Գոհար Սարգսյան, Sputnik.
1920-ական թվականներին աղմկոտ Երևանում է հայտնվում 14-ամյա Մկրտիչը, ով գաղթել էր Արևմտյան Հայաստանի Մուշ քաղաքից: Անտուն ու անօթևան տղան մի կտոր հացի ու ծածկի համար սկսում է օգնել Մաշտոցի պողոտայում կառուցվող շենքերի շինարարներին: Հարևանությամբ էր ապրում Եղիշե Չարենցը, ում հետ փոքրիկ Մկրտչին բախտ վիճակվեց ծանոթանալ: Այդ մասին Sputnik Արմենիային պատմում է Մկրտիչ Ամիրխանյանի որդին՝ Աշոտը:
«Բոլորս էլ գիտենք, որ Չարենցը սիրում էր խմել: Ամեն անգամ երբ օրորվելով հասել է տան մոտ, գոչել է. «Մուկու՛չ, արի Հայոց մեծ բանաստեղծին տուն հանիր, թե չէ կընկնեմ»,-ժպիտով հոր պատմածն է հիշում Աշոտը:
Այն ժամանակ Մկրտիչ Ամիրխանյանը չէր էլ պատկերանում, որ դառնալու է հայտնի ու տաղանդավոր ինժեներ, աշխատելու է Երվանդ Քոչարի հետ: Ամիրխանյանն է կառուցել ու տեղադրել Քոչարի ստեղծած Սասունցի Դավթի արձանը: Քչերը գիտեն, որ ձուլման ընթացքում արձանի ձիու կուրծքը պայթել է:
«Քոչարը վրդովվել է՝ չիմանալով ինչ անել: Հայրս առաջարկել է մետաղական մի կտոր ավելացնել ձիու կրծքին: Դրա համար էլ ձիու կուրծքն ավելի ուռած է, քան արձանի մակետի վրա»,-ասում է Աշոտը:
Sputnik Արմենիային հնարավորություն ընձեռվեց տեսնել Սասունցի Դավթի արձանի նախնական տարբերակը, որի հիման վրա էլ կառուցվել է երկաթուղային կայարանի առջև կանգնեցված Երևանի խորհրդանիշ-արձանը:
Մկրտիչ Ամիրխանյանը Խանջյան փողոցում կանգնեցրել է նաև Երվանդ Քոչարի կերտած Վարդան Մամիկոնյանի արձանը: Ինժեներին դուր չի եկել, որ ձիու ոտքերից բարձրացող ամպակերտ փոշին կարճ է, այդ ձևով արձանը նման է «շաքարաքլորի», նա առաջարկում էր ավելի տպավորիչ ու հասկանալի դարձնելու համար «երկարացնել» այդ փոշին:
«Քոչարը չի ընդունել Ամիրխանյանի դիտողությունը: Այդ անհամաձայնությունից հետո նրանք այդպես իրարից նեղացած են մնացել»,-պատմում է Մկրտիչ Ամիրխանյանի հարսը՝ Աստղիկը:
Մինչև օրս Հայաստանում շատերն այդ արձանը «շաքարաքլոր» են անվանում:
Ամիրխանյանի աշխատանքները բազմաթիվ են: Դրանցից հայերի համար ամենանվիրականն ու խորհրդանշականը Ծիծեռնակաբերդի հուշահամալիրի Հավերժության տաճարն է: Հուշահամալիրի նախագծի հեղինակ, ճարտարապետ Արթուր Թարխանյանի գծագիրն իրականություն դարձնելու գործում մեծ ավանդ ունի Մկրտիչ Ամիրխանյանը:
«Եղբորս հետ օգնել ենք հայրիկիս արագ չափումներ կատարել: Հետո միանգամից քարերը տարել ենք տաշելու: Չեք պատկերացնի՝ որքան արագ է կատարվել պրոցեսը: Տաճարի ամեն քարի վրա աշխատում էր մի քարտաշ: Տրված կարճ ժամկետում 12 սյուները կանգնեցրինք»,-պատմում է Աշոտ Ամիրխանյանը:
Մկրտիչ Ամիրխանյանի գործը շարունակում է թոռը` Արթուր Ամիրխանյանը, հենց նա է ռեստավրացրել պապի կառուցած Սասունցի Դավթի արձանը, կրկին տեղադրել ձիու ոտքի մոտի թասը, որը գողացել էին:
Ամիրխանյանների շառավիղը շարունակում է պապի սկսած գործը։
