Անի Լիպարիտյան, Sputnik.
Հայտնի չէ, թե Կաղանդ պապը քանի տարեկան է, սակայն նա իր ուրույն պատմությունն ունի:
Sputnik Արմենիա պորտալը հանդիպել է հայկական հեքիաթի իրական հերոսին ու մի շարք հետաքրքրաշարժ պատմություններ իմացել նրա մասին: Գաղտնիքը բացահայտել է հայկական մշակույթի ու ավանդույթների պահպանման հարցերով զբաղվող DeemCommunications կազմակերպության գործադիր տնօրեն Րաֆֆի Նիզիբլյանը:
«Կաղանդ պապը մտացածին կերպար է: Իրականում պահպանվել են միայն անվան ծագման վկայությունները: «Կաղանդ» բառը հավանաբար ծագում է լատիներեն կամ իտալերեն caland բառից, որը նշանակում է «օրացույց»», — պատմում է Րաֆֆին:
Կաղանդը ժամանակի պահապանն էր:
«Տարվա ընթացքում նա խստորեն հետևում էր ժամանակին ու ասում, թե ինչ տոներ են սպասվում: Սակայն, ցավոք, այլ մանրամասներ նրա մասին հայտնի չեն: Օրինակ` որտեղ է նա ապրել, ինչով է զբաղվել, ինչ տեսք է ունեցել, ինչ հագուստ է կրել և այլն», — ասում է Նիզիբլյանը։
2008 թվականին Րաֆֆին մասնագետների թիմի հետ մրցույթ հայտարարեց, որն օգնեց վերստեղծել այդ հեքիաթային հերոսի կերպարը:
«Մրցույթն ամփոփեց պրոֆեսիոնալ ժյուրին, արդյունքում մենք ստեղծեցինք ու տպագրության հանձնեցինք Կաղանդ պապի մասին ժամանակակից հեքիաթը: Այս մրցույթի հաջորդ տարում արդեն հերոսը վերածնվեց: Մրցույթին մասնակցել էին ներկայացուցիչներ Հայաստանից ու սփյուռքից», — ասում է Րաֆֆին:
Ինչպես ծնվեց հեքիաթը
«Կաղանդ պապ. վերադարձ Ռիգելից» հեքիաթը պատմում է հայկական Ամանորի, Կաղանդ պապի, նրան ուղեկցող 12 խլվլիկների ու նրանց կենսական ուժ տվող երկվորյակ կերպարների` հարալեզների մասին:
Գլխավոր հերոսուհին փոքրիկ աղջիկն է, որի հույսի ու հավատի շնորհիվ սերնդեսերունդ փոխանցված պսպղուն քարը դառնում է միջոց, որ Կաղանդ պապը վերադառնա Հայաստան` իր հետ բերելով 7 խորհուրդ-կծիկները։
Ամենահետաքրքիրն այն է, որ հայկական Ձմեռ պապը երեխաներին ուրախացնում է ոչ թե նյութական, այլ հոգևոր նվերներով: Կաղանդ պապը հայերի համար բերում է 7 կծիկ-խորհուրդ, որոնց շնորհիվ դարերի ընթացքում բյուրեղանում են մարդու ու բնության փոխհարաբերությունները:
Մինչ Րաֆֆին պատմում է Կաղանդ պապի պատմությունը, ժամանակակից Կաղանդ պապը միանում է մեր զրույցին:
«Փոքրիկներն ինձ տեսնելիս ուրախանում են այնքան, որքան Ձմեռ պապին տեսնելիս։ Մեծերն էլ են ուրախանում, քանի որ նրանց աչքի առաջ վերածնվում է ազգային մշակույթը», — ասաց Կաղանդը:
Րաֆֆին նաև նշում է, որ Կաղանդ պապը Հայաստանում մեծ ճանաչում ձեռք կբերի, սակայն դրա համար ֆինանսական միջոցներ ու ժամանակ է հարկավոր:
«Որպեսզի Հայաստանում Կաղանդ պապի կերպարն ավելի շատ գնահատվի, պետք է ֆիլմեր, մուլտֆիլմեր, խաղալիքներ ստեղծել: Հենց այդ ժամանակ էլ հայկական Պապի «պահանջարկը» կմեծանա», — ասում է Րաֆֆին:
Նրա խոսքով` մեր Կաղանդ պապը շատ ավելի կախարդական է, քան Սանտան, շատ ավելի համեստ է ու պատրաստ օգնել չքավորներին:
