Գոհար Սարգսյան, Sputnik.
Նոր տարի` բարի հեքիաթների ու հրաշագործությունների աշխարհը մեր առջև բացող տոներից ամենախորհրդավորը: Ձմեռ պապին անհամբերությամբ սպասող մանուկներից բացի, այս ձևակերպմանը հավատում են նաև նախատոնական շրջանում դժգոհությունների ալիք բարձրացնող ու փնթփնթացող մեծահասակները: Ամանորը չի ճանաչում սեռային, տարիքային ու ազգային խտրականություն: Կարևոր չէ` հյուր կգա Ձմեռ պապը, Յուլիա Տոմտենան, թե՞ Սանտա Կլաուսը:
Բուլղարիայում, օրինակ, բարեկամներն ու հարազատները հավաքվում են մեկ հարկի տակ, տոնական սեղանի շուրջ: Բոլոր տներում 3 րոպեով մարում են լույսերը: Մթության մեջ մնալու խորհրդանշական ժամանակահատվածն անվանում են «Ամանորի համբույրների րոպեներ»:
Իտալացի մանուկները սպասում են Բաբո Նատալեին՝ իրենց Ձմեռ պապին: Իտալիայում Ամանորի սեղանից անպակաս են երկարակեցություն ու առողջություն խորհրդանշող նուշն ու խաղողը:
Իսպանիայում Ամանորի գիշերը ժամացույցի ամեն զարկի հետ մեկ խաղողի հատիկ են ուտում և ամեն հատիկի հետ երազանք պահում` հավատալով, որ այդ երազանքներն անպայման կկատարվեն: Սեղանին դրվում են ազգային անուշեղենները` տուռոններն ու պոլվորոնները: Մարդիկ հավատում են, որ այդ քաղցրավենիքները կքաղցրացնեն իրենց տարին:
Եթե նշված երկրներում Ձմեռ պապին սպասում են եղջերասահնակով, ապա Գերմանիայում Ձմեռ պապին բերողն ավանակն է: Նոր տարվա նախօրեին փոքրիկները քնելուց առաջ նվերների համար նախատեսված գուլպաների մեջ ավանակի համար խոտի դեզ են դնում:
Հոլանդիայի Ձմեռ պապն էլ ջրային տարերքի սիրահար է: Նրան ծովափում սպասելը ավանդույթ է դարձել:
Հայաստանում նման խենթություններ երևի չեն արվում: Չնայած աշխարհի այս փոքրիկ անկյունում էլ են ազգային փոքրամասնություններ ապրում: Նրանք պահպանում են իրենց ավանդույթները` չմոռանալով հայկականի հետ զուգադրելու մասին:
Հայաստանում ապրող եզդիները, օրինակ, վստահ են` իրենց սրբերի ձեռքի գործն է, որ աշխարհի վերջը եկել ու անցել է իրենց կողքով: Առավոտյան ժամը յոթից եզդիներն ընդունում ու ճանապարհում են հյուրերին: Ըստ ավանդույթի, տանտերը դնում է ժառանգաբար փոխանցվող գլխարկն ու բոլորին ասում «բմբարակվե», այսինքն՝ շնորհավոր: Հյուրերի առաջին գործն էլ տան սրբին մոտենալն ու համբուրելն է լինում:
Խոհանոցում կանայք պատրաստում են ավանդական ուտեստները, որոնց մեջ բացառում են խոզի միսը, կաղամբն ու կանեփը: Դրանց անուններն անգամ արգելված է տալ: Իսկ ոչխարը եզդին ինքը պիտի մորթի: Ըստ սովորության, կանայք տեղ չունեն սեղանի շուրջ, դա բացատրում են իրենց հեզությամբ ու համեստությամբ:
Հունական համայնքի ներկայացուցիչները պատմում են՝ Հունաստանում հյուր գնալիս իրենց հետ վերցրել են մեծ քար, որը նետել են տան շեմին՝ ասելով՝ թող տանտիրոջ հարստությունն այնքան ծանր լինի, որքան այս քարն է: Փոքր քարը նետելիս էլ ասում են՝ թող գալիք տարվա անհաջողությունները նույնքան մանր լինեն: Հույները հայերի նման ճոխ սեղաններ ու համեղ ուտելիք են սիրում: Հույները յուրահատուկ կարկանդակ ունեն, որը կոչվում է վասիլյոպիտա: Սա հայկական միջինքի հունական տարբերակն է:
«Դեկտեմբերի 30-ին մեր համար սկսվում է պահքի շրջանը: Մինչ այդ այցելում ենք աղքատներին, նվերներ ու խորհրդանշական գումար բաժանում»,-պատմում է ազգությամբ հույն Էլինան:
Հայկական դուդուկով ու ասորական երաժշտությամբ շատերին հայտնի ասորի Միշան քարոզում է ազգերի համերաշխությունը:
«Ամենալավ հայն եմ և ամենալավ ասորին: Աշխատում եմ, որ չկորի ազգայինը»,-ասում է Միշա Սադոևը:
Ասորիների Ամանորի սեղանին հայկական ուտեստներ են` ասորական նրբերանգներով: Օրինակ` նրանց թանապուրը պատրաստվում է կաղամբով կամ կանաչ պղպեղով:
Ասորիները հյուր գնալու հերթականություն ունեն: Միայն թե դա պայմանավորված է ոչ թե պաշտոնով, այլ` տարիքով: Հայաստանում ապրող ասորիների համար տարին ունի երկու Ամանոր, մեկը հունվարի, մյուսը՝ ապրիլի մեկին:
Այսօր Հայաստանում ապրում է 11 ազգային փոքրամասնություն: Նրանք կազմում են երկրի բնակչության ընդամենը 3 տոկոսը: Հայաստանն իր բոլոր քաղաքացիների հայրենիքն է, և բոլորն այստեղ ունեն հավասար իրավունքներ: Ուրախանում ու տխրում են իրենց երկրորդ հայրենիքի համար գրեթե նույնքան, որքան հայերը:
