Գիտնականները փոթորիկներ են հայտնաբերել Արեգակնային համակարգի ամայի հատվածներում

ԵՐԵՎԱՆ, 14 հոկտեմբերի — Sputnik. Աստղագետները STEREO զոնդերի օգնությամբ Էնկե գիսաստղի վրա կատարված գազափոշային պոչի վարքագծի դիտարկումները պարզել են, որ Արեգակնային համակարգի մոլորակների միջև եղած դատարկ տարածություններում փոթորիկներ և մրրիկներ են «զբոսնում», ասվում է Astrophysical Journal–ում հրապարակած հոդվածում։

«Արեգակնային քամին Երկրի մոտակայքում մոտ 70 անգամ ավելի տաք է, քան պետք է լինի տեսականորեն, եթե հիմնվենք արեգակնային թագի ջերմաստիճանի և այն հանգամանքի  վրա, թե այն որքան ուժեղ է ընդլայնվում դատարկ տարածքի շարժմանը զուգընթաց։ Այն, թե որտեղից է այդ ավելորդ ջերմությունը, հանելուկ էր մնացել արեգակնային քամու ֆիզիկայի համար երկար տասնամյակներ»,– ասել է Քրեյգ ԴըՖորեսթը (Craig DeForest) Բոուլդերի (ԱՄՆ) Հարավ–Արևմտյան հետազոտական ինստիտուտից։

ԴըՖորեսթը և նրա գործընկերները լուծել են այդ հանելուկը և բացատրել Արեգակնային համակարգի մի քանի այլ անսովոր գծեր` դիտարկելով Էնկե գիսաստղն Արեգակի «եղանակին» հետևելու համար ՆԱՍԱ–ի բաց թողած STEREO երկու արբանյակների օգնությամբ։

Գերմանացի աստղագետ Յոհան Ֆրանց Էնկեի բացահայտած այդ գիսաստղը յուրաքանչյուր երեք տարին մեկ անգամ մոտենում է Արեգակին իր համար վտանգավոր տարածության վրա, ինչի հետևանքով դրա գեսը` լուսավորված գազափոշային պոչը, մեծանում է մինչև մեծ չափերի։ Այդ խոշոր, բայց միաժամանակ գազափոշային խիտ եզրը` Արեգակի արտանետած գազի և արագացված շարժման մեջ գտնվող մասնիկների ճնշման տակ կորանալով և փոփոխվելով` փոխազդում է արեգակնային քամու հետ։

Մեկ անգամ 2007 թվականին Էնկե գիսաստղի և Արեգակի հանդիպումը կայացել է Արեգակնային համակարգի ամայության կետում, որը տեսել են STEREO երկու զոնդերը, ինչը թույլ է տվել գիտնականներին առաջին անգամ տեսնել եռաչափ այն պատկերը, թե ինչպես է շարժվում արեգակնային քամին և ինչպես է փոխազդում իոնների հետ գիսաստղի պոչում։

Այդ պատկերների վերլուծությունները բացահայտել են ամենաանսպասելի պատկերը` պարզվել է, որ Արեգակի և Մերկուրիի միջև տարածքը դատարկ չէ, այլ լցված է մրրկային տարբեր փոթորիկներով։ Դրանց ուժերը բավարար են արեգակնային քամին 10 անգամ կամ ավելի տաքացնելու համար։

Ինչպես խոստովանում են գիտնականները, այդ մրրկայնության աղբյուրն առայժմ անհայտ է։ Նրանց խոսքով` այդ հանելուկային փոթորիկների գաղտնիքը բացահայտելու հնարավորությունը կընձեռվի 2018 թվականին, երբ ՆԱՍԱ–ն Արեգակի մոտ կուղարկի SPP զոնդ, որը կմոտենա լուսատուին դրա ինը շառավիղներին հավասար հեռավորության վրա և կուսումնասիրի մերձարեգակնային շիճուկի և միջավայրի հատկությունները։