Լաուրա Սարգսյան, Sputnik.
88-ամյա Ժիրայր պապի առավոտը տարվա տարբեր եղանակներին տարբեր ժամերի է սկսվում. ամռանը՝ ութին-իննին, ձմռանը՝ կեսօրից ոչ շուտ:
Փոքրիկ սենյակի պատերը սև ու մոխրագույն գլխարկներով են պատված: Սենյակից սոսնձի հոտ է գալիս, և կարի մեքենայի թխկթխկոցը ժամանակ առ ժամանակ ընդհատվում է հին ժամացույցի զարկերով: Արհեստանոց մտնելուց հետո նախ պետք է բարձր ձայնով կանչել վարպետին: Արդեն տասը տարի է՝ ուստա Ժիրիկը լավ չի լսում, սակայն հիշողությունը նրան չի դավաճանում:
«1942թ.-ին մենք մի քանի տղաներով ձեռնոց էինք կարում և ուղարկում ռազմաճակատ՝ զինվորներին: Ծանր պատերազմական տարիներից հետո, երբ Խորհրդային Միությունը սկսեց վերականգնվել Հայրենական մեծ պատերազմի կրած հարվածներից, ես զբաղվեցի գլխարկներ կարելով»,- պատմում է Ժիրայր պապը:
Հետո լռում է ու քթի տակ ինչ-որ երգ երգում՝ թաշկինակով սրբելով ակնոցի ապակիները:
«Ինձ շատերն են նկարել և իմ մասին շատ են գրել: Մի անգամ թոռս զանգեց Ամերիկայից ու ասաց՝ պա՜պ, քեզ հեռուստացույցով եմ տեսել»:
Ժիրայր պապը կրկին ընկավ մտորումների գիրկը, հնարավոր է՝ հիշում էր անցած տարիները, բայց այդ մասին խոսել չէր ուզում:
Ավելի ուշ շրջակայքում աշխատող գործընկերներից իմացանք, որ վարպետն այստեղ աշխատում է 59 տարի: Նրան բոլորը լավ գիտեն՝ իր գործի վարպետն է: Պարզվեց, որ այն վայրում, որտեղ մնացել է միայն Ժիրայր պապը, նախկինում վարպետների խումբ է աշխատել՝ ոսկերիչներից մինչև կոշկարարներ:
Մեր հեռանալուց առաջ Ժիրայր պապն ասաց. «Որքան կարող եք, աշխատեք: Այն օրը, երբ մարդը դադարում է աշխատել, մահանում է: Դրա համար էլ մինչև հիմա աշխատում եմ»:
Գլխարկները հնում շքեղություն էին համարվում, և գլխարկների միջոցով կարելի էր որոշել, թե մարդը ինչ դասի է պատկանում: Կտորի որակից կարելի էր հասկանալ՝ մարդը հարուստ է, թե աղքատ: Գլխարկը կրելու ձևից կարելի էր պատկերացում կազմել տոհմածառի, դաստիարակության, սովորույթների, վարվելակերպի մասին:
Մարդկության պատմության փոփոխությանը զուգահեռ փոխվել են նաև գլխարկները:
Գլխարկ կրելը նորաձև է դարձել: Երևանում կարելի է հանդիպել ոչ միայն լայնեզր գլխարկներով կանանց, այլ նաև տղամարդկանց, որոնց համար գլխարկը նույնպես նորաձև աքսեսուար է դարձել:
