ԵՐԵՎԱՆ, 7 փետրվարի- Sputnik. Միջին տարիքի և տարեց տղամարդկանց, ինչպես նաև որոշ կանանց ճաղատացման պատճառն այն է, որ մեր գլխի վրա մազ «արտադրող» ցողունային բջիջներն աստիճանաբար վերածվում են մաշկի բջիջների, գրում է ՌԻԱ Նովոստին՝ հղում անելով Science ամսագրում տպագրված հոդվածին:
«Մենք բոլորս լավ գիտենք, որ մեր մարմնի ծերացմանը զուգընթաց մազերն աստիճանաբար նոսրանում են: Սակայն մենք պատկերացում չունեինք, թե այդ գործընթացն ինչպես է տեղի ունենում մոլեկուլյար և բջջային մակարդակով»,- ասել է Չեն Մի Չոնը Հարավային Կալիֆոռնիայի համալսարանից:
Կոլորադո նահանգի Բոուլդերի համալսարանի գիտնական Ի Ժույն ու նրա գործընկերները բացահայտել են տղամարդկանց ճաղատացման պատճառը և, փորձեր անելով մկների մաշկի մազարմատների բջիջների հետ, գտել են այն մեխանիզմը, որը բացատրում է տարեց հասակում մազերի նոսրացման պատճառը:
Ինչպես բացատրում են գիտնականները, բոլոր կաթնասունների մազարմատներն իրենց մեջ պարունակում են հատուկ ցողունային բջիջներ, որոնք նոր մազերի աճի «պատասխանատուներն» են և որոնք կարողանում են անցում կատարել մի ռեժիմից մյուսը՝ հանգստի փուլ, երբ մազերը հասել են «անհրաժեշտ» երկարության, և աճի փուլ, երբ օրգանիզմը պետք է մորթու նոր շերտ կամ մազածածկույթ աճեցնի:
Գիտնականները փորձել են ստիպել բջիջներին արագացնել մի ռեժիմից մյուսն անցնելու ռեժիմները՝ հեռացնելով և միացնելով տարբեր գեներ: Այդ գիտափորձերի ընթացքում նրանք նկատել են, որ նման փոխարկիչ է Foxc1 գենը, որն ակտիվ է մազերի աճի ժամանակ և լիովին միանում է հանգստի փուլի ժամանակ՝ մակերեսին հատուկ էպիգենետիկ նշաններ հայտնվելու շնորհիվ:
Գենետիկները ստուգել են, թե ինչ տեղի կունենա, եթե արգելափակեն այդ գենի աշխատանքը՝ վնասելով այն կամ չեզոքացնելով այն: Դա հանգեցրել է անսովոր արդյունքների. ի սկզբանե գիտնականները ենթադրել են, որ ցողունային բջիջները մազարմատներում կմահանան ապոպտոզի միացման հետևանքով, որը բջիջի ինքնասպանության գետենտիկ ծրագիր է, բայց դա տեղի չի ունեցել:
Դրա փոխարեն բջիջները որոշել են փոխակերպվել և վերածվել են մաշկի սովորական բջիջների՝ մազարմատին զրկելով նոր մազ արտադրելու հնարավորությունից: Դա տեղի է ունեցել այն պատճառով, որ Foxc1 անջատումը խափանումներ է առաջացրել գենի և COL17A1 ապիտակուցի աշխատանքում, որոնք ցողունային բջիջները միացնում են մազարմատի պատին, ինչը ստիպել է նրանց փոխել «զբաղվածության ոլորտը» այն բանից հետո, երբ COL17A1-ը դադարել է պահել նրանց:
Ինչպես կարծում են հոդվածի հեղինակները, այդ գործընթացի պատճառով է, որ մարդիկ աստիճանաբար կորցնում են մազերը և շատ տղամարդիկ ճաղատանում են միջին տարիքում, երբ նրանց ցողունային բջիջների ռեգեներատիվ հատկությունները սկսում են նվազել: Համապատասխանաբար, COL17A1 աշխատանքին աջակցելը կարող է օգնել, որ ճաղատացումը դադարի և տարեցներն էլ խիտ մազածածկույթ ունենան:
