ԵՐԵՎԱՆ, 23 հունվարի — Sputnik, Դավիթ Գալստյան. Հայաստանը կարող է ԵՏՄ-ի հնարավորություններն օգտագործել ճգնաժամի պայմաններում տնտեսությունը վերականգնելու համար, կարծում են հայ տնտեսագետները:
ԵՏՄ-ին անդամակցելուց հրաժարվելը հավասարազոր կլիներ ինքնասպանության
Թեև ԵՏՄ-ն գտնվում է կայացման փուլում ու դեռ թույլ կողմեր ունի, այնուհանդերձ հետխորհրդային տարածքում, որպես տարածաշրջանային միություն, այլընտրանք չունի, կարծում է տնտեսագետ Թաթուլ Մանասերյանը:
Նա նշում է, որ անկախության 25 տարում երկիրն անդադար փորձել են մեկուսացնել ու հեռու պահել տարածաշրջանային խնդիրներից:
«Տնտեսական ու քաղաքական առումով հանցագործություն կլիներ հրաժարվել նման միության անդամակցությունից», — ասաց Մանասերյանը:
Փորձագետի խոսքով՝ 2015 թվականին շատ խնդիրներ կային, սակայն դա կայացման տարի էր, քանի որ հարաբերությունների նոր ձևաչափ է ստեղծվում, ու այդ գործընթցը դեռ պետք է շարունակվի:
Մանասերյանը նշեց, որ հետխորհրդային տարածքի բոլոր երկրներում, մասնավորապես նաև ԵՏՄ-ում գերգնաճ նկատվեց, ինչը պայմանավորված էր ածխաջրածնի արտահանման կախվածությունից:
«Ռուսաստանն ու Ղազախստանը պետք է դիվերսիֆիկացնեն տնտեսությունը: Պետք է պատրաստ լինել, որ նավթի գինը կարող է 25 դոլարից էլ իջնել: իսկ Հայաստանը ԵՏՄ երկրների համար կարող է օրինակ լինել կայուն արժույթի հարցում», — ասաց նա:
Բացի այդ, միության երկրների շարքում Հայաստանի կարևոր առավելություններից է այն, որ առաջատար է ՏՏ ոլորտում: Փորձագետը նաև նշում է Հայաստանի շահավետ դիրքերը գիտության ու շինարարության ոլորտներում:
Ստեղծված պայմաններում Մանասերյանն առաջարկում է գնել հումքը հետխորհրդային տարածքի այն երկրներից, որտեղ ազգային արժույթը արժեզրկվել է, վերամշակել այն Հայաստանում (դրանով իսկ խթանել վերամշակվող արդյունաբերության զարգացումը) ու վաճառել դոլարի ու եվրոյի գոտում առավելագույն շահույթ ստանալու համար:
Տնտեսական դժվարություններ
Հայաստանի պետական տնտեսագիտական համալսարանի տնտեսամաթեմատիկական մեթոդների ամբիոնի վարիչ, տնտեսագիտության դոկտոր, պրոֆեսոր Աշոտ Թավադյանն իր հերթին նշեց, թե ռուսական ռուբլու արժեզրկումը ինչպես կանդրադառնա հայկական տնտեսության վրա:
Նրա կարծիքով, Հայաստանի համար ամենալուրջ մարտահրավերը գնողունակության անկումն է Ռուսաստանում, իսկ մեր պատրաստի արտադրանքի ճնշող մեծամասնությունը հենց Ռուսաստան է արտահանվում:
Համընդհանուր բացասական իրավիճակը նաև դրամական փոխանցումների նվազման է հանգեցրել, ինչը զգալիորեն անդրադառնում է Հայաստանի տնտեսության վրա: Թավադյանը նշեց ևս մեկ գործոն, որը համաշխարհային միտում ունի, այն է գունավոր մետաղների գների անկումը: Համաշխարհային շուկայում պղնձի գինը նվազել է 23 տոկոսով (մեկ տոննայի դիմաց 6500 դոլարից մինչև 4300 դոլար):
«Դժվարությունները, որոնց բախվել է Հայաստանը, մեղմացան ԵՏՄ-ին անդամակցելու պահից՝ չնայած դժվար իրավիճակը հետաձգեց խոշոր ներդրումային նախագծերի իրականացումը», — ասաց Թավադյանը լրագրողներին:
Նրա խոսքով՝ Հայաստանը 30 տոկոս զեղչ ստացավ գազի համար, ինչը 130 մլն դոլար եկամուտ բերեց: Չնայած դեպի Ռուսաստան արտահնվող ապրանքների ծավալը կրճատվեց 28 տոկոսով, սակայն եթե Հայաստանը ԵՏՄ-ի անդամ չլիներ, ու երկրի նկատմամբ լրացուցիչ մաքսային վճարներ ու սանիտարական սահմանափակումներ գործեին, ապա կորուստներն ավելի շատ կլինեին:
Ճգնաժամից դուրս գալու համար Թավադյանն առաջարկում է իջեցնել գազի ու նավթի գները, փոխհաշվարկներ կատարել ռուբլով: Երկրորդ քայլը պետք է լինի վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքի իջեցումը, որը Հայաստանում տարածաշրջանի երկրներից ամենաբարձրն է` 8,75 տոկոս:
Նրա խոսքով` դրամի փոխարժեքը տնտեսական իրավիճակի նկատմամբ կորցրել է իր զգայունակությունը, ինչը նույնպես բացասաբար է անդրադառնում տնտեսության վրա: Այս կապակցությամբ նա կոչ արեց մեխանիզմներ մշակել՝ արժույթների փոխարժեքի կտրուկ անկումից արտահանողներին ապահովագրելու համար:
Սակայն տնտեսագետը համոզված է, որ բոլոր այս քայլերն անարդյունավետ կլինեին առանց կոռուպցիայի դեմ լուրջ պայքարի: Նա բերեց Վրաստանի օրինակը՝ որպես կոռուպցիայի դեմ արդյունավետ պայքար մղած երկիր, որը ցածր կոռուպցիայի մակարդակ ունեցող 50 երկրի շարքում է:
