցին աշխատել այդօրինակ իրադրություններում»,- ասաց Աղուզումցյանը:
Ըստ նրա՝ կարևոր է հատկապես առաջին փուլը, քանի որ շոկային փուլում շատ դժվար է ազդել մարդու վրա, որովհետև նա բոլորովին ուրիշ իրադրությունում է գտնվում, ուրիշ հուզական վիճակում: Այդ պատճառով շատ կարևոր է մարդու նկատմամբ ուշադիր լինել հենց առաջին փուլում: Պետք է մարդուն խոսեցնել, որ իր մեջ կուտակածը դուրս հանի, այլապես հույզերը կարող են և՛ հոգեբանական, և ֆիզիոլոգիական վնաս հացնել:
«Հոգեբանները պետք է կարողանան խոսեցնել մարդուն և լսել նրան, հատկապես լսել. դա շատ կարևոր է, որովհետև երբ մարդը խոսում է իր ապրումների մասին, նրա վիճակն ավելի է թեթևանում»,- վստահեցրեց հոգեբանը:
Կան մարդիկ, ովքեր այնքան ուժեղ են գտնվում, որ կարողանում են հաղթահարել ցավը, սակայն սովորաբար երբ առաջին ցնցումն անցնում է, ցավի զգացողությունն ավելի է սրվում, հաճախ դա հանգեցնում է ինքնամեղադրանքների, ապատիայի:
Ռուբեն Աղուզումցյանը խորհուրդ տվեց «ինքնակերությամբ» չզբաղվել և անպայման դիմել մասնագետի:
«Իրադրությունը շատ հաճախ ավելի հզոր է լինում, քան մեր մտքերն ու մեր հնարավոր մոտեցումները: Երբ դու գիտակցում ես, որ քո մեղքը տվյալ դեպքում մեծ չէ կամ ընդհանրապես չկա, արդեն այլ կերպ ես մոտենում քո հույզերին, զգացմունքներին: Հոգեբանը կօգնի ակտիվացնել գիտակցությունը»,- ասաց հոգեբանը:
Նա վստահեցրեց, որ նման իրավիճակներում հուզական դրսևորումների ժամանակ պետք չէ ամաչել լացից, որովհետև դա բոլորովին էլ թուլության նշան չէ:
«Ամաչել պետք չէ, որովհետև դրանով ավելի ենք բարդացնում մեր վիճակը: Պետք չէ ամաչել խոսելուց, որովհետև, երբ խոսում ես քո խնդիրների մասին, հաճախ հասկանում ես, որ միայնակ չես, այդօրինակ խնդիրներ ունեն նաև ուրիշները, և փոխում ես քո վերաբերմունքը»,- ասաց Ռուբեն Աղուզումցյանը:
Հոգաբանը խորհուրդ տվեց շատ շփվել և օգտվել ամենահզոր միջոցից՝ զբաղվել մի գործով, որը կշեղի ուշադրությունը:
«Հիմնականում ուշադրության կենտրոնացումն է հանգեցնում նրան, որ մենք բարդացնում ենք իրադրությունը, կենտրոնանում ենք մի հարցի վրա, և համապատասխան միտքը սկսում է տանջել մեզ, դեպրեսիոն հետապնդող մտքեր առաջացնել: Այդ մտքերի հետ շատ ավելի բարդ է պայքարել: Պետք չէ հասցնել դրան»,- նշեց հոգեբանը:
Դոնի Ռոստովի օդանավակայանում տեղի ունեցած ավիավթարից հետո փրկարարներին ու իրավապահ մարմնի աշխատակիցներին զուգահեռ աշխատում են նաև հոգեբանները: Ինքնաթիռի ողջ անձնակազմն ու բոլոր ուղևորները զոհվել են, ու նրանց հարազատներն ու ընկերներն այս պահին հոգեբանական օգնության կարիք ունեն: Շաբաթ օրը, վաղ առավոտյան տեղի ունեցած ողբերգության լուրը հուզել ու ցավ է պատճառել բոլորին: Մարդիկ գնում են օդանավակայան ու ծաղիկներ տանում իրենց հետ:
