ԵՐԵՎԱՆ, 19 դեկտեմբերի — Sputnik. Փորձագետները ենթադրում են, որ Թուրքիան փորձում է վերականգնել Օսմանյան կայսրությունը։ Երևի ճիշտ էլ գուշակում են, քանի որ տրամաբանության առումով այդ գաղափարն իսկապես լիովին տեղավորվում է այն շրջանակում, որի սահմաններում գործում է Թուրքիայի նախագահը: Ու այդ պարագայում թուրք առաջնորդին անչափ խանգարում է քրդական գործոնը։ Այն աստիճան է խանգարում, որ արդեն նյարդայնացած հայտարարություններ է անում միջազգային հանրության առջև։
«Մեր անվտանգության բոլոր ուժերը՝ զինվորականները, ոստիկանները, կամավոր գյուղի պահապաններն այնտեղ «մաքրման» գործողություններ են իրականացնում ու շարունակելու են մինչև վերջ։ Ոչնչացվելու եք ձեր փորած խրամատներում»,- ասել է Էրդողանը իրենց իրավունքների ու անվտանգության համար դիմադրության դուրս եկած քրդերի հասցեին։ Այդ մասին օրեր առաջ տեղեկացրել էր թուրքական Taraf պարբերականը:
Ի սկզբանե պարզ էր, որ Անկարան ակնհայտորեն փորձում է Եվրոպայի քաղաքական առաջնորդների վրա ճնշում գործադրել ու ի վերջո պարտադրելու է, որ նրանք Թուրքիային ընդգրկեն Եվրամիության կազմում: Փաստորեն ստացվում է, որ հենց դա է Էրդողանի գլոբալ խնդիրը: Բայց ոչ վերջնական: Վերջնականը Օսմանյան կայսրությունը վերականգնելն է: Ու այդ ուղին ընտրելով` Թուրքիայի նախագահը փաստորեն պատրաստ է ամեն ինչի:
Օրինակ` մեջքից հարված հասցնել իր գործընկեր Ռուսաստանին: Կամ էլ իրական ցեղասպանություն իրականացնել իր երկրում տեղակայված քրդաբնակ շրջաններում:
«Հունիսի 7-ից ի վեր 306 քաղաքացի է սպանվել «Արդարություն և զարգացում» կուսակցության մահվան մեքենայի վարած քաղաքականության պատճառով:
Իշխանությունները քրդաբնակ շրջաններից թուրք ուսուցիչներին հեռացնելով՝ ցույց են տալիս, որ սկսելու են կոտորել քրդերին», — ասել է «Ժողովուրդների դեմոկրատական» կուսակցության պատգամավոր Իդրիս Բալուքենը։
Բայց չէ՞ որ նույն քրդաբնակ Իգդիրը հենց հայ-թուրքական սահմանին է գտնվում: Ու հիմա արդեն այնպիսի տպավորություն է ստեղծվել, որ այնտեղի ռազմական գործողությունները հենց մեր դռան շեմին են ընթանում:
«Թուրքիայի քրդաբնակ շրջաններում, մասնավորապես` Դիարբեքիրում, տեղի ունեցող արյունալի զարգացումների մեկնարկը տրվել է սույն թվականի հունիսի 7-ին կայացած ընտրություններից անմիջապես հետո։ Անկարայի իշխանություններն այս ժամանակահատվածում փորձեցին տարբեր մեթոդներով ճնշել քուրդ ակտիվ հատվածի դժգոհությունները, սակայն ակնհայտ էր, որ առանց ուժի կիրառման խնդիրը չի լուծվելու, ուստի դիմեցին ծայրահեղ միջոցների», — պնդում է իրանագետ, ԵՊՀ-ի դասախոս Ռուդիկ Յարալյանը։
Դե իհարկե, այդ ամենը պաշտոնական Երևանին չի կարող չանհանգստացնել: Չէ՞ որ ռազմական գործողությունների ձայները, թվում է, թե մեր տանն են լսվում: Հիշենք, որ դեռ աշնանը, երբ քուրդ ապստամբները թուրքական ոստիկանության մեքենա էին պայթեցրել, Մասիս քաղաքի ու շրջակա գյուղերի պատուհանների ապակիները փշրվել էին ուժգին պայթյունից:
Իսկ հիմա էլ հայտնի է դարձել, որ թուրքական բանակն ու ոստիկանությունը Դիարբեքիրի շրջանում տեղակայված հայկական Սուրբ Կիրակոս եկեղեցին են վնասել: Այդ ամենի մասին մեր մամուլը հաղորդել է: Եկեղեցին արդեն երկու ամիս է` չի գործում, բոլոր պատուհանները կոտրված են, իսկ պատերին ամենուրեք փամփուշտների հետքեր են երևում:
Հետաքրքիրն այն է, որ միջազգային հանրությունը, լիբերալ գաղափարներով հպարտացող Արևմուտքը գերադասում է այդ ամենը չնկատել: Համացանցում դեպքերի մանրամասների վերաբերյալ որոնումներն արդյունք չեն տալիս. հիմնականում քրդական կամ ընդդիմադիր թուրքական լրատվամիջոցներից թարգմանված տեղեկատվություն է: Ու տպավորություն է ստեղծվում, որ աշխարհը տեղյակ չէ այն ամենից, ինչ կատարվում է այդ տարածքում:
«Թուրքիան նման փորձ արել է հայերի հետ, սակայն ժամանակը փոխվել է, և XX դարասկզբի իրողություններն այլևս հնարավոր չէ կրկնել XXI դարում: Քրդական հարցում թուրքական իշխանությունների որդեգրած քաղաքականության նոր շեշտադրումները հուշում են, որ Դիարբեքիրում և հարևան քրդաբնակ շրջաններում իրական պատերազմի նմանվող իրավիճակը շարունակվելու է»,- ասում է իրանագետ Ռուդիկ Յարալյանը։
Իրականում Թուրքիայի ղեկավարության նման վարքագիծը միայն մի բացատրություն ունի. Եվրոպան իր անձնական շահերից ելնելով` ակնհայտորեն աչք է փակում այն ամենի վրա, ինչին ընդունակ է Թուրքիան իր քրդաբնակ ժողովրդի դեմ: Թուրքիայի արևելքում տեղի ունեցող ողբերգությունը հիշատակելը եվրոպացիներին ձեռնտու չէ: Նրանք գերադասում են այդ ամենը չնկատել` հույս ունենալով, որ դրան ի պատասխան պաշտոնական Անկարան կօգնի լուծել Մերձավոր Արևելքի փախստականների խնդիրը:
Եվրոպացիները նույնիսկ պատրաստ են թուրքերին Եվրամիության կազմի մեջ ընդգրկել` չնայած այն հանգամանքին, որ Արևմուտքում էլ ադեկվատ մարդիկ կան, որոնք պնդում են, որ Թուրքիային անգամ ՆԱՏՕ-ի կազմի մեջ չէր կարելի ընդգրկել։
