ԵՐԵՎԱՆ, 10 նոյեմբերի — Sputnik. Արտագաղթի թեման միշտ էլ արդիական է և շատ ցավոտ: Դատարկված տներ, հանգած օջախներ, կորսված մանկություն ու անօգնական, աչքը որդոց ճանապարհին հառած ծերեր։
Հաճախ ընտանիքներ են քանդվում նման ուղևորությունների արդյունքում, այն պատճառով, որ հայրենիքում աշխատավարձը շատ ցածր է, և հնարավոր չէ ընտանիքը պահել: Այս թեման հատկապես արդիական է Հայաստանի սահմանամերձ գյուղերի համար:
«Օրդֆիլմ» ֆիլմարտադրող ընկերության առաջին խաղարկային կարճամետրաժ ֆիլմը հենց այդ մասին է:
Ֆիլմի ստեղծման համար լուրջ աշխատանք է տարվել: Ընկերության պրոֆեսիոնալ անձնակազմն օր ու գիշեր աշխատում էր, որպեսզի հանդիսատեսին հաղորդի բոլոր անհրաժեշտ զգացմունքները, ինչպես նաև դիտողներին հասցնի այն միտքը, ինչ է նշանակում հեռու լինել հարազատ և արյունակից բարեկամներից:
Ֆիլմը տևում է մոտ 14 րոպե, սակայն կադրերի հզորությունը ստիպում է ցնցվել, արտասվել ու մտածել այն մասին, թե իրականում ինչն է մեր կյանքում կարևոր. հարազատների կողքի՞ն լինել՝ շրջապատված սիրով և հոգատարությամբ, թե՞ ապրել նրանցից հեռու՝ փող աշխատելու մոլուցքով տարված:
Եվ մի օր հանկարծ լսել, որ ծնողդ հոգին Աստծուն է ավանդել, իսկ դու այդպես էլ չհասցրեցիր նայել նրա աչքերի մեջ, բռնել ձեռքն ու ասել. «սիրում եմ քեզ»…
Աշխարհով մեկ թափառող հոգի
Այս ֆիլմը հիշեցրեց վերջերս Ռուսաստանի Տուլայի շրջանում տեղի ունեցած ողբերգությունը: Նոյեմբերի 3-ին տեղի ունեցավ սարսափելի վթար, որը 8 մարդու կյանք խլեց: Մոսկվա-Երևան երթուղով ընթացող ավտոբուսում ավելի քան 60 մարդ կար, բոլորը Հայաստանի քաղաքացիներ էին:
Հասարակ մարդիկ, ովքեր հայրենիք էին վերադառնում: Ավտոբուսը շրջվեց… Վարորդը ձերբակալվեց, բազմաթիվ ուղևորներ տարբեր աստիճանի մարմնական վնասվածքներ ստացան:
Ճակատագիրն այնպես էր տնօրինել, որ նրանցից շատերը ստիպված էին լքել Հայաստանը, Ռուսաստան մեկնել գումար աշխատելու: Այդ օրը նրանք բոլորը տուն էին վերադառնում, որպեսզի տեսնեն հայրենիքն ու հարազատներին:
Մասնավորապես, վթարի հետևանքով զոհված Հակոբ Ալիխանյանն աշխատում էր շինարարության բնագավառում և ֆինանսապես օգնում Հայաստանում բնակվող իր հարազատներին: Սակայն նա զոհվեց ստացած վնասվածքներից՝ այդպես էլ չկարողանալով հասնել ու տեսնել հարազատներին:
Եվ սա միակ դեպքը չէ: Այսպիսի պատմությունները բազմաթիվ են, երբ մարդիկ տարբեր երկրներում են ապրում և երկար տարիներ չեն կարողանում տեսնել հարազատներին: Իսկ գուցե նրանք նոր կյանք են սկսում, որը ստիպում է մոռանալ անցյալը: Հենց այնպես… տարվա ընթացքում մի քանի հեռախոսային զանգ և սկայպով զրույցներ ծնողների հետ, և «քաղաքացիական պարտքը» համարում են կատարված:
Կա՛նգ առ, ակնթարթ
Վերադառնալով ֆիլմի սյուժեին՝ հարկ է նշել, որ «Հոգեվարքը» միայն հայկական իրականության մասին չէ: Գրեթե յուրաքանչյուր երկրում կարելի է գտնել այնպիսի ընտանիքներ, որոնց անդամները մեկնել են գումար աշխատելու հայրենիքի սահմաններից դուրս:
Ֆիլմը հինգ զավակ ունեցող տարեց զույգի մասին է, ընտանիքի հայրը, անկողնում մահամերձ պառկած, սպասում է նրանց գալուն: Սակայն երեխաներից ոչ մեկն այդպես էլ չեկավ ծեր ծնողներին տեսության: Նա մահացավ՝ սպասելով իր երեխաներին ու նրանց մասին հիշողություններով:
Ֆիլմը նկարահանված է «կամերշպիլե» ժանրում (կամերային դրամա): Գլխավոր դերերում նկարահանվել են Հայաստանի ժողովրդական արտիստ, դերասան և ռեժիսոր Հրաչյա Աշուղյանն ու վաստակավոր արտիստ, դերասանուհի Գրետա Մեջլումյանը:
