ԵՐԵՎԱՆ, 12 մարտի — Sputnik. Հայաստանի պատմության թանգարանի խորհրդի նախագահ Անելկա Գրիգորյանը նշեց, որ ցուցահանդեսի ամենահին նմուշը 500 հազար տարեկան է: Դրանք քարե կացինների ծայրերն են: Կան նաև ավելի «նոր» ցուցանմուշներ: Օրինակ` մ.թ.ա. XXII դարի Քարաշամբի արքայական դամբարանի բացառիկ արծաթե գավաթը:
«Աշխարհում նման ընդամենը 3 գավաթ է մնացել: Մեկը` Վրաստանում: Եվս մեկը կար Սիրիայում: Սակայն պարզ չէ` պահպանվել է այն, թե ոչ», — պատմեց Անելկա Գրիգորյանը:
Գավաթը բացառիկ է իր զարդանկարներով, որոնք կարող են շատ բան պատմել չորսուկես հազար տարի առաջ ապրած հայերի նախնիների կյանքի մասին: Արծաթե անոթի մակերեսին վարպետորեն պատկերված են որսորդության, պատերազմի, հաղթանակի խնջույքի ու առաջնորդի մեծարման դրվագներ:
Յուրաքանչյուր ցուցանմուշ ունի ինչպես կիրառական նշանակություն, այնպես էլ խորհրդավոր իմաստ: Օրինակ` Գրիգորյանի խոսքով, մեծ մոգական ուժ ուներ օջախը: Դրա վրա արված պատկերներն ու նախշերը պատահական չեն: Դրանք պատկերում են երկնքից ուղարկված կրակի պաշտամունքը:
«Օջախը խորհրդանշում էր արևը, այդ իսկ պատճառով այն բնակարանի կենտրոնում էր գտնվում», — ասաց նա:
Ոչ պակաս խորհրդանշական են նաև հին կարասները:
«Մեր նախնիները կարասը պատկերացնում էին որպես եռամաս կենդանի էակ: Ի դեպ, անոթը կնոջ, նախամոր, կնոջ աստվածության խորհրդանիշն էր: Դրանք միշտ ուղեկցում էին հանգուցյալներին դեպի հանդերձյալ կյանք: Երեք անոթները երեք «երկինքներն» են` ամենամեծը «վերին» երկինքն էր, որը չի երևում, միջինը` այն երկինքը, որը մենք կարող ենք տեսնել, և ամենափոքրը խորհրդանշում է հողի վրա իջնող ջրերը», — պատմեց Անելկա Գրիգորյանը:
Ցուցահանդեսին ներկայացված են Ուրարտուի ժամանակաշրջանի ցուցանմուշներ: Դրանք սեպագիր արձանագրություններն են, զենքերը, զինվորների ու աստվածների բրոնզե արձանիկները: Մի մեծ սրահ հատկացված է հին գորգերի ու տարազի ցուցադրմանը:
Սակայն ցուցահանդեսում հատուկ տեղ են գրավում քրիստոնեական ցուցանմուշները: Հայաստանն առաջին քրիստոնյա երկիրն է: Ցուցահանդեսի ամենաթանկարժեք մասունքը 1746 թվականի Սուրբ Գևորգի մասունքով մեծ խաչն է:
«Կան նմուշներ, որոնք առաջին անգամ են ցուցադրվում: Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնից մենք այստեղ ենք բերել մի ձեռագիր, որը ստեղծվել է Երուսաղեմում XIV դարում: Այնտեղ IV դարից հայկական համայնքներ են ձևավորվել, և արդեն VII դարում Երուսաղեմի հայ եկեղեցու արքեպիսկոպոսը ստացել է պատրիարքի տիտղոս: Եվ այսօր Երուսաղեմում կարևոր դեր է խաղում հայկական եկեղեցին», — ասաց Տեր Ասողիկ քահանա Կարապետյանը:
«Հայաստան. լինելիության առասպելը» ցուցահանդեսը բաց կլինի մինչև հունիսի 13-ը:
