ԵՐԵՎԱՆ, 24 նոյեմբերի- Sputnik. Ամեն օր Հայաստանի փողոցներում բազմաթիվ անտուն կենդանիներ են սատկում և բռնության ենթարկվում, չէ՞ որ երկրում մինչ օրս չկա այնպիսի օրենսդրություն, որն ընդհանուր առմամբ կկանոնակարգեր կենդանիների իրավունքները։ Չկա հասարակական հսկողություն, չկան բացատրական աշխատանքներ` կենդանիների հետ վարվելու թեմայով։
2015թ.-ի հունիսի 1-ից 2016թ.-ի հունվարի 6-ը Հայաստանում ստորագրահավաք է անցկացվում` «Օգնե՛ք փրկել Հայաստանի կենդանիներին» (Help to Save Animals in Armenia!) խորագրով։ Տեքստում նշված է. «Խնդրում ենք ստորագրել խնդրագիրը և օգնել կենդանապաշտպաններին պահանջել կառավարությունից կատարել բոլոր քայլերը և փոխել իրավիճակը կենդանիների ու մարդկանց համար Հայաստանում»։
«Տարիների ընթացքում բռնության տարբեր դեպքեր են գրանցվել` սկսած դանակով հասցված վնասվածներից, մինչև ծեծ»,- Sputnik-ի հետ զրույցում ասաց Հայաստանում «Pro Paws» բրիտանական բարեգործական կազմակերպության ներկայացուցիչ Նարե Արամյանը։
Ընդ որում, իրավապաշտպանները ոչ միայն պայքարում են դաժան վերաբերմունքի դեմ, այլև բացահայտում են առաջին հայացքից անվնաս թվացող դեպքերը, որոնք իրականում կենդանիների շահագործման վառ դրսևորումներ են։
Մասնավորապես, ակտիվ բանավեճերի առարկա է դարձել հայտնի դալմատինը, որը ծաղիկների և նվերի առաքման ծառայություններ է մատուցում։ Շանն ու տիրոջը հաճախ կարելի է տեսնել Երևանի Հյուսիսային պողոտայում։
«Դեպքերից յուրաքանչյուրը պետք է առանձին դիտարկել։ Գոյություն ունի հինգ կետ, ըստ որոնց կարելի է որոշել կենդանին անվտանգության մեջ է, թե ոչ (համապատասխան սնունդ, խնամք և այլն)։ Եվ եթե այդ ամենը կա, ապա կենդանու «շահագործումը» թույլատրելի է»,- նշում է Նարեն։
Հայաստանի կենդանիների պաշտպանները օրինագիծ են մշակել, որըվ հիմնված է կենդանիների պաշտպանության մասին եվրոպական օրենքի վրա։ Օրինագիծն այդպես էլ թղթի վրա է մնացել։ Օրենքը վերաբերում է թե՛ ընտանի, թե՛ անտուն կենդանիներին։ «Ո՛չ կառավարությունը, ո՛չ Հայաստանի Ազգային ժողովը դեռ ոչինչ չեն ձեռնարկել այդ ուղղությամբ։ Թեև, առաջին հերթին, այդ հարցերով պետք է զբաղվի կառավարությունը»,- կարծում է Նարեն։
«Pro Paws» կազմակերպությունը, բացի խնդրագրից, պատրաստվում է մի շարք միջոցառումներ անցկացնել, որոնցից մեկը կենդանիների վիճակի դիտարկումն է։ Պետք է ուսումասիրվեն նաև կենդանաբանական այգիներում գտնվող կենդանիները։ Դիտարկումը կանցկացվի իրավիճակն ընդհանուր առմամբ պարզելու և հետագա վերլուծություն կատարելու համար։
«Դինգո» կամավորների թիմի տնօրեն և հիմնադիր Օվսաննա Հովսեփյանի խոսքով` Հայաստանում կենդանիներն օրենքով պաշտպանված չեն։
«Կենդանիների շահագործումը ոչ մի կերպ չի պատժվում։ Մենք կենդանիներին կարող ենք օգտագործել ցանկացած նպատակով։ Հաճախ կենդանին դիտարկվում է որպես սեփականություն, ինչ-որ ատրիբուտ։ Նույնիսկ եթե որոշես փրկել կենդանուն տիրոջ ձեռքից, ապա տերը կարող է դատարան դիմել»,- ասում է Հովսեփյանը։
Պետք է նշել, որ Հայաստանում կենդանիների գողության համար քրեական պատասխանատվության դեպքեր դեռ չեն եղել, ի տարբերություն Ռուսաստանի, որտեղ օրեր առաջ ավարտվեց շանը գողանալու աղմկահարույց գործի դատավարությունը։ Դատարանը մեկուկես տարվա ազատազրկման դատապարտեց կենդանիների պաշտպան Յուլիա Դյակովային, որը գողացել է կույր երաժիշտ Յուլիա Դյակովային ուղեկցող շանը և հանձնել ապաստան։
Այսօր շատ երկրներում այլ կերպ են մոտենում նման հարցերին։ Օրինակ` Հոլանդիան, Բոլիվիան, Պարագվայը և Մեքսիկան միացել են եվրոպական 9 երկրից կազմված ցուցակին, որոնք արգելում են ընտանի կենդանիներին «օգտագործել» այնպիսի հնարքներ կատարելիս, որոնք նրանց բնական վարքագծի մաս չեն կազմում և հիմնված են ֆիզիկական ու հոգեբանական բռնության վրա։
