Դիանա Հարությունյան, Sputnik.
Սուսաննային նայելով երբեք չես ասի, որ նա այնքան մոտ է կանգնած եղել մահին, որ հնարավոր չէ պատկերացնել: Թեև բավական է մի քանի բառ, ու հասկանում ես, որ գործ ունես մարդու հետ, ով հստակ գիտի՝ ինչ է ուզում այս կյանքից ու ինչ կարող է տալ ինքը կյանքին, որին, թվում էր, ստիպված պիտի լիներ հրաժեշտ տալ տարիներ առաջ: Պատմում է առանց ավելորդ հուզականության, խաղաղ.
«Մի օր լողանալիս սեղմեցի կուրծքս ու զգացի: Միանգամից զգացի, որ մի բան այն չէ ու չգիտեմ որտեղից, բայց հաստատ իմացա, որ լուրջ է: Գնացի բժշկի ու հաստատվեց` կրծքագեղձի քաղցկեղ: Գոյացությունը չարորակ էր: Բայց կանգնած լինելով մահվանն այդքան մոտ, որոշեցի ուղիղ նայել աչքերին ու ապրել: Բարեբախտաբար, շուտ հայտնաբերեցի, համապատասխան բուժում ու հիմա, ինչպես տեսնում եք, ձեր առջև եմ: Միֆ չէ, կանխարգելումը ամենալավ բուժումն է: Պետք է իմանալ, լավ իմանալ՝ ինչպես ինքնազննում կատարել, երբ գնալ բժշկի»։
Գործնական հագուստով, կարմիր շրթներկով: Սուսաննան հիմա եռյակ տղաներին է մեծացնում: Տղաները շատ սպասված էին. ամուսնության 10-րդ տարում էին ծնվել: Ծնվել էին, երբ բժիշկները բացառել էին մայրանալու հնարավորությունը: Հիվանդությանը հաղթելուց հետո, թերևս, նրանք միակն էին, որոնց նկատմամբ վերաբերմունքի վերաարժևորում տեղի չունեցավ: Իսկ ընդհանրապես նրա կյանքում փոխվեց ամեն բան: Սուսաննան կյանքն ավելի սիրեց ու որոշեց` չկա ավելի կարևոր բան, քան ուրիշներին օգնելը, որ մենակ չմնան մահվանն հանդիման, ավելին՝ որ ապրեն:
«Սկսեցի ինքս թռուցիկներ պատրաստել, տեղեկատվական գրքույկներ գրել ու տարածել: Ամենամեծ բացը իրազեկվածության պակասն է: Հիմա, երբ բժշկագիտությունը հսկայական քայլերով է առաջ գնում, մարդկանց դեռ թվում է, թե քաղցկեղը անհաղթահարելի է, վերջ, դատավճիռ է: Բուժման ընթացքում էլ շատերը հիասթափվում են, հուսահատվում: Ես հաստատ եմ ասում` շուտ կանխարգելեք ու կփրկվեք: Հետո պետք չէ դժբախտությունը միայնակ տանել, պետք չէ դրանից ամաչել: Դու մենակ չես. համերգը, որ կազմակերպում ենք, այդպես է կոչվում: Իրականում ոչ այդքան տոմսերի վաճառքից գոյացած գումարն է կարևոր, որքան հիվանդության դեմ պայքարող կանանց համախմբելը: Իսկ համերգից գոյացած գումարը կգնա անապահով հիվանդ կանանց բժշկական ծախսերը հոգալուն»:
Սուսաննա գիտեր, որ իրեն սպասում են: Սա ամենակարևոր փուլն է՝ հիվանդության հայտնաբերում, բուժում: Սպասում են առողջ մայրիկին երեխաները, սպասում են առողջ կնոջն ամուսինները, հայրերն ու մայրերը: Սպասում են աշխատավայրում, ուր հիվանդությունը հաղթահարելուց հետո բոլորովին ուրիշ եռանդով են մտնում: Կարևոր է իմանալ, որ դեռ առողջների շարքից քեզ չեն հանել:
Ապրել հնարավոր է. Սուսաննա Սերոբյանը գիտի սեփական օրինակով: Նա այդ ճանապարհը պատրաստ է ցույց տալ բոլորին ու անընդհատ: Կյանքը ուրիշ գույն է ստացել հիմա ու կարող է այդպիսին լինել անգամ, երբ քաղցկեղ ախտորոշումը միանգամից է շուռ տալիս կյանքդ:
Հ.Գ. Հայաստանում կրծքագեղձի քաղցկեղը համարվում է կանանց շրջանում ամենատարածված հիվանդությունը: Աշխարհում, այդ թվում Հայաստանում, կրծքագեղձի քաղցկեղ է հայտնաբերվում յուրաքանչյուր 14-րդ կնոջ մոտ: Լավագույն բուժումն առայժմ համարվում է կանխարգելումը: Կանխարգելել հնարավոր է վաղ հայտնաբերման դեպքում: Վաղ հայտնաբերում հաստատ հնարավոր է: Պետք է պարզապես գոնե տարին մեկ անգամ գնալ բուժզննման:
