Անի Լիպարիտյան, Sputnik.
Թվում է՝ ոչինչ չի խախտի լռությունը, միջանցքները վերջ չեն ունենա… Խարբերդ գյուղի մանկատան սենյակներից մեկում հաշմանդամի սայլակներին նստած երեխաների հայացքներում տխրությունն է ծվարել, չասված խոսքերը:
Սրանք այն երեխաներն են, որոնք չեն կարողանում խոսել և ընդհանրապես գրեթե ոչինչ անել չեն կարողանում: Անպաշտպան ու անօգնական հայացքներից կոկորդդ սեղմվում է:
Սպիտակ պատերի ու կիսամթի մեջ
Տղաներից մեկը բարձրաձայն ու անդադար լալիս է: Անկախ քեզանից պատճառ ես փնտրում՝ երևի սպիտակ պատերն են ճնշում, երևի մորն է կարոտել… Գուցե չարժե՞ր նրանց երկար ժամանակ նույն սենյակում թողնել:
Հաջորդ սենյակում, որտեղ երգող թութակները ոչ մի վայրկյան չեն լռում, ավելի մեղմ հիվանդություն ունեցող երեխաները կավագործությամբ են զբաղված:Սաներից մեկը անդադար նույն պատկերներն է ստեղծում կավից ` տուն, մարդուկներ, ավտոմեքենա:
Արտյոմը լսողական ու մոտորիկայի հետ կապված խնդիրներ ունի, սակայն մարդկանց հետ շփվում է աչքերով: Ժպտում է, ցույց տալիս, որ ամեն ինչ հասկանում է:
Ժամանակակից մասնագետները վստահեցնում են, որ կավաթերապիան դրական ազդեցություն է ունենում մանկական ուղեղային կաթված, աուտիզմ ու այլ խնդիրներ ունեցող երեխաների վրա: Հոգեբանները պնդում են, որ ագրեսիվ վիճակում գտնվող անձը, կավի հետ խաղալով, իր զգացմունքներն արտահայտելու միջոց է գտնում, անվստահ մարդիկ սովորում են վերահսկել իրավիճակը, իսկ շարժուն ու անհանգիստ անձինք կարողանում են կենտրոնանալ:
Հրաշագործ կավը
Աշխատասենյակը մի քանի ժամով մեծ արհեստանոցի է վերածվում: Երեխաների պատրաստած աշխատանքները կախված են պատերից, հոգատարությամբ շարված են դարակների վրա:
Ամենաակտիվ ու տաղանդավոր վարպետի անունը Համլետ է. նա կավե կուժ է պատրաստում: Խեցեգործության ուսուցիչը պատմում է, որ սկզբում նույնիսկ ձեռք չէր տալիս կավին, ասում էր՝ կեղտ է: Հետո մի անգամ վարպետի հետ արձանիկ սարքեց ու ժամանակի ընթացքում դարձավ ամենալավ աշակերտներից մեկը:Դասարանում 60 երեխա կա, բոլորն էլ ջանք ու եռանդ չեն խնայում, որ իրենց սարքածն ամենալավը լինի, այլ հարց է, որ շատերի մոտ այնքան էլ լավ չի ստացվում: Երեխաներից ոմանք պարզապես խաղում են կավով:
Իսկ նրանք երբեք չեն կարողանա իրենց ձեռքը կավ վերցնել
Խարբերդի մանկատանը տարբեր հիվանդություններով ու արատներով երեխաներ կան, մեծ մասը՝ հենաշարժողական խնդիրներով:
Ասում են՝ «մի՛ դատիր, որ չդատվես», սակայն անհնար է չզարմանալ, թե ինչպես են ծնողները կարողանում իրենց կարիքն ունեցող սեփական երեխաներին լքել ու հավերժ դժբախտ դարձնել: Այն երեխաներին, որոնց այնքան շատ է պետք հոգատար ու անփոխարինելի ծնողական խնամքը:
Որոշ ծնողներ իրենց երեխաներին շաբաթը մեկ են այցելում, ոմանք՝ ամիսը մեկ, տարին մեկ, շատերն էլ ընդհանրապես մոռացել են նրանց գոյության մասին:
Վերջին տարիներին գիտնականները, մանկավարժները, դաստիարակներն ու տարբեր մասնագետներ վատ մտքերը ցրելու, ինքնազգացողությունը լավացնելու և լարվածությունից ազատվելու համար սկսել են թերապիայի տարաբնույթ ձևեր ուսումնասիրել և կիրառել պրակտիկայում: Իսկ մանկատներում ապրող հաշմանդամ երեխաներն այնքա՜ն ունեն դրանց կարիքը: Նրանք առանց այդ էլ զրկված են առօրյա ուրախություններից, ծնողների ու ընկերների հետ մշտական շփման հնարավորությունից:
Կարևոր չէ, թե մանկավարժներն ինչ միջոցներով են փորձում երեխայի ժպիտը վերադարձնել: Կարևորը՝ երջանկություն կա, պարզապես այն պետք է գտնել, զգալ ու ոչ մի կերպ բաց չթողնել ձեռքից, իսկ երջանկության անունը սեր է:
