ԵՐԵՎԱՆ, 18 մարտի — Sputnik. Ռոբերտ Էլիբեկյանի անհատական ցուցահանդեսը բացառիկ էր նաև նրանով, որ հյուրերի շարքում մեծանուն արվեստագետներ կային՝ Արտավազդ Փելեշյան, Տիգրան Մանսուրյան: Եվ հանրությունն, իսկապես, վայելեց եռամիասնությունը՝ կինոյի, երաժշտության ու գեղանկարի երեք Վարպետների:
«Արտացոլումներ». Ռոբերտ Էլիբեկյանն այս խորագիրն էր ընտրել իր անհատական ցուցահանդեսի համար: Ամփոփել էր իր ստեղծագործության մի քանի տասնամյակը։ Արվեստաբանների ավագ ու միջին սերունդը հետադարձ հայացքով գնահատեց նկարչի կեսդարյա ճանապարհը: Նրանք համակարծիք էին. Էլիբեկյանը նույնն է, ինչ 30-40 տարի առաջ: Այն կերպը, ոճը, էներգետիկան, վառ գույների բռնկուն ներդաշնակությունը, որ հատուկ է էլիբեկյանական արվեստին, նույն ուժգնությամբ հորդում է կտավներից նաև այսօր:
Ցուցահանդեսը երկար սպասված առիթ էր, որպեսզի հանդիպեն գեղանկարչի ու արվեստասերի հայացքները, ավելին` կողք կողքի կանգնեն Արտավազդ Փելեշյանը, Տիգրան Մանսուրյանն ու Ռոբերտ Էլիբեկյանը: Չափազանցություն չի լինեի, եթե ասենք, որ հատկապես երիտասարդ սերունդը մտավորականության նման սերուցք վաղուց չէր տեսել, չէր զգացել նման մեծությունների ներկայությունը վայելելու հաճույքը: Սա այն դեպքն էր, երբ ցուցահանդեսը միայն ցուցահանդես չէր, այլ արվեստով ու պատկառելի անհատականություններով լցված մթնոլորտ, տրամադրող միջավայր:
Ռոբերտ էլիբեկյանն խոսել առանձնապես չի սիրում, մանավանդ՝ իր ստեղծագործությունների մասին: Բայց այս անգամ «Արտացոլումներ» խորագիրը լիարժեք արտացոլում էր նաև նրա ոգևորությունը, բարձր տրամադրությունն ու հույզերը:
«Մուսան հորինել են, ներշնչանքը՝ նույնպես». Ռոբերտ Էլիբեկյան
Ես չունեմ սիրած կամ չսիրած գույն, որովհետև թատրոնում ու կինոյում եմ աշխատել, իսկ այնտեղ բոլոր գույներն էլ անփոխարինելի են, թեև կտավն էլ նույնն է պահանջում:
Մենք հրաշալի ազգ ենք։ Հավատացեք` հին ու անիմաստ հեքիաթներ են, երբ մեծահասակներն ասում են՝ մեր սերունդն ուրիշ էր, տաղանդավոր էր: Ո՛չ, համաձայն չեմ. հիմա տաղանդավոր երաժիշտներ, նկարիչներ շատ կան, պարզապես պետք է տեսնել նրանց, նկատել: Սովետական տարիների արվեստն ու հիմիկվանը նո՞ւյնն է, իհարկե՝ ոչ: Այս ազատությունը, պաթոսից ձերբազատված արվեստը, որ ստեղծվում է մեր նոր ժամանակներում, այն տարիներին կա՞ր, իհարկե՝ ոչ: Թեև պետք է ասել, որ Հայաստանը Կրեմլի պատերից հեռու է, ու նույնիսկ սովետական ժամանակներում ստեղծում էր ազատ արվեստ: Ազատության մեջ է ծնվում իրական իրականությունը: Ես ձեզ եմ մատուցում ի՛մ իրականությունը և ուզում եմ, որ դուք մուտք գործեք իմ իրականություն: Այնտեղ մուսաներ, ներշնչանք չկա. դրանք հորինել են մարդիկ: Ինձ համար մուսաներ չկան: Կան գույներ, կա իմ իրականությունը:
«Պետք է երկրորդ անգամ գամ` հիանամ». Տիգրան Մանսուրյան
Այս ցուցահանդեսը մշակութային իրադարձություն է: Ռոբերտը մեր երկրի գեղանկարիչների գերդաստանից է: Մենք վայելում ենք այս իրադարձությունը, մեկս մյուսիս, բայց կոնկրետ ես մեկ անգամ էլ այստեղ գալու կարիքն ունեմ: Գամ, հանգիստ անցնեմ բոլոր նկարների կողքով, նայեմ, հիանամ: Ես հիշում եմ, որ Ռոբերտը մատենադարանում էլ ունեցավ ցուցահանդես, դարձյալ հրաշալի էր, բայց «Գաֆեսճեանի» այս սրահը յուրահատուկ մթնոլորտ է ստեղծում, ու Էլիբեկյանի նկարներն առանձնահատուկ ընդգծվածություն են ձեռք բերել այստեղ: Այստեղ ուրիշ հմայք կա: Այսօր մեծ շփումների, աննախադեպ հանդիպումների օր է:
Արտավազդ Փելեշյանը միայն մեկ բառ ասաց` հոյակապ է
Արտավազդ Փելեշյանն այդ օրն էլ լռեց: Լրագրողների՝ նրան հարցազրույցի հրավիրելու ջանքերն ի դերև ելան: Վարպետը դիտեց բոլոր նկարները: Էլիբեկյանական գույների մասին ասաց. «Այսօր, թե մի քանի տասնամյակ առաջ, Էլիբեկյանը նույնն է: Սովետական տարիների՞ն է նկարել, թե՞ երեկ, անմիջապես զգում ես, որ նա չի փոխվել»:
Էլիբեկյանի բարձր արվեստը
«Էլիբեկյանի արվեստը չի դադարում զարմացնել մեզ, մենք հիմա հաղորդակցվում ենք նրա ոգու հետ: Նա շարունակում է նորանոր կտավնեով հարստացնել մեր գեղանկարչությունը: Նրա կտավները զարդարում են ոչ միայն հայաստանյան, այլև արտերկրի ցուցասարահներն ու հավաքածուները: Էլիբեկյանը բացում ու բացահայտում է ժամանակակից մարդու ներաշխարհը, հույզերը, զգացումները, և դրանով նա ավելի անկեղծ ու անմիջական է դառնում յուրաքանչյուրիս համար: Նրա արվեստը խորհրդավոր է: Եթե փնտրելու լինենք այդ արվեստի ազգային ակունքները, ապա դրանք կգտնենք մեր միջնադարում»,- նկատեց Գարեգին Չուքասզյանը:
Նկարիչ Հաղթանակ Շահումյանն էլ գաղտնիքներ տեսավ
ցուցահանդեսում.
«Գաղտնիքներ կան այս արվեստում, ու հենց դրանով են առանձնանում այս կտավները: Եթե արվեստը գաղտնիք չունեցավ, ուրեմն անհետաքրքիր է: Էլիբեկյանը բարձր արվեստ է ստեղծում: Նախորդ դարը բերեց նկարիչների առաջին սերնդին՝ Մինաս Ավետիսյան, Հենրիկ Սիրավյան, եկավ երկրորդ սերունդը՝ Էլիբեկյան, Շիրազ, ու կերտվեց գեղարվեստի Ոսկեդարը: Զարմանալիորեն նույն բարձր որակն էր արվեստի ու գիտության բոլոր բնագավառներում, անգամ հասարակությունն էր բարձրաճաշակ: Երջանիկ ժամանակներ:
Փորքիկ տեղեկանք
Ռոբերտ Էլիբեկյանի ստեղծագործություններն ընդգրկված են Մոսկվայի Տրետյակովյան պատկերասրահում, Վենետիկի Մխիթարյան միաբանության թանգարանում, Սպիտակ տան, Ելիսեյան պալատի հավաքածուներում, Նյու Ջերսիի թանգարանում: Գեղանկարչի բեմական ձևավորումներով մի քանի տասնյակ ներկայացումներ են ստեղծվել թե՛ Հայաստանում, թե՛ արտերկրում:
